NỀN-TẢNG-PHẬT-GIÁO (MŪLABUDDHASĀSANA)
QUYỂN II
QUY-Y TAM-BẢO (TISARAṆA)
Soạn giả: Tỳ-khưu Hộ-Pháp (Dhammarakkhita Bhikkhu) (Aggamahāpaṇḍita)
Giảng Giải Về 6 Ân-Đức Pháp-Bảo
Trong bộ Chú-giải giảng giải 6 ân-đức Pháp-bảo được tóm lược sau đây:
ÂN-ĐỨC PHÁP-BẢO THỨ NHẤT: SVĀKKHĀTO BHAGAVATĀ DHAMMO
(Cách đọc: Xoa-kha-tô Phá-gá-voá-ta thăm-mô)
Svākkhāto dhammo: Pháp gồm có 10 chánh-pháp mà Đức-Phật đã thuyết giảng hoàn hảo phần đầu, phần giữa, phần cuối, có ý nghĩa đầy đủ, văn chương trong sáng, rõ ràng và thanh-tịnh.
10 chánh-pháp là: 1 pháp- học chánh-pháp và 9 pháp siêu-tam-giới.
Trong Chú-giải Saṃyuttanikāya, phần Sagāthavagga trình bày 10 chánh-pháp hoàn hảo phần đầu, phần giữa, phần cuối như sau:
1- Pháp-học chánh-pháp hoàn hảo phần đầu, phần giữa, phần cuối như thế nào?
* Đức-Phật thuyết một bài kệ gồm có 4 câu:
- Câu đầu: Hoàn hảo ở phần đầu.
- Hai câu giữa: Hoàn hảo ở phần giữa.
- Câu cuối: Hoàn hảo ở phần cuối.
* Đức-Phật thuyết một bài Kinh ngắn:
- Phần mở đầu: Hoàn hảo ở phần đầu.
- Phần thân bài: Hoàn hảo ở phần giữa.
- Phần kết luận: Hoàn hảo ở phần cuối.
* Đức-Phật thuyết một bài Kinh dài gồm có nhiều đoạn:
- Phần mở đầu: Hoàn hảo ở phần đầu.
- Phần thân bài (có nhiều đoạn): Hoàn hảo ở phần giữa.
- Phần kết luận: Hoàn hảo ở phần cuối.
* Đức-Phật thuyết về Tạng Luật Pāḷi, Tạng Vi-diệu- pháp Pāḷi, sự hoàn hảo cũng tương tự như Tạng Kinh Pāḷi.
2- Chín pháp siêu-tam-giới hoàn hảo ở phần đầu, phần giữa, phần cuối như thế nào?
9 pháp siêu-tam-giới:
* 4 Thánh-đạo:
- Nhập-lưu Thánh-đạo (Sotāpattimagga).
- Nhất-lai Thánh-đạo (Sakadāgāmimagga).
- Bất-lai Thánh-đạo (Anāgāmimagga).
- A-ra-hán Thánh-đạo (Arahattamagga).
* 4 Thánh-quả:
- Nhập-lưu Thánh-quả (Sotāpattiphala).
- Nhất-lai Thánh-quả (Sakadāgāmiphala).
- Bất-lai Thánh-quả (Anāgāmiphala).
- A-ra-hán Thánh-quả (Arahattaphala).
* 1 Niết-bàn là đối-tượng của 4 Thánh-đạo-tâm và 4 Thánh-quả-tâm.
4 Thánh-đạo-tâm và 4 Thánh-quả-tâm chỉ có đối- tượng Niết-bàn mà thôi, ngoài ra không có đối-tượng nào khác. 9 pháp siêu-tam-giới thuộc về pháp-thành chánh-pháp là quả của pháp-hành chánh-pháp.
Pháp-hành chánh-pháp và pháp-thành chánh-pháp hoàn hảo ở phần đầu, phần giữa, phần cuối như sau:
- Pháp-hành giới: Hoàn hảo ở phần đầu.
- Pháp-hành thiền-định, pháp-hành thiền-tuệ, 4 Thánh-đạo, 4 Thánh-quả: Hoàn hảo ở phần giữa.
- Niết-bàn: Hoàn hảo ở phần cuối.
Hay trình bày một cách khác:
- Pháp-hành giới, pháp-hành thiền-định: Hoàn hảo ở phần đầu.
- Pháp-hành thiền-tuệ, 4 Thánh-đạo: Hoàn hảo ở phần giữa.
- 4 Thánh-quả và Niết-bàn: Hoàn hảo ở phần cuối.
Một cách trình bày khác:
* Pháp-học chánh-pháp: Ban đầu lắng nghe, học hỏi, nghiên cứu để hiểu rõ về pháp-học chánh-pháp, về cách hành pháp-hành giới, phương pháp thực-hành pháp- hành thiền-định và pháp-hành thiền-tuệ, ... Đó là pháp- học chánh-pháp hoàn hảo ở phần đầu.
* Pháp-hành chánh-pháp: Có 3 pháp:
- Pháp-hành giới: Hành-giả có tác-ý thiện-tâm giữ gìn giới cho được trong sạch và trọn vẹn, để làm nền tảng cho pháp-hành thiền-định, pháp-hành thiền-tuệ.
- Pháp-hành thiền-định: Hành-giả thực-hành pháp- hành thiền-định dẫn đến chứng đắc 5 bậc thiền sắc-giới, 4 bậc thiền vô-sắc-giới.
- Pháp-hành thiền-tuệ: Hành-giả thực-hành pháp- hành thiền-tuệ làm cho phát sinh trí-tuệ-thiền-tuệ thấy rõ, biết rõ sự sinh, sự diệt của sắc-pháp, danh-pháp; thấy rõ, biết rõ 3 trạng-thái-chung: trạng-thái vô-thường, trạng-thái khổ, trạng-thái vô-ngã của sắc-pháp, danh-pháp, dẫn đến chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế. Đó là pháp-hành chánh-pháp hoàn hảo ở phần giữa.
* Pháp-thành chánh-pháp: Hành-giả chứng đắc 4 Thánh-đạo, 4 Thánh-quả và Niết-bàn, diệt tận được mọi phiền-não, tham-ái, ác-pháp. Đó là pháp-thành chánh- pháp hoàn hảo ở phần cuối.
Cho nên, ân-đức Pháp-bảo này gọi là Svākkhāto dhammo.
Trang Website được thành lập và quản lý bởi các cận sự nam, cận sự nữ trong Phật Giáo. Mục đích nhằm lưu trữ, số hoá kinh sách và tài liệu Phật Giáo Nguyên Thuỷ - Theravāda.