Đoạn kết quyển Vòng Sinh Tử Luân Hồi

TÌM HIỂU VÒNG TỬ SINH LUÂN-HỒI (SAṂSĀRAVAṬṬA)
Soạn giả: Tỳ-khưu Hộ-Pháp (Dhammarakkhita Bhikkhu) (Aggamahāpaṇḍita)

ĐOẠN-KẾT

Sở dĩ mỗi chúng-sinh còn phải tử sinh luân- hồi trong ba giới bốn loài, sinh rồi tử, tử rồi lại sinh cứ tiếp tục như vậy là vì có vô-minh (avijjā) bao trùm phủ kín chân-lý tứ Thánh-đế, nên khiến tạo mọi ác-nghiệp, mọi tam-giới thiện- nghiệp (avijjāpaccayā saṅkhārā sambhavanti); là vì có tham-ái (taṇhā) là nhân sinh khổ dắt dẫn nghiệp cho quả tái-sinh kiếp sau (ponobbhavikā), hoàn toàn tuỳ thuộc vào nghiệp và quả của nghiệp của mỗi chúng-sinh.

Đức-Phật dạy nghiệp và quả của nghiệp rằng:

“Kammassako’mhi kammadāyādo kammayoni kammabandhu kammappaṭisaraṇo, yaṃ kammaṃ karissāmi kalyāṇaṃ vā pāpakaṃ vā tassa dāyādo bhavissāmi”.(1)

“Ta có nghiệp là của riêng ta, ta là người thừa hưởng quả của nghiệp, nghiệp là nhân sinh ra ta, nghiệp là thân quyến của ta, nghiệp là nơi nương nhờ của ta. Ta tạo nghiệp nào thiện- nghiệp hoặc ác-nghiệp, ta sẽ là người thừa hưởng quả an-lạc của thiện-nghiệp ấy hoặc chịu quả khổ của ác-nghiệp ấy.”

Như vậy, kiếp hiện-tại của chúng-sinh nào là quả của các nghiệp mà tiền-kiếp của chúng-sinh ấy đã tạo trong vô số kiếp quá-khứ.

Và kiếp vị-lai của chúng-sinh nào sẽ là quả của các nghiệp mà kiếp hiện-tại và vô số tiền- kiếp quá-khứ của chúng-sinh ấy đã tạo.

Tất cả mọi chúng-sinh nói chung, mỗi người nói riêng đều có quyền chủ động tự mình lựa chọn tạo thiện-nghiệp nào hoặc ác-nghiệp nào, khi đã tạo nghiệp nào rồi thì thiện-nghiệp ấy hoặc ác-nghiệp ấy chỉ thuộc về của riêng mình mà thôi, không liên quan đến người khác.

- Nếu khi đại-thiện-nghiệp nào của mình có cơ hội cho quả an-lạc thì không chỉ có riêng mình hoàn toàn bị động hưởng quả-báu an-lạc của đại-thiện-nghiệp ấy như người thừa hưởng quả của nghiệp ấy, mà còn những người gần gũi liên quan với mình cũng được hưởng quả an-lạc của đại-thiện-nghiệp ấy nữa.

- Nếu khi ác-nghiệp nào của mình có cơ hội cho quả khổ thì không chỉ có riêng mình hoàn toàn bị động chịu quả khổ của ác-nghiệp ấy như người thừa hưởng quả của nghiệp ấy, mà còn những người gần gũi liên quan với mình cũng phải chịu quả khổ của ác-nghiệp ấy nữa.

KHỔ TỬ SINH LUÂN-HỒI

- Vô-minh đó là si-tâm-sở đồng sinh với 12 bất-thiện-tâm (ác-tâm).

- Tham-ái đó là tham-tâm-sở đồng sinh với 8 tham-tâm.

Tham-ái (taṇhā) là nhân sinh khổ dắt dẫn nghiệp cho quả tái-sinh kiếp sau.

Nghiệp đó là tác-ý tâm-sở có 2 loại:

1- Ác-nghiệp đó là tác-ý tâm-sở đồng sinh với 11 bất-thiện-tâm (ác-tâm) (trừ si-tâm đồng sinh với phóng-tâm(2)) cho quả tái-sinh kiếp sau trong 4 cõi ác-giới (địa-ngục, a-su-ra, ngạ-quỷ, súc-sinh).

2- Thiện-nghiệp có 4 loại:

2.1- Dục-giới thiện-nghiệp đó là tác-ý tâm- sở đồng sinh với 8 đại-thiện-tâm cho quả tái- sinh kiếp sau trong 7 cõi thiện dục-giới là cõi người hoặc 6 cõi trời dục-giới.

2.2- Sắc-giới thiện-nghiệp đó là tác-ý tâm- sở đồng sinh với 5 bậc thiền sắc-giới thiện-tâm cho quả tái-sinh kiếp sau hóa-sinh làm vị phạm- thiên trên 16 tầng trời sắc-giới phạm-thiên.

