Đây giải về 38 điều Hạnh Phúc mà Đức Thế Tôn là đấng thượng sư tự thuyết ra có ý nghĩa như vầy:
Một hôm nọ, Đức Thế Tôn an ngự tại Kỳ Viên Tự JETAVANᾹRᾹMA, là chùa của ông bá hộ Cấp Cô Độc tạo dâng, gần thành Xá Vệ. Khi ấy, có vị Trời ở dục giới hoài nghi về Hạnh Phúc thuyết, bèn lìa cõi trời bay xuống, vào đảnh lễ đấng Đại Từ, và làm cho hào quang sáng ngời rực rỡ, đi hữu nhiễu 3 vòng, rồi đứng tại chỗ phải lẽ, kính lễ hỏi về ý nghĩa hạnh phúc rằng:
KIṂ MAṄGALAṂ BHANTE BHAGAVᾹ = Ngưỡng bạch Đức Thế Tôn! Cái gì gọi là hạnh phúc sự tiến triển của tất cả chúng sanh?
Khi ấy, Đức Phật giải đáp về hạnh phúc bằng những kệ ngôn như vầy:
Điều hạnh phúc thứ 11
MᾹTᾹPITUPATTHᾹNAṂ: Nết hạnh phụng sự cha mẹ gọi là hạnh phúc cao thượng.
VẤN: Sự cung phụng cha mẹ phải làm bằng cách nào?
ĐÁP: Phải cung phụng cha mẹ bằng 5 chi như vầy:
- Sự nuôi nấng cha mẹ, là lo ăn mặc cho ngài, khi đau ốm chăm lo thuốc thang, hay là quạt nồng đắp lạnh hoặc giặt rửa v.v….
- Giúp đỡ làm các công việc của cha mẹ, dẫu mình hữu sự, cũng nên đình lại mà làm công việc cha mẹ cho xong.
- Hãy giữ gìn gia tộc của cha mẹ cho miên viễn và ráng làm điều phước thiện.
- Phải giữ gìn của di sản và lời lành lẽ phải của cha mẹ đã dạy dỗ, cho tốt đẹp lâu dài.
- Khi cha mẹ qua đời rồi, nên làm phước bố thí để hồi hướng cho ngài. Làm được như năm điều này gọi là phụng sự cha mẹ. Lại nữa, hãy phụng sự theo 5 điều cao thượng là:
1. Nếu cha mẹ là người không có đức tin, hãy dìu dắt tiếp dẫn cho ngài trở nên có chánh tín.
2. Nếu cha mẹ là người không có giới, hãy dìu dắt tiếp dẫn ngài cho trở nên biết giữ giới tu hành.
3. Nếu cha mẹ là người chưa biết bố thí, hãy dìu dắt tiếp dẫn ngài biết làm điều phước thiện, đem của ra cho.
4. Nếu cha mẹ là người chưa nghe kinh, hãy dìu dắt tiếp dẫn ngài ráng nghe kinh thỉnh pháp.
5. Nếu cha mẹ là người không có trí tuệ, hãy dìu dắt tiếp dẫn cho ngài trở nên có Trí Tuệ, suy xét thấy rõ 3 tướng, vô thường, khổ não, vô ngã.
Năm điều này gọi là sự cung phụng cao thượng.
VẤN: Sự cung phụng cha mẹ có lợi ích thế nào?
ĐÁP: Có nhiều điều thắng lợi lắm, dầu gặp nhiều sự khốn khổ, hoặc bị mọi điều hình phạt khác cũng có thể lướt qua cả.
