Abhidhammabhājanīyaṃ: Phân theo vi diệu pháp

PHẬT GIÁO NGUYÊN THUỶ - THERAVĀDA
ABHIDHAMMAPIṬAKA - TẠNG DIỆU PHÁP

VIBHAṄGA
BỘ PHÂN TÍCH

Dịch giả:
Ðại Trưởng Lão Tịnh Sự
Santakicca Mahā Thera

 

PHÂN THEO VI DIỆU PHÁP (ABHIDHAMMABHĀJANĪYAṂ)

[171] BỐN THÁNH ÐẾ là khổ, khổ tập, khổ diệt và khổ diệt hành lộ.

[172] Ở ÐÂY, THẾ NÀO LÀ KHỔ TẬP[28]?

Ái. Ðây là khổ tập.

[173] Ở ÐÂY, THẾ NÀO LÀ KHỔ[29]?

Các phiền não còn lại, các pháp bất thiện còn lại, ba căn thiện cảnh lậu, các pháp thiện cảnh lậu còn lại, các dị thục cảnh lậu[30] của pháp thiện, bất thiện, các pháp thành tố[31] phi thiện phi bất thiện phi quả nghiệp, tất cả sắc. Ðây gọi là khổ.

[174] Ở ÐÂY, THẾ NÀO LÀ KHỔ DIỆT[32]?

Sự đoạn trừ ái. Ðây là khổ diệt.

[175] Ở ÐÂY, THẾ NÀO LÀ KHỔ DIỆT HÀNH LỘ[33]?

Ở đây, khi nào vị tỳ khưu tu tập thiền siêu thế, pháp dẫn xuất, nhân tịch diệt, để đoạn trừ thiên kiến, đạt đến đệ nhất địa vức, ly các dục... (trùng)... chứng và trú Sơ thiền, hành nan đắc trì; trong khi ấy có đạo tám chi là chánh kiến... (trùng)... chánh định.

[176] Ở ÐÂY, CHÁNH KIẾN LÀ THẾ NÀO?

Tức là sự thông hiểu, hiểu rõ... (trùng)... vô si, trạch pháp chánh kiến, trạch pháp giác chi, đạo chi, liên quan đạo[34]. Ðây gọi là chánh kiến.

[177] Ở ÐÂY, CHÁNH TƯ DUY LÀ THẾ NÀO?

Tức là sự tìm cảnh, sự nghĩ ngợi... (trùng)... chánh tư duy chi đạo, liên quan đạo. Ðây gọi là chánh tư duy.

[178] Ở ÐÂY, CHÁNH NGỮ LÀ THẾ NÀO?

Tức là sự chừa bỏ bốn ngữ ác hạnh, ngăn trừ, kiêng tránh, lánh xa, không tạo tác, không hành vi, không vi phạm, không vượt mức, đã dẹp bỏ, thành chánh ngữ đạo chi, liên quan đạo. Ðây gọi là chánh ngữ.

[179] Ở ÐÂY, CHÁNH NGHIỆP LÀ THẾ NÀO?

Tức là sự chừa bỏ ba thân ác hạnh, ngăn trừ, kiêng tránh, lánh xa, không tạo tác, không hành vi, không vi phạm, không vượt mức, đã dẹp bỏ, thành chánh nghiệp đạo chi, liên quan đạo. Ðây gọi là chánh nghiệp.

[180] Ở ÐÂY, CHÁNH MẠNG LÀ THẾ NÀO?

Tức là sự chừa bỏ tà mạng, ngăn trừ, kiêng tránh, lánh xa, không tạo tác, không hành vi, không vi phạm, không vượt mức, đã dẹp bỏ, thành chánh mạng đạo chi, liên quan đạo. Ðây gọi là chánh mạng.

[181] Ở ÐÂY, CHÁNH TINH TẤN LÀ THẾ NÀO?

Tức là pháp cần cố thuộc về tâm... (trùng)... thành chánh tinh tấn, cần giác chi, đạo chi, liên quan đạo. Ðây gọi là chánh tinh tấn.

[182] Ở ÐÂY, CHÁNH NIỆM LÀ THẾ NÀO?

Tức là niệm, tùy niệm... (trùng)... thành chánh niệm, niệm giác chi, đạo chi, liên quan đạo. Ðây gọi là chánh niệm.

[183] Ở ÐÂY, CHÁNH ÐỊNH LÀ THẾ NÀO?

