Đức tin nơi Tam bảo và quả báu

NỀN-TẢNG-PHẬT-GIÁO (MŪLABUDDHASĀSANA)

QUYỂN II

QUY-Y TAM-BẢO (TISARAṆA)

Soạn giả: Tỳ-khưu Hộ-Pháp (Dhammarakkhita Bhikkhu) (Aggamahāpaṇḍita)

Đức-tin nơi Tam-bảo đó là đức-tin nơi Đức-Phật-bảo, đức-tin nơi Đức-Pháp-bảo, đức-tin nơi Đức-Tăng-bảo trong bài kinh Cundīsutta (1) được tóm lược như sau:

Một thuở nọ, Đức-Thế-Tôn đang ngự tại ngôi chùa Veḷuvana, gần kinh-thành Rājagaha. Khi ấy, Công chúa Cundī cùng với 500 cỗ xe chở 500 công nương đến hầu đảnh lễ Đức-Thế-Tôn xong, ngồi một nơi hợp lẽ, bèn bạch với Đức-Thế-Tôn rằng:

- Kính bạch Đức-Thế-Tôn, Hoàng huynh của con là Cunda dạy con rằng: “Người cận-sự-nam, cận-sự-nữ có đức-tin trong sạch nơi Tam-bảo, đã đến quy-y nương nhờ nơi Đức-Phật-bảo, quy-y nương nhờ nơi Đức-Pháp- bảo, quy-y nương nhờ nơi Đức-Tăng-bảo; và có tác-ý trong đại-thiện-tâm tránh xa sự sát-sinh, tránh xa sự trộm-cắp, tránh xa sự tà-dâm, tránh xa sự nói-dối, tránh xa sự uống rượu và các chất say là nhân sinh sự dể duôi.

Sau khi người ấy chết, đại-thiện-nghiệp ấy cho quả tái-sinh trong cõi thiện-giới (1) mà thôi, không tái-sinh trong cõi ác-giới. (2)”

- Kính bạch Đức-Thế-Tôn, con xin phép hỏi rằng:

* Người có đức-tin nơi Đức-Phật-bảo như thế nào, sau khi chết, chỉ tái-sinh trong cõi thiện-giới mà thôi, không tái-sinh trong cõi ác-giới?

* Người có đức-tin nơi Đức-Pháp-bảo như thế nào, sau khi chết, chỉ tái-sinh trong cõi thiện-giới mà thôi, không tái-sinh trong cõi ác-giới?

* Người có đức-tin nơi Đức-Tăng-bảo như thế nào, sau khi chết, chỉ tái-sinh trong cõi thiện-giới mà thôi, không tái-sinh trong cõi ác-giới?

* Người giữ gìn giới đầy đủ trọn vẹn như thế nào, sau khi chết, chỉ tái-sinh trong cõi thiện-giới mà thôi, không tái-sinh trong cõi ác-giới?

Đức-Thế-Tôn truyền dạy rằng:

- Này Cundī! Tất cả các loài chúng-sinh là chúng-sinh không chân, chúng-sinh có hai chân, chúng-sinh có bốn chân, chúng-sinh có nhiều chân, chúng-sinh có sắc- uẩn, chúng-sinh không có sắc-uẩn, chúng-sinh có tưởng, chúng-sinh không có tưởng, chúng-sinh không phải có tưởng cũng không phải không có tưởng.

Trong tất cả mọi loài chúng-sinh ấy, chư thiện-trí tán dương, ca tụng rằng: “Như-Lai, Đức-Phật Chánh-Đẳng- Giác là Bậc cao cả nhất trong các loài chúng-sinh ấy.”

Những người nào có đức-tin trong sạch nơi Đức-Phật cao cả nhất, những người ấy được gọi là người có đức- tin trong sạch nơi Đức-Phật cao cả nhất, và có được quả báu cao cả nhất.

- Này Cundī! Các pháp hữu-vi do nhân duyên cấu tạo, và các pháp vô-vi không do nhân duyên cấu tạo.

