Đức-Phật thuyết giảng trong bộ Chú-giải Apadāna phần Buddhāpadāna(1) về những ác-nghiệp cũ của Đức- Phật cho quả trong kiếp hiện-tại trước khi tịch diệt Niết- bàn, được tóm lược như sau:
(1) Bộ Khuddakamikāya. Bộ Apadāna aṭṭhakathā.
Đức-Bồ-tát hành khổ-hạnh suốt 6 năm trường
Trong quá-khứ, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp Đức-Phật Gotama, sinh trong dòng họ Bà-la-môn cao quý, tên là Jotipāla, trong thời-kỳ Đức-Phật Kassapa đang còn hiện hữu trên thế gian. Đức-Bồ-tát Jotipāla có tính ngã mạn về dòng dõi, chưa có đức-tin nơi Đức-Phật Kassapa, cho nên, khi nghe đến danh hiệu Đức-Phật Kassapa, Đức-Bồ-tát Jotipāla nói rằng:
“Sa-môn ấy không dễ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác, trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác là điều khó khăn lắm.”
Đức-Bồ-tát Jotipāla có một người bạn thân thiết là Ghaṭikāra vốn là một cận-sự-nam có đức-tin trong sạch nơi Đức-Phật Kassapa. Hằng ngày, bạn Ghaṭikāra thường tác động, khuyến khích Đức-Bồ-tát Jotipāla đến hầu Đức-Phật Kassapa nghe pháp, nhưng lần nào Đức-Bồ-tát Jotipāla cũng không chịu đi.
Một hôm, bạn Ghaṭikāra bày kế mời Đức-Bồ-tát Joti-pāla đi đến tắm tại một bến nước gần chỗ ở của Đức-Phật Kassapa và chư tỳ-khưu-Tăng.
Khi tắm xong, bạn Ghaṭikāra liền mời Đức-Bồ-tát Jotipāla đi đến hầu Đức-Phật Kassapa nghe pháp, nhưng Đức-Bồ-tát Jotipāla không chịu đi.
Bạn Ghaṭikāra cương quyết nói rằng không đi không thể được, rồi nắm lấy đầu tóc của Đức-Bồ-tát Jotipāla dắt lôi đi, nên Đức-Bồ-tát Jotipāla không còn cách nào khác, đành phải đi theo đến hầu Đức-Phật Kassapa.
Khi ngồi lắng nghe Đức-Phật Kassapa thuyết pháp, Đức-Bồ-tát Jotipāla phát sinh đức-tin trong sạch nơi Đức- Phật Kassapa, kính xin Đức-Phật cho phép xuất gia trở thành tỳ-khưu trong giáo-pháp của Đức-Phật Kassapa. Về sau, tỳ-khưu Jotipāla được Đức-Phật Kassapa thọ ký xác định thời gian rằng:
“Trong thời vị-lai, ngay cùng trong kiếp trái đất Bhaddakappa này, vị tỳ-khưu Jotipāla này sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.”
Như vậy, Đức-Phật Kassapa là Đức-Phật Chánh- Đẳng-Giác thứ 24 cuối cùng thọ ký tỳ-khưu Bồ-tát Jotipāla, tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama.
Tỳ-khưu Bồ-tát Jotipāla tiếp tục thực-hành cho đầy đủ trọn vẹn 30 pháp-hạnh ba-la-mật cho đến kiếp chót là kiếp Đức-Bồ-tát Thái-tử Siddhattha.
* Năm 29 tuổi, Đức-vua Bồ-tát Siddhattha từ bỏ cung điện, đi xuất gia.
Do khẩu ác-nghiệp cũ xúc phạm đến Đức-Phật Kassapa trong thời quá-khứ ấy, cho nên Đức-Bồ-tát Siddhattha phải chịu thực-hành pháp-hành khổ-hạnh (dukkaracariyā) là pháp-khó-hành suốt 6 năm trường ròng rã tại khu rừng Uruvelā.
Về sau, từ bỏ pháp-hành khổ-hạnh khó hành ấy, Đức- Bồ-tát Siddhattha thực-hành theo pháp-hành trung-đạo dẫn đến chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế không thầy chỉ dạy, chứng đắc 4 Thánh-đạo, 4 Thánh-quả, Niết-bàn, diệt tận được 4 pháp trầm-luân (āsava), đồng thời diệt tận được mọi tham-ái, mọi phiền-não không còn dư sót, đặc biệt diệt được mọi tiền-khiên-tật (vāsanā), trở thành bậc Thánh A-ra-hán đầu tiên trong muôn ngàn cõi-giới chúng-sinh, gọi là Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác độc nhất vô nhị có danh hiệu Đức-Phật Gotama.
Đức-Phật dạy về ác-nghiệp cũ của Ngài rằng:
– Trong thời quá-khứ ấy, Như-Lai là Bà-la-môn Jotipāla đã xúc phạm đến Đức-Phật Kassapa rằng:
“Sa-môn ấy không dễ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác, trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác là điều khó lắm.”
Do năng lực của khẩu ác-nghiệp cũ ấy cho quả, khiến Như-Lai phải thực-hành pháp-hành khổ-hạnh (dukkara-cariyā) là pháp-khó-hành suốt 6 năm trường ròng rã tại khu rừng gần làng Uruvelā (Đó là khoảng thời gian thực-hành pháp-hành khổ-hạnh (dukkaracariyā) lâu hơn chư Phật quá-khứ).
Sau khi từ bỏ pháp-hành khổ-hạnh ấy, Như-Lai thực-hành theo pháp-hành trung-đạo dẫn đến chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế không thầy chỉ dạy, chứng đắc 4 Thánh-đạo, 4 Thánh-quả, Niết-bàn, trở thành bậc Thánh A-ra-hán đầu tiên trong muôn ngàn cõi-giới chúng-sinh, gọi là Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác.
Nay, Như-Lai không còn tạo các thiện-nghiệp và ác-nghiệp mới nào nữa, Như-Lai đã diệt tận được mọi tham-ái, mọi phiền-não, mọi ác-pháp, không còn khổ tâm nữa. Như-Lai sẽ tịch diệt Niết-bàn.