Tức là sự trụ lại của tâm... (trùng)... thành chánh định, định giác chi, đạo chi, liên quan đạo. Ðây gọi là chánh định.

Ðây gọi là khổ diệt hành lộ; các pháp còn lại tương ưng với khổ diệt hành lộ.

[184] Ở ÐÂY, THẾ NÀO LÀ KHỔ TẬP[35]?

Ái và các phiền não ngoài ra[36]. Ðây gọi là khổ tập.

[185] Ở ÐÂY, THẾ NÀO LÀ KHỔ[37]?

Các pháp bất thiện còn lại, ba căn thiện cảnh lậu, các pháp thiện cảnh lậu còn lại, các dị thục cảnh lậu của pháp thiện và bất thiện, các pháp thành tố phi thiện phi bất thiện phi quả nghiệp, tất cả sắc. Ðây gọi là khổ.

[186] Ở ÐÂY, THẾ NÀO LÀ KHỔ DIỆT[38]?

Sự đoạn trừ ái và các phiền não còn lại. Ðây gọi là khổ diệt.

[187] Ở ÐÂY, THẾ NÀO LÀ KHỔ DIỆT HÀNH LỘ[39]?

Ở đây, khi nào vị tỳ khưu tu tập thiền siêu thế, pháp dẫn xuất, nhân tịch diệt để đoạn trừ thiên kiến, đạt đến đệ nhất địa vức, ly các dục... (trùng)... chứng và trú Sơ thiền, hành nan đắc trì; trong khi ấy có đạo tám chi là chánh kiến... (trùng)... chánh định. Ðây gọi là khổ diệt hành lộ; các pháp còn lại tương ưng với khổ diệt hành lộ.

[188] Ở ÐÂY, KHỔ TẬP LÀ THẾ NÀO?

Ái và các phiền não còn lại và các pháp bất thiện còn lại. Ðây gọi là khổ tập[40].

[189] Ở ÐÂY, THẾ NÀO LÀ KHỔ?

Ba căn thiện cảnh lậu, các pháp thiện cảnh lậu còn lại, các dị thục cảnh lậu của pháp thiện bất thiện, những pháp thành tố phi thiện phi bất thiện quả nghiệp, tất cả sắc. Ðây gọi là khổ.

[190] Ở ÐÂY, THẾ NÀO LÀ KHỔ DIỆT?

Sự đoạn trừ ái, các pháp thiện còn lại, và các pháp bất thiện còn lại. Ðây gọi là khổ diệt.

[191] Ở ÐÂY, THẾ NÀO LÀ KHỔ DIỆT HÀNH LỘ?

Ở đây, khi nào vị tỳ khưu tu tập thiền siêu thế, pháp dẫn xuất, nhân tịch diệt để đoạn trừ thiên kiến, đạt đến đệ nhất địa vức, ly các dục... (trùng)... chứng và trú Sơ thiền, hành nan đắc trì; trong khi ấy có đạo tám chi là chánh kiến... (trùng)... chánh định. Ðây gọi là khổ diệt hành lộ; các pháp còn lại tương ưng với khổ diệt hành lộ.

[192] Ở ÐÂY, THẾ NÀO LÀ KHỔ TẬP?

Ái và các phiền não còn lại, các pháp bất thiện còn lại và ba căn thiện cảnh lậu. Ðây gọi là khổ tập[41].

[193] Ở ÐÂY, THẾ NÀO LÀ KHỔ?

Các pháp thiện cảnh lậu còn lại, các dị thục cảnh lậu của pháp thiện bất thiện, các pháp thành tố phi thiện phi bất thiện phi quả nghiệp và tất cả sắc. Ðây gọi là khổ.

[194] Ở ÐÂY, THẾ NÀO LÀ KHỔ DIỆT?

Sự đoạn trừ ái, các phiền não còn lại, các pháp bất thiện còn lại, ba căn thiện cảnh lậu. Ðây gọi là khổ diệt.

[195] Ở ÐÂY, THẾ NÀO LÀ KHỔ DIỆT HÀNH LỘ?

Ở đây, khi nào vị tỳ khưu tu tập thiền Siêu thế, pháp dẫn xuất, nhân tịch diệt để đoạn trừ thiên kiến, đạt đến đệ nhất địa vức, ly các dục... (trùng)... chứng và trú Sơ thiền, hành nan đắc trì; trong khi ấy có đạo tám chi là chánh kiến... (trùng)... chánh định. Ðây gọi là khổ diệt hành lộ; các pháp còn lại tương ưng với khổ diệt hành lộ.