Trong tất cả các pháp ấy, Niết-bàn pháp ly-ái (virāya) là pháp không còn say mê, diệt tâm tham-ái khao khát, nhổ tận gốc vô-minh, tham-ái không dính mắc, cắt đứt tử sinh luân-hồi. Pháp ấy gọi là Niết-bàn mà chư thiện-trí tán dương, ca tụng rằng: “Niết-bàn pháp ly-ái là pháp cao cả nhất trong tất cả các pháp ấy.”

Những người nào có đức-tin trong sạch nơi Niết-bàn pháp ly-ái cao cả nhất, những người ấy được gọi là người có đức-tin trong sạch nơi Đức-Pháp cao cả nhất, và có được quả báu cao cả nhất.

- Này Cundī! Trong tất cả các nhóm, các đoàn thể ấy, chư Thánh-Tăng thanh-văn đệ-tử của Như-Lai có 4 đôi thành 8 bậc Thánh là những Bậc xứng đáng thọ nhận các thứ vật dụng cúng dường, là những Bậc xứng đáng được đón tiếp như vị khách quý, là những Bậc xứng đáng cho chúng-sinh lễ bái cúng dường, chư Thánh- Tăng là phước-điền cao thượng của chúng-sinh không nơi nào sánh được, mà chư thiện-trí tán dương, ca tụng rằng: “Chư Thánh-Tăng ấy là Bậc cao cả nhất trong các nhóm, các đoàn thể ấy.”

Những người nào có đức-tin trong sạch nơi chư Thánh-Tăng cao cả nhất ấy, những người ấy được gọi là người có đức-tin trong sạch nơi Đức-Tăng cao cả nhất, và có được quả báu cao cả nhất.

- Này Cundī! Trong tất cả các loại giới ấy, giới mà chư Thánh-nhân kính yêu, là giới không bị đứt (1), giới không bị thủng (2), giới không bị đốm (3), giới không bị đứt lan( 4), giới tự chủ mà chư bậc thiện-trí tán dương ca tụng, tà-kiến và tham-ái không thể nương nhờ nơi giới ấy. Nương nhờ giới trong sạch và trọn vẹn làm nền tảng cho pháp-hành thiền-định, pháp-hành thiền-tuệ, cho nên, chư thiện-trí tán dương, ca tụng rằng: “Giới trong Thánh-đạo của các bậc Thánh là giới cao cả nhất trong các loại giới.”

Những người nào có đức-tin trong sạch trong giới của bậc Thánh-nhân, những người ấy được gọi là người có đức-tin trong sạch trong giới cao cả nhất và được quả báu cao cả nhất.

Đức-Phật thuyết dạy bài kệ ý nghĩa rằng:

Đức-tin trong sạch nơi ngôi cao cả,
Trí-tuệ hiểu biết nơi ngôi cao cả.
Đức-tin trong sạch Đức-Phật cao cả,
Là Bậc Vô-Thượng xứng đáng cúng dường.
Đức-tin trong sạch Đức-Pháp cao cả,
Là Niết-bàn pháp ly-ái tịch tịnh.
Đức-tin trong sạch Đức-Tăng cao cả,
Là phước điền cao thượng của chúng-sinh.
Người cúng dường đến chư Tăng cao cả,
Phước-thiện cao cả được tăng trưởng nhiều,
Được quả báu cao cả là sống lâu,
Sắc đẹp, danh vọng, tiếng tốt, an-lạc,
Và sức mạnh thể xác lẫn tinh thần.
Bậc thiện-trí cúng dường ngôi cao cả,
Có định-tâm vững trong pháp cao cả,
Bậc ấy sẽ là chư-thiên, nhân-loại,
Đạt đến nơi cao cả, tâm hoan hỷ.

Đức-tin là nền tảng mọi thiện-pháp, đó là đức-tin đồng sinh với trí-tuệ. Người có trí-tuệ chắc chắn có đức- tin, còn người có đức-tin không chắc có trí-tuệ, bởi vì trong 8 đại-thiện-tâm có 2 loại, 4 đại-thiện-tâm hợp với trí-tuệ và 4 đại-thiện-tâm không hợp với trí-tuệ.