2.3- Vô-sắc-giới thiện-nghiệp đó là tác-ý tâm- sở đồng sinh với 4 bậc thiền vô-sắc-giới thiện-tâm cho quả tái-sinh kiếp sau hóa-sinh làm vị phạm- thiên trên 4 tầng trời vô-sắc-giới phạm-thiên.

Chúng-sinh nào còn là hạng phàm-nhân sinh trong cõi-giới nào đến khi hết tuổi thọ trong cõi- giới ấy đều phải chuyển kiếp (chết) rồi nghiệp cho quả tái-sinh kiếp sau trong cõi-giới khác tuỳ theo nghiệp và quả của nghiệp của chúng-sinh ấy.

GIẢI THOÁT KHỔ TỬ SINH LUÂN-HỒI

2.4- Siêu-tam-giới thiện-nghiệp đó là tác-ý tâm-sở đồng sinh với 4 siêu-tam-giới thiện-tâm đó là 4 Thánh-đạo-tâm không cho quả tái-sinh kiếp sau, trái lại có khả năng làm giảm kiếp tái- sinh kiếp sau theo mỗi bậc Thánh-nhân như sau:

* Bậc thiện-trí phàm-nhân thuộc về hạng người tam-nhân có đầy đủ 10 pháp-hạnh ba-la- mật đã được tích lũy từ vô số kiếp quá-khứ.

Kiếp hiện-tại là hành-giả có giới-hạnh trong sạch thực-hành pháp-hành thiền-tuệ dẫn đến chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng đắc Nhập-lưu Thánh-đạo, Nhập-lưu Thánh-quả, Niết- bàn, diệt tận được 5 bất-thiện-tâm đó là 4 tham- tâm hợp với tà-kiến và 1 si-tâm hợp với hoài- nghi không còn dư sót, trở thành bậc Thánh Nhập-lưu đã diệt tận được vô-minh trong 5 bất- thiện-tâm và tham-ái trong 4 tham-tâm hợp với tà-kiến không còn dư sót.

Sau khi bậc Thánh Nhập-lưu chết, chắc chắn không còn tái-sinh kiếp sau trong 4 cõi ác-giới, chỉ có đại-thiện-nghiệp cho quả tái-sinh kiếp sau trong 7 cõi thiện dục-giới (cõi người và 6 cõi trời dục-giới) nhiều nhất 7 kiếp nữa mà thôi.

Đến kiếp thứ 7, chắc chắn bậc Thánh Nhập- lưu sẽ trở thành bậc Thánh A-ra-hán, rồi sẽ tịch diệt Niết-bàn, giải thoát khổ tử sinh luân- hồi trong tam-giới.

* Bậc Thánh Nhập-lưu tiếp tục thực-hành pháp-hành thiền-tuệ dẫn đến chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng đắc Nhất-lai Thánh-đạo, Nhất-lai Thánh-quả và Niết-bàn, diệt tận được 4 tham-tâm không hợp với tà-kiến loại thô, 2 sân- tâm loại thô và 1 si-tâm hợp với phóng-tâm loại thô, trở thành bậc Thánh Nhất-lai đã diệt tận được vô-minh trong 4 tham-tâm không hợp với tà-kiến loại thô, trong 2 sân-tâm loại thô, trong si-tâm hợp với phóng-tâm loại thô và diệt tận được tham-ái trong 4 tham-tâm không hợp với tà-kiến loại thô..

Sau khi bậc Thánh Nhất-lai chết, đại-thiện- nghiệp cho quả tái-sinh kiếp sau trong cõi thiện dục-giới chỉ có 1 kiếp nữa mà thôi. Trong kiếp ấy chắc chắn bậc Thánh Nhất-lai sẽ trở thành bậc Thánh A-ra-hán, rồi sẽ tịch diệt Niết-bàn, giải thoát khổ tử sinh luân-hồi trong tam-giới.

* Bậc Thánh Nhất-lai tiếp tục thực-hành pháp-hành thiền-tuệ dẫn đến chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng đắc Bất-lai Thánh-đạo, Bất- lai Thánh-quả và Niết-bàn, diệt tận được 2 sân- tâm loại vi-tế không còn dư sót, diệt tận được 4 tham-tâm không hợp với tà-kiến loại vi-tế cõi dục-giới, và 1 si-tâm hợp với phóng-tâm loại vi- tế trong cõi dục-giới, trở thành bậc Thánh Bất- lai, đã diệt tận được vô-minh trong 2 sân-tâm loại vi-tế không còn dư sót, trong 4 tham-tâm không hợp với tà-kiến loại vi-tế cõi dục-giới, trong si- tâm hợp với phóng-tâm loại vi-tế cõi dục-giới và diệt tận được tham-ái trong 4 tham-tâm không hợp với tà-kiến loại vi-tế cõi dục-giới..