Như sự tích sau này:
“Đời quá khứ tiền thân Phật Thích Ca, ngài thọ sanh làm con một vị vua, khi đang còn trong thai, có đức vua tha quốc, hiệu VILOKA, đem binh đánh lấy đất nước, hoàng đế cùng hoàng hậu phải chạy vào rừng trốn, không bao lâu vua VILOKA hay tin rằng đức vua bản xứ ở trong rừng, bèn hạ chỉ cho lính bắt về. Chỉ còn hoàng hậu lẻ loi ở giữa rừng. Ít lâu lịnh bà sanh đặng hoàng nhi rất tuấn tú, diện mạo thật khôi ngô, một mẹ một con ở lang thang nơi chốn rừng sâu núi thẳm, cho đến ngày hoàng nhi lên 7 tuổi, mới hỏi cha ở đâu, mà con không thấy mặt. Lịnh bà kể hết sự tình, hoàng nhi hiểu rõ nguồn cơn mới quỳ xin lịnh mẫu hoàng cho phép con theo kiếm phụ hoàng. Khi đức hoàng tử là Bồ Tát đi vừa tới đô thành, thì thấy người ta đang dẫn vua cha ra sắp giết. Ngài bèn xin thế mạng cho phụ hoàng, xin chịu gánh vác tất cả tội lỗi thì quan giám sát liền cho dẫn hoàng nhi vào sát trường rồi dùng gươm chém tới ba lát không chết, mới cho voi chà.
Song do quả báo của sự hiếu hạnh quá nhiều mãnh lực, khiến cho voi không dám chà. Sau lại bị đem bỏ vào hầm lửa than; khi ấy liền có hoa sen đỡ, làm cho Bồ Tát khỏi nóng. Sau cùng đem bỏ Ngài xuống dưới biển, lại được Long Vương rước đem ngài đi cúng dường. Đức Bồ Tát khỏi chết do nhờ quả báo của sự hiếu hạnh vậy.
VẤN: Còn như kẻ huỷ báng cha mẹ thì sao?
ĐÁP: Kẻ nào ngỗ nghịch huỷ hoại cha mẹ thì quyết phải bị tội khổ trong kiếp này giống nhau. Cũng như tích hai mẹ con. Người con tên MITTA VINDUKA, vì mẹ quá thương nên một hôm người con muốn đi buôn biển mà bà mẹ không cho. Người con chẳng nghe lời, nên bà mẹ chạy theo đón bắt lại. Người con nỗi giận, đánh đập bà mẹ té nhào, rồi chạy xuống thuyền. Do mãnh lực của tội ác ấy, giữa biển khơi phong ba dữ dội không thể đi được. Người chủ trong thuyền mới bắt thăm. Chàng MITTAVINDUKA bắt nhằm thăm xấu tới ba lần. Người chủ bèn buộc người ấy xuống ôm ống phao thả trôi theo biển. Chàng ta trôi tấp vào nơi một hòn đảo. Trong đảo ấy có loài Ngạ Quỷ đang thọ khổ rất nhiều.
Truyền rằng có một người giết hại cha mẹ, sau khi chết sa đoạ vào địa ngục, thọ khổ xong, tái sanh làm ngạ quỷ, có một vành như bánh xe gắn ở trên đầu, máu chảy nhuộm cả châu thân, hằng chịu khổ sở và khóc la rất thảm thiết. Chàng MITTAVINDUKA xem thấy ngạ quỷ thì thương hại, và thấy bánh xe trên đầu, lại nghĩ như người ta đội bông sen, dòm thấy máu lắm đầy mình thì tưởng rằng ăn mặc tốt đẹp, mới năn nỉ xin trao cho, ngạ quỷ liền thảy lên đầu chàng ấy, thì bánh xe quay mãi ăn siết vào đầu chàng. Chịu khổ sở khóc than vô hạn. Đó là quả của sự dể duôi ngỗ nghịch với cha mẹ rất rõ rệt. Bởi thế cho nên tất cả chúng ta chẳng nên khinh thường cha mẹ, phải có lòng tôn thờ cha mẹ mỗi giờ mỗi phút.
Trích: Hạnh Phúc Kinh (Đại Đức Giới Nghiêm)