* Ngài Trưởng-lão Subhūtitthera (1) là bậc Thánh A-ra- hán thuật lại tiền-kiếp của Ngài được tóm lược như sau:

Tiền-kiếp của Ngài Trưởng-lão Subhūti tên là Nanda, thuộc dòng tộc Bā-la-môn. Ngài sinh vào thời-kỳ trước khi Ðức-Phật Padumuttara (2) xuất hiện trên thế gian.

Công tử Nanda khi trưởng thành theo học các bộ môn theo truyền thống Bà-la-môn, sau khi thành tài, công tử đi xuất gia trở thành đạo-sĩ, là một đạo-sư có nhóm đệ-tử đạo-sĩ gồm có 44.000 vị trú tại chân dãy núi Himavanta. Vị Ðạo-sư Nanda cùng với 44.000 đệ-tử đều chứng đắc bát thiền: 4 bậc thiền sắc-giới và 4 bậc thiền vô-sắc-giới, đặc biệt chứng đắc đầy đủ ngũ-thông.

Khi Ðức-Phật Padumuttara xuất hiện trên thế gian, Đức-Phật ngự đến tỉnh thành Haṃsavatī cùng với chư Đại-đức tỳ-khưu-Tăng.

Một hôm, Ðức-Phật Padumuttara xả đại-bi định, xem xét các chúng-sinh có duyên lành nên tế độ, thì thấy rõ vị đạo-sĩ Nanda sẽ có ý nguyện trở thành vị Thánh Đại- thanh-văn của Đức-Phật trong thời vị-lai, còn nhóm 44.000 đệ-tử sẽ trở thành bậc Thánh A-ra-hán, nên Đức- Phật mặc y, mang bát một mình bay theo đường hư không đáp xuống chân dãy núi Himavanta, với tác-ý cho đạo-sĩ Nanda nhận biết Ngài là Đức-Phật.

Thật vậy, nhìn thấy tướng của Ngài từ xa đến, vị đạo- sư Nanda biết chắc chắn là Đức-Phật, nên hết lòng cung kính đón rước, thỉnh Đức-Phật ngự vào trong cốc, thỉnh Đức-Phật ngự trên chỗ cao quý, còn mình ngồi chỗ thấp, thành kính đảnh lễ Đức-Phật.

Khi ấy, nhóm đệ-tử hái trái cây từ rừng trở về nhìn thấy tôn-sư của mình ngồi chỗ thấp, nhìn thấy Đức-Phật có đầy đủ tướng tốt ngồi chỗ cao quý, không biết bậc ấy cao thượng như thế nào nên thưa rằng:

- Kính thưa tôn sư, chúng con tưởng tôn sư là bậc cao cả trong đời, không ngờ nay có Bậc ấy còn cao thượng hơn tôn sư nữa.

- Kính thưa tôn sư, Bậc ấy cao thượng như thế nào?

Đạo-sư Nanda dạy bảo rằng:

- Này các con! Các con không nên đem hột cát so sánh với núi cao Sineru. Bậc ấy là Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác độc nhất vô nhị trong toàn cõi-giới chúng- sinh. Các con hãy nên cung kính đảnh lễ Đức-Phật.

Nghe lời khuyên dạy của thầy, nhóm đệ-tử cùng nhau cung kính đảnh lễ Đức-Phật.

Đạo-sư Nanda dạy bảo đệ-tử chọn lựa trái cây ngon lành, sạch sẽ đem đến cúng dường lên Đức-Phật.

Sau khi độ trái cây và uống nước xong, Đức-Phật nghĩ rằng: “Chư tỳ-khưu-Tăng hãy đến đây.” Chư Đại- đức tỳ-khưu-Tăng hiểu biết ý nghĩ của Đức-Thế-Tôn, nên 100 ngàn chư Đại-đức tỳ-khưu-Tăng bay đến hầu Đức-Phật.

Đạo-sư Nanda gọi nhóm đệ-tử dạy bảo rằng:

- Này các con! Chỗ ngồi của Đức-Phật chưa xứng đáng và 100 ngàn chỗ ngồi của chư Đại-đức tỳ-khưu- Tăng chưa có. Vậy, các con hãy nên vận dụng phép thần thông bay đi tìm các đóa hoa xinh đẹp và thơm tho đem về làm chỗ ngồi, để cúng dường lên Đức-Phật và chư Đại-đức tỳ-khưu-Tăng, bằng phép thần thông của mình.

