Đây giải về 38 điều Hạnh Phúc mà Đức Thế Tôn là đấng thượng sư tự thuyết ra có ý nghĩa như vầy:
Một hôm nọ, Đức Thế Tôn an ngự tại Kỳ Viên Tự JETAVANᾹRᾹMA, là chùa của ông bá hộ Cấp Cô Độc tạo dâng, gần thành Xá Vệ. Khi ấy, có vị Trời ở dục giới hoài nghi về Hạnh Phúc thuyết, bèn lìa cõi trời bay xuống, vào đảnh lễ đấng Đại Từ, và làm cho hào quang sáng ngời rực rỡ, đi hữu nhiễu 3 vòng, rồi đứng tại chỗ phải lẽ, kính lễ hỏi về ý nghĩa hạnh phúc rằng:
KIṂ MAṄGALAṂ BHANTE BHAGAVᾹ = Ngưỡng bạch Đức Thế Tôn! Cái gì gọi là hạnh phúc sự tiến triển của tất cả chúng sanh?
Khi ấy, Đức Phật giải đáp về hạnh phúc bằng những kệ ngôn như vầy:
Điều hạnh phúc thứ chín
VINAYOCASUSIKKHITO: Người học đúng đắn theo giới luật, gọi là hạnh phúc cao thượng.
VẤN: Người học theo giới luật đúng đắn phải học ra thế nào?
ĐÁP: Phải học cho hiểu cả hai phận sự giới luật là:
1) ᾹGᾹRIYAVINAYA: luật của kẻ có nhà.
2) ANᾹGᾹRIYAVINAYA: luật của kẻ không nhà
VẤN: Cả hai phần luật đó thế nào?
ĐÁP: Luật của bậc tại gia có ngũ giới, bát giới, thập thiện.
Ngũ giới là:
- Tác ý chừa cải sự giết hại chúng sanh còn sống phải chết.
- Tác ý chừa cải sự trộm cắp tài sản của chăn giữ.
- Tác ý chừa cải sự tà dâm với người nữ có kẻ chăn giữ.
- Tác ý chừa cải lời nói không thật.
- Tác ý chừa cải không uống rượu và các chất say, có thể làm cho sự dể duôi phát sanh.
Bát giới là:
- Không sát sanh.
- Không trộm cắp.
- Không thông dâm.
- Không nói dối.
- Không uống rượu.
- Không ăn sái giờ.
- Không múa hát, đánh đờn, thổi kèn, đi xem múa hát đờn kèn và các cuộc chơi trở ngại thiện pháp và sự trang sức dồi phấn đeo tràng hoa.
- Không nằm ngồi nơi quá cao, và xinh đẹp.
Cả tám điều này thọ trì trong một ngày một đêm, mỗi tháng tám bữa là: 5-8-14-15-20-23-29-30 tháng thiếu 28-29 giữ giới như vậy gọi là Quan trai giới (UPOSATHASῙLA).
Thập thiện là:
- Thân tam: không sát sanh, không trộm cắp, không tà dâm.
- Khẩu tứ: Không nói dối, không nói đâm thọc, không nói độc ác, không nói vô ích.
- Ý tam: Không tham lam sang đoạt, không sân hận thù oán hại người, không si mê tà kiến.
Luật xuất gia là của Tỳ Khưu, Sa Di (Xin xem quyển Luật Xuất Gia của ngài Hộ Tông).
VẤN: Trong cả 4 hạng Tỳ Khưu, Sa Di, Cận Sự Nam, Cận Sự Nữ, có sự dể duôi không gìn giữ giới luật cho trong sạch thì sao?
ĐÁP: Kẻ dể duôi không gìn giữ giới luật cho trong sạch, gọi là người phá giới, ví như cây không có lõi, và không rễ cái, hằng bị gió bốn phương lay chuyển mãi.
Trong Phật giáo nói về lõi (nên hiểu là pháp chắc thật), có ba hạng:
- SῙLASᾹRO: Giới là sự tác ý chừa cải, ví như cái lõi cây.
- SAMᾹDHISᾹRO: Tâm định chắc chắn trong đề mục thiền, đặng dứt năm ác pháp là pháp cái cho ra khỏi tâm, để khỏi bị ngăn trở ví như lõi cây.
- PAÑÑᾹSᾹRO: Trí tuệ quán sát 3 tướng cho thấy rõ, bằng tuệ giác hiểu chắc các pháp hữu vi: danh và sắc thật là không bền vững, lâu dài, hằng đem lại sự khổ, và nó không phải là của ta, một cách rõ rệt. Xét thấy Tứ diệu đế rõ rệt, gọi là lõi chắc chắn cao quý.
VẤN: Vậy chớ người phá giới chết đi đâu?
ĐÁP: Người phá giới chết đọa 4 đường ác chẳng sai, như có chú thích rõ rằng: DUSSῙLO APᾹYAGATO ᾹHU: giải rằng người phá giới chết sa bốn đường dữ, chắc hẳn như vậy.
VẤN: Ngươì giữ giới trong sạch có quả báo như thế nào?
ĐÁP: Người giữ giới đặng kết quả không đồng nhau, nghĩa là:
- Quả của sự không sát sanh thì có sắc thân xinh đẹp, tuổi thọ lâu dài.