Sau khi bậc Thánh Bất-lai chết, chắc chắn không còn tái-sinh trở lại cõi dục-giới, chỉ có sắc-giới thiện-nghiệp cho quả tái-sinh kiếp sau hóa-sinh làm vị phạm-thiên trên tầng trời sắc- giới phạm-thiên tương xứng với bậc thiền sắc- giới quả-tâm. Bậc Thánh Bất-lai sẽ trở thành bậc Thánh A-ra-hán, rồi sẽ tịch diệt Niết-bàn tại tầng trời sắc-giới phạm-thiên, giải thoát khổ tử sinh luân-hồi trong tam-giới.

* Bậc Thánh Bất-lai tiếp tục thực-hành pháp-hành thiền-tuệ dẫn đến chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng đắc A-ra-hán Thánh-đạo, A- ra-hán Thánh-quả và Niết-bàn, diệt tận được 4 tham-tâm không hợp với tà-kiến và 1 si-tâm hợp với phóng-tâm không còn dư sót, trở thành bậc Thánh A-ra-hán đã diệt tận được vô-minh trong 5 bất-thiện-tâm còn lại đó là 4 tham-tâm không hợp với tà-kiến, 1 si-tâm hợp với phóng- tâm và diệt tận được tham-ái trong 4 tham-tâm không hợp với tà-kiến không còn dư sót.

Bậc Thánh A-ra-hán trong kiếp hiện-tại đến khi hết tuổi thọ đồng thời tịch diệt Niết-bàn, giải thoát khổ tử sinh luân-hồi trong tam-giới.

Phật-Lịch 2562/ 2019 Rừng Núi Viên-Không, xã Tóc-Tiên, huyện Tân-Thành, tỉnh Bà-Rịa Vũng-Tàu.

Tỳ-Khưu Hộ-Pháp (Dhammarakkhita Bhikkhu) (Aggamahāpaṇḍita)

PATTHANĀ

Iminā puññakammena, sukhī bhavāma sabbadā. Ciraṃ tiṭṭhatu saddhammo, loke sattā sumaṅgalā. Vietnamraṭṭhikā hi sabbe, janā pappontu sāsane. Vuḍḍhiṃ viruḷhivepullaṃ, patthayāmi nirantaraṃ.

Lời nguyện cầu

Do nhờ phước-thiện thanh cao này, Cho chúng con thường được an-lạc. Cầu mong chánh-pháp được trường tồn, Tất cả chúng-sinh được hạnh phúc.

Dân tộc Việt Nam được phát triển, Tiến hóa hưng thịnh trong Phật-giáo. Bần sư cầu nguyện với tâm thành, Hằng mong được thành tựu như nguyện.

Ciraṃ tiṭṭhatu saddhammo lokasmiṃ. Ciraṃ tiṭṭhatu saddhammo Vietnamraṭṭhasmiṃ.

Nguyện cầu chánh-pháp được trường tồn trên thế gian. Nguyện cầu chánh-pháp được trường tồn trên Tổ-quốc Việt Nam thân yêu.

SÁCH THAM KHẢO VÀ TRÍCH DẪN

- Bộ Abhidhammatthasaṅgaha của Ngài Đại- Trưởng-lão Anuruddha.

- Toàn bộ Mahābuddhavaṃsa của Ngài Đại-Trưởng-lão Vicittasārābhivaṃsa (Visiṭṭha- tipiṭakadhara, Mahātipiṭakakovida, Dhamma-bhaṇdāgārika).

- Toàn bộ sách giáo khoa “Paramatthajotika” của Ngài Đại-Trưởng-lão Saddhammajotika.

- Toàn Bộ Sách Ledi của Ngài Đại-Trưởng- lão Ledi Sayadaw, v.v...

-oo0oo-

(1) Aṅg. Pañcakanipāta, Abhiṇhapaccavekkhitabbaṭṭhānasutta.
(2) Si-tâm đồng sinh với phóng-tâm có năng lực yếu không thể cho quả trong thời-kỳ tái-sinh kiếp sau (paṭisandhikāla).

Trang Website được thành lập và quản lý bởi các cận sự nam, cận sự nữ trong Phật Giáo. Mục đích nhằm lưu trữ, số hoá kinh sách và tài liệu Phật Giáo Nguyên Thuỷ - Theravāda.

Chi tiết

Đoạn kết quyển Vòng Sinh Tử Luân Hồi

Từ điển Pali

Tạng Luật

Tạng Kinh

Vi Diệu Pháp

Giảng Pháp

Học Thiền Vipassanā

Lý Thuyết Vipassanā

Soạn / Dịch Giả

Phật Học Căn Bản

Sử Liệu Phật Giáo

Vấn Đáp Phật Pháp

Góc Nhìn

Cổ Ngữ Pāli

Bậc Trưởng Lão

Mục Khác

Đăng Ký Thành Viên

Kinh Tụng

Lớp Phật Pháp

Lời Ngỏ

Góc Sáng Tác

ĐOẠN-KẾT

KHỔ TỬ SINH LUÂN-HỒI

GIẢI THOÁT KHỔ TỬ SINH LUÂN-HỒI

PATTHANĀ

SÁCH THAM KHẢO VÀ TRÍCH DẪN