Vâng lời đạo-sư, nhóm đệ-tử mỗi người bay đi mỗi ngả tìm các đóa hoa xinh đẹp và thơm tho đem về kết làm pháp tòa đặc biệt nguy nga lộng lẫy, để cúng dường lên Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác và 100 ngàn chỗ ngồi khác đặc biệt có 2 chỗ ngồi dành cho 2 vị Thánh Tối- thượng thanh-văn đệ-tử của Đức-Phật.

Công việc trang hoàng chẳng mấy chốc đã hoàn thành tốt đẹp, bằng phép thần thông của nhóm đệ-tử.

Đạo-sư Nanda cung kính đảnh lễ Đức-Phật bạch rằng:

- Kính bạch Đức-Thế-Tôn, kính thỉnh Ngài ngự đến ngồi trên pháp tòa được kết bằng các loài hoa mà chúng con đã trang hoàng xong, để cho chúng con được sự lợi ích, sự tiến hóa, sự an-lạc lâu dài.

Đức-Thế-Tôn ngự lên ngồi trên pháp tòa xong, rồi chư Đại-đức tỳ-khưu-Tăng theo thứ tự bậc cao thấp lên ngồi chỗ của mình.

Khi ấy, Đức-Thế-Tôn nghĩ rằng: “Như-Lai nên nhập- diệt-thọ-tưởng (nirodhasamāpatti) suốt 7 ngày đêm, để cho nhóm đạo-sĩ này có được nhiều phước-thiện cao quý.”

Biết Đức-Thế-Tôn đã nhập-diệt-thọ-tưởng, nên chư Đại-đức tỳ-khưu-Tăng cũng đều nhập-diệt-thọ-tưởng theo Đức-Phật.

Đạo-sĩ Nanda cầm chiếc lọng kết bằng các loại hoa xinh đẹp thơm tho, đứng hầu Đức-Phật cũng suốt 7 ngày đêm.

Sau khi xả diệt-thọ-tưởng (nirodhasamāpatti), Đức- Thế-Tôn truyền dạy vị tỳ-khưu có 2 đức-hạnh: araṇa- vihārīnañca dakkhiṇeyyānañca xuất sắc nhất trong hàng Thánh thanh-văn đệ-tử của Đức-Phật, thuyết pháp tán dương lễ cúng dường chỗ ngồi kết bằng các loại hoa của nhóm đạo-sĩ.

Tiếp theo Đức-Thế-Tôn thuyết pháp tế độ nhóm đạo- sĩ gồm có 44.000 vị đều chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng đắc 4 Thánh-đạo, 4 Thánh-quả và Niết-bàn, trở thành bậc Thánh A-ra-hán ngay khi ấy.

Riêng đạo-sư Nanda có ước nguyện muốn trở thành vị tỳ-khưu có 2 đức-hạnh: araṇavihārīnañca dakkhiṇeyyā- nañca xuất sắc nhất trong hàng Thánh thanh-văn đệ-tử của Đức-Phật trong thời vị-lai, như vị tỳ-khưu này, nên không chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, không chứng đắc Thánh-đạo, Thánh-quả nào cả.

Đức-Phật cho phép 44.000 đạo-sĩ xuất gia tỳ-khưu theo cách gọi “Etha Bhikkhavo.” Tất cả đạo-sĩ đều trở thành tỳ-khưu có đầy đủ 8 thứ vật dụng của tỳ-khưu, trang nghiêm như chư Đại-đức có 60 hạ.