- Quả không thâu đạo, được sắc thân xinh đẹp, lại có của không bị tiêu hủy, do các điều tai hại như là trộm cắp v.v….
- Quả của sự không tà dâm, hằng được sắc thân xinh đẹp, lại khỏi bị kẻ khác lạm tình với vợ con của mình, bằng sự tình dục vô luân.
- Quả của sự không vọng ngữ thì được sắc thân xinh đẹp, lại có tiếng tăm hay quý và khỏi bị kẻ khác dùng sự giả dối lừa gạt mình mà chớ, lại còn đoạn trừ được sự hung tợn nữa.
- Quả của sự không uống rượu và những chất say, thì được sắc thân xinh đẹp, có nhiều sự ghi nhớ và trí tuệ, không bị điên cuồng, khờ khẩn, mất thể tánh người ta.
Đây là 5 quả báo của kẻ giữ giới trong sạch.
Trái trở lại, là quả báo của người không giữ giới:
- Hằng bị chết yểu.
- Nghèo nàn khổ sở hễ có của chút ít thì bị đạo tặc hay lửa cháy v.v….
- Vợ con hay có ý riêng, làm cho gia can không đầm ấm và hằng bị kẻ khác đến quyến rũ vợ hoặc con cháu.
- Hằng bị kẻ khác lừa gạt, lắm khi hại tài sản hoặc tánh mạng, bằng lời không thật.
- Hằng bị khờ dại hoặc điên khùng, nghĩa là không có trí nhớ và trí tuệ để ghi nhớ hay phán đoán một việc chi, dầu lớn hay nhỏ.
Lại nữa, người giữ giới trong sạch, thì con đường người và trời ở kiếp sau không mất. Như có một sự tích sau đây:
“Có bảy trăm người buôn biển, lướt thuyền ra giữa biển được bảy ngày, thì thuyền rã muốn chìm, bao nhiêu người đều sợ hãi, mới đồng với nhau khẩn vái Chư Thiên, mà từ trước mỗi người đều quen tín ngưỡng. Khi ấy, có một người đàn ông, trước ngày xuống thuyền lui bến đó, thì chàng ta đã có thọ tam quy trì ngũ giới, và đã bố thí cúng dường đến chư Tăng rồi mới xuống. Riêng chàng đó ngồi một cách tự tại giữa thuyền mà quan sát đến sự bố thí và trì giới của mình đã làm, không hề kinh hãi. Hết thảy người trong thuyền hỏi cớ sao bạn không sợ sự chết.
– Tôi có ngũ giới trong sạch khắng khít với tâm của tôi, dù chết cũng đặng sanh về nhàn cảnh, cho nên tôi không sợ sự chết.
– Vậy ngũ giới đó chúng tôi giữ đặng ư?
– Giữ đặng.
Cả bọn vừa nghe thì có tâm hăng hái lắm, bèn xin thọ ngũ giới. Chàng ta chia ra làm 7 phần, mỗi phần một trăm người.
Trăm người thứ nhứt thọ giới xong, nước vừa ngập đến cổ chân. Trăm người thứ nhì thọ giới xong, nước ngập đến đầu gối. Trăm người thứ ba thọ giới vừa xong, nước ngập đến lưng quần. Trăm người thứ tư thọ giới vừa xong, nước ngập đến lỗ rún. Trăm người thứ năm thọ giới vừa xong, nước ngập đến ngực. Trăm người thứ sáu thọ giới vừa xong, nước ngập đến cổ. Trăm người thứ bảy thọ giới vừa xong, nước ngập đến miệng.
Khi truyền giới vừa xong rồi, chàng tiến dẫn nói với bảy trăm người rằng: “Ngũ giới đây là nơi nương nhờ của chúng ta, vậy các người hãy khắng mình vào nơi ngũ giới đi.”
Nói lớn như thế vừa rồi thì chìm xuống biển. KᾹLAṂKARONTA chết rồi đặng sanh về cõi trời cả thảy, ấy là do mãnh lực của quả báo trì giới trong sạch.
VẤN: Cái gì gọi là giới?
ĐÁP: Sự tác ý chừa cải, bởi Phật có thuyết như vầy: “CETANᾹHAṂ BHIKKHAVE SῙLAṂ VADᾹMI, này các Tỳ Khưu! Như Lai gọi sự tác ý chừa cải lánh các tội lỗi, nghĩa là không sát sanh, trộm cắp v.v…, gọi là giới vậy. Bởi thế cho nên, dầu người hạng nào chẳng hạn, miễn là có sự tác ý chừa cải tội lỗi, thu thúc thân, khẩu, ý, gọi là người có giới cả. Trái lại người không có sự chừa cải tội lỗi, dầu cho kẻ ấy đã ăn mặc nâu sòng, coi ra vẻ đạo nhơn, song cũng gọi là người không giới.”
Theo lời Phật thuyết như vầy:
“KᾹSᾹVAKAṆṬHᾹ BAHAVOPᾹPADHAMMᾹ ASAÑÑATᾹ, mặc dầu là người mặc áo ca sa, coi vẻ nâu sòng, mà không có sự thu thúc thân, khẩu, ý, chỉ làm điều tội lỗi thì quyết sa đoạ vào bốn đường ác chẳng sai.”
Trích: Hạnh Phúc Kinh (Đại Đức Giới Nghiêm)