[196] Ở ÐÂY, THẾ NÀO LÀ KHỔ TẬP?

Ái, các phiền não còn lại, các pháp bất thiện còn lại, ba căn thiện cảnh lậu, các pháp thiện cảnh lậu còn lại[42]. Ðây gọi là khổ tập.

[197] Ở ÐÂY, THẾ NÀO LÀ KHỔ?

Các dị thục của các pháp thiện bất thiện cảnh lậu, các pháp thành tố phi thiện phi bất thiện phi quả nghiệp, và tất cả sắc. Ðây gọi là khổ.

[198] Ở ÐÂY, THẾ NÀO LÀ KHỔ DIỆT?

Sự đoạn trừ ái, các phiền não còn lại, các pháp bất thiện còn lại, ba căn thiện cảnh lậu, các pháp thiện cảnh lậu còn lại. Ðây gọi là khổ diệt.

[199] Ở ÐÂY, THẾ NÀO LÀ KHỔ DIỆT HÀNH LỘ?

Ở đây, khi nào vị tỳ khưu tu tập thiền Siêu thế, pháp dẫn xuất, nhân tịch diệt để đoạn trừ thiên kiến, đạt đến đệ nhất địa vức, ly các dục... (trùng)... chứng và trú Sơ thiền, hành nan đắc trì; trong khi ấy có đạo tám chi là chánh kiến... (trùng)... chánh định. Ðây gọi là khổ diệt hành lộ; các pháp còn lại tương ưng với khổ diệt hành lộ.

[200] BỐN ÐẾ là khổ, khổ tập, khổ diệt, khổ diệt hành lộ.

[201] Ở ÐÂY, THẾ NÀO LÀ KHỔ TẬP?

Ái. Ðây gọi là khổ tập.

[202] Ở ÐÂY, THẾ NÀO LÀ KHỔ?

Các phiền não còn lại, các pháp bất thiện còn lại, ba nhân thiện cảnh lậu, các pháp thiện cảnh lậu còn lại, các dị thục cảnh lậu của các pháp thiện bất thiện, các pháp thành tố phi thiện phi bất thiện phi quả nghiệp và tất cả sắc. Ðây gọi là khổ.

[203] Ở ÐÂY, THẾ NÀO LÀ KHỔ DIỆT?

Sự đoạn tận ái. Ðây gọi là khổ diệt.

[204] Ở ÐÂY, THẾ NÀO LÀ KHỔ DIỆT HÀNH LỘ?

Ở đây, khi nào vị tỳ khưu tu tập thiền siêu thế, pháp dẫn xuất, nhân tịch diệt, để đoạn trừ thiên kiến, đạt đến đệ nhất địa vức, ly các dục... (trùng)... chứng và trú Sơ thiền, hành nan đắc trì; trong khi ấy có đạo tám chi là chánh kiến... (trùng)... chánh định. Ðây gọi là khổ diệt hành lộ; các pháp còn lại tương ưng với khổ diệt hành lộ.

[205] Ở ÐÂY, CHÁNH KIẾN LÀ THẾ NÀO?

Tức là sự thông hiểu, hiểu rõ... (trùng)... vô si, trạch pháp, chánh kiến, trạch pháp giác chi, đạo chi, liên quan đạo. Ðây gọi là chánh kiến.

[206] Ở ÐÂY, CHÁNH TƯ DUY LÀ THẾ NÀO?

Tức là sự tìm cảnh, sự nghĩ ngợi sự tư duy ... (trùng)... đạo chi, liên quan đạo. Ðây gọi là chánh tư duy.

[207] Ở ÐÂY, CHÁNH TINH TẤN LÀ THẾ NÀO?

Tức là pháp cần cố thuộc về tâm... (trùng)... thành chánh tinh tấn, cần giác chi, đạo chi, liên quan đạo. Ðây gọi là chánh tinh tấn.

[208] Ở ÐÂY, CHÁNH NIỆM LÀ THẾ NÀO?

Tức là niệm, tùy niệm... (trùng)... thành chánh niệm, niệm giác chi, đạo chi, liên quan đạo. Ðây gọi là chánh niệm.

[209] Ở ÐÂY, CHÁNH ÐỊNH LÀ THẾ NÀO?

Tức là sự đình trụ lại của tâm... (trùng)... thành chánh định, định giác chi, đạo chi, liên quan đạo. Ðây gọi là chánh định. Ðây gọi là khổ diệt hành lộ; các pháp còn lại tương ưng với khổ diệt hành lộ... (trùng)...