Khi ấy, đạo-sĩ Nanda cung kính đảnh lễ Đức-Phật Padumuttara, bạch rằng:

- Kính bạch Đức-Thế-Tôn, những phước-thiện nào mà con đã thành kính cúng dường, cầm chiếc lọng hoa đứng hầu Ngài suốt 7 ngày đêm,... Những phước-thiện ấy, con không mong muốn gì khác, con chỉ có ước nguyện muốn trở thành vị tỳ-khưu có 2 đức-hạnh: araṇavihārīnañca dakkhiṇeyyānañca xuất sắc nhất trong hàng Thánh thanh-văn đệ-tử của Đức-Phật trong thời vị-lai, như vị tỳ-khưu ấy của Ngài mà thôi.

Đức-Phật Padumuttara biết rõ nguyện vọng của đạo- sĩ Nanda sẽ được thành tựu như ý, nên Đức-Phật khuyên dạy và thọ ký rằng:

“Bhāvehi Buddhānussatiṃ. Bhāvanānamanuttaraṃ. Imaṃ satiṃ bhāvayitvā, Pūrayissasi mānasaṃ ...”(1)

- Này Nanda! Con nên thực-hành niệm-niệm 9 ân-Đức- Phật là đề-mục thiền-định cao thượng hơn tất cả đề-mục.

Sau khi đã thực-hành đề-mục niệm 9 ân-Đức-Phật rồi, con sẽ được thành tựu đầy đủ ý nguyện của con như là:

* Con sẽ hưởng mọi sự an-lạc trong cõi trời suốt 30.000 đại-kiếp trái đất.

* Con sẽ làm Đức-vua trời 80 kiếp.

* Con sẽ làm Đức-Chuyển-luân-Thánh-vương trong cõi người 1.000 kiếp.

* Con sẽ làm Đức-vua trong nước lớn không sao kể xiết. Đó là quả báu của pháp niệm 9 ân-Đức-Phật.

* Những kiếp tử sinh luân-hồi của con không sinh trong cõi ác-giới, chỉ sinh trong cõi thiện-giới mà thôi.

Đó là quả báu của pháp niệm 9 ân-Đức-Phật.

* Từ nay, còn 100.000 đại-kiếp trái đất nữa, Đức- Phật Gotama sẽ xuất hiện trên thế-gian. Khi ấy, con sinh trong gia đình phú hộ Sumana, tên con là Subhūti. Khi trưởng thành, con từ bỏ nhà, của cải tài sản 800 triệu, đi xuất gia theo Đức-Phật Gotama.

Sau khi xuất gia trở thành tỳ-khưu không lâu, con thực-hành pháp-hành thiền-tuệ dẫn đến chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng đắc 4 Thánh-đạo, 4 Thánh- quả và Niết-bàn, trở thành bậc Thánh A-ra-hán, cùng với tứ-tuệ-phân-tích, lục-thông.

Đức-Phật Gotama ấy sẽ tuyên dương con là vị Thánh thanh-văn đệ-tử có 2 đức-hạnh xuất sắc nhất trong hàng Thánh thanh-văn đệ-tử của Ngài, đó là araṇavihārīnaṃ: thường trú trong đức-hạnh không phiền não và dakkhiṇey- yānaṃ: đức-hạnh thọ nhận thứ vật dụng của thí chủ.

Đó là quả báu của pháp niệm-niệm 9 ân-Đức-Phật.

Thật vậy, từ đó những tiền-kiếp tử sinh luân-hồi cho đến kiếp chót là Ngài Trưởng-lão Subhūti được diễn tiến đúng như lời thọ ký của Đức-Phật Padumuttara.

* Siṅgālamātutherī (1) là Đại-đức tỳ-khưu-ni bậc Thánh A-ra-hán thuật lại tiền-kiếp của Ngài được tóm lược như sau:

* Trong thời-kỳ Đức-Phật Padumuttara xuất hiện trên thế gian, khi ấy, tiền-kiếp của Đại-đức tỳ-khưu-ni là tiểu thư sinh trong gia đình của vị quan lớn của triều đình có chức trọng quyền cao giàu sang phú quý.

Một hôm, tiểu thư đi với thân phụ cùng nhóm thuộc hạ đến nghe Đức-Phật Padumuttara thuyết pháp, cô phát sinh đức-tin trong sạch, nên xin thân phụ cho phép cô xuất gia trở thành tỳ-khưu-ni trong giáo-pháp của Đức-Phật Padumuttara.

Tỳ-khưu-ni Siṅgālamātu có đức-tin đặc biệt nơi Tam-Bảo: Đức-Phật-bảo, Đức-Pháp-bảo, Đức-Tăng-bảo, thích nghe pháp, thích chiêm ngưỡng Đức-Phật.

Một thuở nọ, tỳ-khưu-ni nhìn thấy Đức-Phật Padumuttara tuyên dương vị Đại-đức tỳ-khưu-ni là bậc Thánh A-ra-hán giải thoát bằng đức-tin trong sạch (saddhāvimutta) xuất sắc nhất trong hàng chư tỳ-khưu- ni đệ-tử của Ngài, nên tỳ-khưu-ni có ý nguyện muốn được ngôi vị ấy.

Khi ấy, Đức-Thế-Tôn có tâm đại-bi tế độ truyền dạy tỳ-khưu-ni rằng:

- Này con! Con nên là người có đức-tin trong sạch, vững chắc không lay chuyển nơi Như-Lai, nơi Đức- Pháp-bảo, nơi chư tỳ-khưu-Tăng-bảo, có giới hạnh trong sạch mà chư Thánh-nhân ca tụng, có chánh-kiến đúng đắn.

Lắng nghe lời khuyên dạy của Đức-Phật Padumuttara, tỳ-khưu-ni phát sinh thiện-tâm vô cùng hoan hỷ bạch hỏi Đức-Phật về ý nguyện muốn được ngôi vị Đại-đức tỳ- khưu-ni là bậc Thánh A-ra-hán giải thoát bằng đức-tin trong sạch (saddhāvimutta) xuất sắc nhất trong hàng chư tỳ-khưu-ni của Đức-Phật vị-lai cũng như vị Đại-đức tỳ- khưu-ni đệ-tử của Ngài hiện-tại, có được thành tựu như ý nguyện hay không.

Khi ấy, Đức-Phật Padumuttara có tâm đại-bi tế độ thọ ký rằng:

- Này con! Nguyện vọng của con sẽ được thành tựu như ý nguyện.

- Này con! Từ nay, còn 100 ngàn đại-kiếp trái đất nữa, Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức- Phật Gotama sẽ xuất hiện trên thế gian. Khi ấy, con là mẹ của Siṅgāla gọi là Siṅgālamātu sẽ xuất gia trở thành tỳ-khưu-ni trong giáo-pháp của Đức-Phật Gotama, rồi Ngài sẽ tuyên dương con trong ngôi vị Đại-đức tỳ-khưu- ni là bậc Thánh A-ra-hán giải thoát bằng đức-tin trong sạch (saddhāvimutta) xuất sắc nhất trong hàng chư tỳ- khưu-ni đệ-tử của Đức-Phật.

Lắng nghe lời thọ ký của Đức-Phật Padumuttara, tỳ- khưu-ni phát sinh thiện-tâm vô cùng hoan hỷ cố gắng tinh-tấn không ngừng tạo cho đầy đủ 10 pháp-hạnh Ba- la-mật.

Do nhờ thiện-pháp các pháp-hạnh Ba-la-mật, nên trong vòng tử sinh luân-hồi suốt 100 ngàn đại-kiếp trái đất, những hậu-kiếp của tỳ-khưu-ni không hề bị sa vào 4 cõi ác-giới (địa-ngục, a-su-ra, ngạ-quỷ, súc-sinh), và do nhờ thiện-nghiệp ấy mà những hậu-kiếp chỉ có tái-sinh trong các cõi thiện-giới: cõi người và các cõi trời mà thôi.

* Thời-kỳ Ðức-Phật Gotaṃa xuất hiện trên thế gian, hậu-kiếp chót của tỳ-khưu-ni sinh làm con gái của phú hộ ở kinh-thành Rājagaha. Khi cô trưởng thành kết hôn cùng với người con trai của phú hộ, sinh được một người con trai đặt tên là Siṅgāla. Vì vậy, bà có tên gọi là Siṅgālamātu: Mẹ của cậu Siṅgāla.