[210] Ở ÐÂY, THẾ NÀO LÀ KHỔ TẬP?

Ái, các phiền não còn lại, các pháp bất thiện còn lại, ba căn thiện cảnh lậu, các pháp thiện cảnh lậu còn lại. Ðây gọi là khổ tập.

[211] Ở ÐÂY, THẾ NÀO LÀ KHỔ?

Các dị thục của các pháp thiện bất thiện cảnh lậu, các pháp thành tố phi thiện phi bất thiện phi quả nghiệp, và tất cả sắc. Ðây gọi là khổ.

[212] Ở ÐÂY, THẾ NÀO LÀ KHỔ DIỆT?

Sự đoạn trừ ái, các phiền não còn lại, các pháp bất thiện còn lại, ba căn thiện cảnh lậu, các pháp thiện cảnh lậu còn lại. Ðây gọi là khổ diệt.

[213] Ở ÐÂY, THẾ NÀO LÀ KHỔ DIỆT HÀNH LỘ?

Ở đây, khi nào vị tỳ khưu tu tập thiền Siêu thế, pháp dẫn xuất, nhân tịch diệt để đoạn trừ thiên kiến, đạt đến đệ nhất địa vức, ly các dục... (trùng)... chứng và trú Sơ thiền, hành nan đắc trì; trong khi ấy có đạo tám chi là chánh kiến... (trùng)... chánh định. Ðây gọi là khổ diệt hành lộ; các pháp còn lại tương ưng với khổ diệt hành lộ.

[214] BỐN ÐẾ là khổ, khổ tập, khổ diệt, khổ diệt hành lộ.

[215] Ở ÐÂY, THẾ NÀO LÀ KHỔ TẬP?

Ái. Ðây gọi là khổ tập.

[216] Ở ÐÂY, THẾ NÀO LÀ KHỔ?

Các phiền não còn lại, các pháp bất thiện còn lại, ba căn thiện cảnh lậu còn lại, các dị thục cảnh lậu của các pháp thiện bất thiện, các pháp thành tố phi thiện phi bất thiện phi quả nghiệp và tất cả sắc. Ðây gọi là khổ.

[217] Ở ÐÂY, THẾ NÀO LÀ KHỔ DIỆT?

Sự đoạn trừ ái. Ðây gọi là khổ diệt.

[218] Ở ÐÂY, THẾ NÀO LÀ KHỔ DIỆT HÀNH LỘ?

Ở đây, khi nào vị tỳ khưu tu tập thiền siêu thế, pháp dẫn xuất, nhân tịch diệt, để đoạn trừ thiên kiến, đạt đến đệ nhất địa vức, ly các dục... (trùng)... chứng và trú Sơ thiền, hành nan đắc trì; trong khi đó có xúc... (trùng)... có bất phóng dật. Ðây gọi là khổ diệt hành lộ... (trùng)...

[219] Ở ÐÂY, THẾ NÀO LÀ KHỔ TẬP?

Ái, các phiền não còn lại, các pháp bất thiện còn lại, ba căn thiện cảnh lậu, các pháp thiện cảnh lậu còn lại. Ðây gọi là khổ tập.

[220] Ở ÐÂY, THẾ NÀO LÀ KHỔ?

Các dị thục của các pháp thiện bất thiện cảnh lậu, các pháp thành tố phi thiện phi bất thiện phi quả nghiệp, và tất cả sắc. Ðây gọi là khổ.

[221] Ở ÐÂY, THẾ NÀO LÀ KHỔ DIỆT?

Sự đoạn trừ ái, các phiền não còn lại, các pháp bất thiện còn lại, ba căn thiện cảnh lậu, các pháp thiện cảnh lậu còn lại. Ðây gọi là khổ diệt.

[222] Ở ÐÂY, THẾ NÀO LÀ KHỔ DIỆT HÀNH LỘ?

Ở đây, khi nào vị tỳ khưu tu tập thiền siêu thế, pháp dẫn xuất, nhân tịch diệt, để đoạn trừ thiên kiến, đạt đến đệ nhất địa vức, ly các dục... (trùng)... chứng và trú Sơ thiền, hành nan đắc trì; trong khi ấy có xúc... (trùng)... có bất phóng dật. Ðây gọi là khổ diệt hành lộ.

DỨT PHẦN PHÂN THEO VI DIỆU PHÁP

-oo0oo-