Một hôm, bà Siṅgālamātu đến nghe Đức-Phật Gotama thuyết pháp, bà chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng đắc Nhập-lưu Thánh-đạo, Nhập-lưu Thánh-quả và Niết-bàn, trở thành bậc Thánh Nhập-lưu, bà xin Đức-Phật cho phép xuất gia trở thành tỳ-khưu-ni trong giáo-pháp của Đức-Phật Gotama.

Tỳ-khưu-ni Siṅgālamātu có đức-tin trong sạch đặc biệt thực-hành đề-mục niệm-niệm 9 ân-Đức-Phật (Buddhānussati), đạt đến tâm cận-định (upacāra- samādhi), dùng tâm cận định này làm nền tảng, làm đối- tượng thiền-tuệ, rồi thực-hành pháp-hành thiền-tuệ dẫn đến chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng đắc Nhất-lai Thánh-đạo, Nhất-lai Thánh-quả cho đến A-ra-hán Thánh-đạo, A-ra-hán Thánh-quả và Niết-bàn, diệt tận mọi phiền-não, mọi tham-ái không còn dư sót, trở thành bậc Thánh A-ra-hán, cùng với tứ-tuệ-phân-tích, lục- thông, hoàn thành xong phận sự của bậc xuất-gia trong giáo-pháp của Đức-Phật Gotama.

Ðức-Phật ngự tại ngôi chùa Jetavana tuyên dương Đại-đức tỳ-khưu-ni Singālamātu là bậc Thánh A-ra-hán giải thoát bằng đức-tin trong sạch (saddhāvimutta) xuất sắc nhất trong hàng chư tỳ-khưu-ni đệ-tử của Ngài.

Tất cả đều đúng như Đức-Phật Padumuttara quá-khứ đã thọ ký đối với Đại-đức tỳ-khưu-ni Singālamātu.

* Tích Ngài Trưởng-lão Phussadeva (1)

Ngài Trưởng-lão Phussadeva ở tại nước Srilanka, sau khi Đức-Phật Gotama đã tịch diệt Niết-bàn, được tóm lược như sau:

Thời-kỳ sau khi Đức-Phật Gotama đã tịch diệt Niết- bàn, tại đất nước Srilanka có ngôi Bảo-tháp tôn thờ Xá- lợi của Đức-Phật Gotama.

Hằng ngày, Ngài Trưởng-lão Phussadeva làm phận sự quét dọn, lau chùi, làm sạch sẽ xung quanh nền ngôi Bảo-tháp xong, rồi Ngài ngồi thực-hành đề-mục niệm- niệm 9 ân-Đức-Phật.

Một hôm, Ác-Ma-thiên hiện xuống biến thành người kỳ dị làm dơ bẩn nền ngôi Bảo-tháp. Ngài Trưởng-lão phải đứng dậy lau chùi cho sạch sẽ.

Cũng như vậy, ngày thứ hai, ngày thứ ba Ác-Ma-thiên hiện xuống biến thành người kỳ dị xấu xí chưa từng thấy trong vùng này bao giờ, nên Ngài Đại-đức suy xét rằng:

“Người già kỳ dị xấu xí này ta chưa từng thấy lần nào.

Vậy người ấy có phải là Ác-Ma-thiên hiện xuống làm quấy rầy ta chăng, thử hỏi xem sao.”

- Này ngươi! Ngươi là Ác-Ma-thiên phải không? Ác-Ma-thiên không còn giấu giếm được nữa, nên thừa nhận, rồi hiện nguyên hình Ác-Ma-thiên.

Ngài Trưởng-lão Phussadeva tha thiết khẩn khoản Ác-Ma-thiên rằng:

- Này Ác-Ma-thiên! Ngươi có nhiều oai lực phi thường, ngươi đã từng gặp Đức-Phật Gotama. Nay, lão tăng tha thiết khẩn khoản ngươi biến hóa lại kim thân của Đức-Phật Gotama cho lão tăng chiêm ngưỡng có được hay không?

Theo lời tha thiết khẩn khoản của Ngài Trưởng-lão Phussadeva, Ác-Ma-thiên biến hóa ra kim thân của Đức- Phật Gotama.

Nhìn thấy Ác-Ma-thiên biến hóa ra kim thân của Đức- Phật Gotama như vậy, nên Ngài Trưởng-lão Phussadeva nghĩ rằng: “Ác-Ma-thiên còn có tâm ác, phiền-não mà biến hóa ra kim thân của Đức-Phật Gotama thật đáng tôn kính như thế ấy. Sự thật, Đức-Thế-Tôn không còn phiền-não, hoàn toàn trong sạch thanh-tịnh thì kim thân của Đức-Phật thật đáng tôn kính biết dường nào!”

Sau khi tư duy đúng đắn như vậy, Ngài Trưởng-lão Phussadeva thực hành đề-mục niệm 9 ân-Đức-Phật, phát sinh hỷ lạc đồng sinh với đại-thiện-tâm chưa từng có, đạt đến cận-định trong đề-mục niệm-niệm 9 ân-Đức-Phật.

Thọ lạc đồng sinh với đại-thiện-tâm này trong thọ niệm-xứ thuộc về danh-pháp là đối-tượng thiền-tuệ, Ngài Trưởng-lão Phussadeva chuyển sang thực-hành pháp-hành thiền-tuệ phát sinh trí-tuệ thấy rõ, biết rõ thật-tánh của thọ lạc là danh-pháp là pháp-vô-ngã, tiếp tục phát sinh trí-tuệ-thiền-tuệ thấy rõ, biết rõ sự sinh sự diệt của danh-pháp sắc-pháp, hiện rõ 3 trạng-thái- chung: trạng-thái vô-thường, trạng-thái khổ, trạng-thái vô-ngã, dẫn đến chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng đắc 4 Thánh-đạo, 4 Thánh-quả và Niết-bàn, diệt tận mọi phiền-não, mọi tham-ái, trở thành bậc Thánh A-ra-hán tại ngôi Bảo-tháp ấy.

-oo0oo-

(1) Aṅguttaranikāya, Catukanipāta, kinh Cundīsutta.

---

(1) Cõi thiện-giới đó là cõi người, 6 cõi trời dục-giới.

(2) Cõi ác-giới đó là cõi địa-ngục, a-su-ra, ngạ-quỷ, súc-sinh.

---

(1) Giới đứt: Phạm điều-giới đầu hoặc điều-giới cuối bị đứt rời ra.

(2) Giới thủng: Phạm điều-giới ở phần giữa.

(3) Giới đốm: Phạm điều-giới xen kẽ nhau.

(4) Giới đứt lan: Phạm điều-giới đi liền với nhau.

---

(1) Bộ Therāpadāna Ngài Đại-đức Subhūtitthera apadānavaṇṇanā.

(2) Từ thời-kỳ Đức-Phật Padumuttara đến Đức-Phật Gotama có khoảng cách thời gian là 100 ngàn đại-kiếp trái đất.

---

(1) Bộ Therāpadānapāḷi, Tiểu sử Ngài Đại-đức Subhūtitthera apadāna.

---

(1) Bộ Therī apadāna Siṅgalamātutherī apadāna.

---

(1) Bộ Chú-giải Tạng-luật, bộ Parivāra aṭṭhakathā.

Trang Website được thành lập và quản lý bởi các cận sự nam, cận sự nữ trong Phật Giáo. Mục đích nhằm lưu trữ, số hoá kinh sách và tài liệu Phật Giáo Nguyên Thuỷ - Theravāda.

Chi tiết

Đức tin nơi Tam bảo và quả báu

Từ điển Pali

Tạng Luật

Tạng Kinh

Vi Diệu Pháp

Giảng Pháp

Học Thiền Vipassanā

Lý Thuyết Vipassanā

Soạn / Dịch Giả

Phật Học Căn Bản

Sử Liệu Phật Giáo

Vấn Đáp Phật Pháp

Góc Nhìn

Cổ Ngữ Pāli

Bậc Trưởng Lão

Mục Khác

Đăng Ký Thành Viên

Kinh Tụng

Lớp Phật Pháp

Lời Ngỏ

Góc Sáng Tác