Giải thích Ân-Đức Pháp-Bảo thứ nhì: Sandiṭṭhiko dhammo

NỀN-TẢNG-PHẬT-GIÁO (MŪLABUDDHASĀSANA)

QUYỂN II

QUY-Y TAM-BẢO (TISARAṆA)

Soạn giả: Tỳ-khưu Hộ-Pháp (Dhammarakkhita Bhikkhu) (Aggamahāpaṇḍita)

ÂN-ĐỨC PHÁP-BẢO THỨ NHÌ: SANDIṬṬHIKO DHAMMO

(Cách đọc: Xăn-đít-thí-cô thăm-mô)

Sandiṭṭhiko dhammo: Chánh-pháp gồm 9 pháp siêu- tam-giới mà chư Thánh-nhân đã chứng đắc 4 Thánh- đạo, 4 Thánh-quả và Niết-bàn nào, rồi tự thấy, tự biết bằng trí-tuệ của mình.

Sandiṭṭhiko có 3 ý nghĩa:

1- Chứng đắc bằng trí-tuệ của mình.

- Bậc thiện-trí phàm-nhân thực-hành pháp-hành thiền-tuệ dẫn đến chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế lần thứ nhất, chứng đắc Nhập-lưu Thánh-đạo, Nhập-lưu Thánh-quả và Niết-bàn, trở thành bậc Thánh Nhập-lưu.

- Bậc Thánh Nhập-lưu tiếp tục thực-hành pháp-hành thiền-tuệ dẫn đến chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế lần thứ nhì, chứng đắc Nhất-lai Thánh-đạo, Nhất-lai Thánh- quả và Niết-bàn, trở thành bậc Thánh Nhất-lai.

- Bậc Thánh Nhất-lai tiếp tục thực-hành pháp-hành thiền-tuệ dẫn đến chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế lần

thứ ba, chứng đắc Bất-lai Thánh-đạo, Bất-lai Thánh-quả và Niết-bàn, trở thành bậc Thánh Bất-lai.

- Bậc Thánh Bất-lai tiếp tục thực-hành pháp-hành thiền-tuệ dẫn đến chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế lần thứ tư cuối cùng, chứng đắc A-ra-hán Thánh-đạo, A-ra-hán Thánh-quả và Niết-bàn, trở thành bậc Thánh A-ra-hán.

Mỗi bậc Thánh-nhân tự thấy, tự biết bằng trí-tuệ của mình.

2- Cách diệt phiền-não.

* 4 Thánh-đạo-tuệ có khả năng đặc biệt diệt tận (samucchedapahāna) được phiền-não tùy theo mỗi Thánh-đạo-tuệ như sau:

- Nhập-lưu Thánh-đạo-tuệ có khả năng diệt tận được 2 loại phiền-não là tà-kiến và hoài-nghi.

- Nhất-lai Thánh-đạo-tuệ có khả năng diệt tận được 1 loại phiền-não là sân loại thô.

- Bất-lai Thánh-đạo-tuệ có khả năng diệt tận được 1 loại phiền-não là sân loại vi-tế.

- A-ra-hán Thánh-đạo-tuệ có khả năng diệt tận được 7 loại phiền-não còn lại là tham, si, ngã-mạn, buồn-chán, phóng-tâm, không biết hổ-thẹn tội-lỗi, không biết ghê-sợ tội-lỗi. Mọi phiền-não, mọi tham-ái, mọi ác-pháp đều bị diệt tận không còn dư sót

* 4 Thánh-quả-tuệ có khả năng đặc biệt diệt bằng cách an-tịnh (paṭipassadhipahāna) được loại phiền-não mà Thánh-đạo-tuệ đã diệt tận rồi.

* Niết-bàn là đối-tượng giải thoát khổ, diệt tử sinh luân-hồi (nissaraṇappahāna).

Theo định luật tự nhiên, sau khi đã chứng đắc Thánh- đạo, Thánh-quả nào và Niết-bàn rồi, thì bậc Thánh-nhân có trí-tuệ quán-triệt (paccavekkhaṇañāṇa) 5 điều:

- Quán-triệt biết rõ Thánh-đạo nào đã chứng đắc.

- Quán-triệt biết rõ Thánh-quả nào đã chứng đắc.

- Quán-triệt biết rõ Niết-bàn đã chứng ngộ.

- Quán-triệt biết rõ phiền-não nào đã bị diệt tận.

- Quán-triệt biết rõ phiền-não nào chưa bị diệt tận.

Riêng bậc Thánh A-ra-hán thì không còn quán-triệt phiền-não nào chưa bị diệt tận, bởi vì A-ra-hán Thánh-đạo-tuệ đã diệt tận tất cả mọi phiền-não không còn dư sót.

3- Tự khẳng định

- Bậc Thánh Nhập-lưu tự biết, tự khẳng định sẽ không còn tái-sinh trong 4 cõi ác-giới (địa-ngục, a-su-ra, ngạ- quỷ, súc-sinh), chỉ còn tái-sinh ở cõi người, cõi trời dục- giới nhiều nhất là 7 kiếp, rồi sẽ chứng đắc thành bậc Thánh A-ra-hán, sẽ tịch diệt Niết-bàn.

- Bậc Thánh Nhất-lai tự biết, tự khẳng định chỉ còn tái-sinh 1 kiếp trong cõi người hoặc cõi trời dục-giới, rồi sẽ chứng đắc thành bậc Thánh A-ra-hán, sẽ tịch diệt Niết-bàn.

- Bậc Thánh Bất-lai tự biết, tự khẳng định không trở lại tái-sinh trong cõi dục-giới, chỉ còn tái-sinh ở cõi sắc- giới, rồi sẽ trở thành bậc Thánh A-ra-hán, sẽ tịch diệt Niết-bàn tại cõi sắc-giới ấy.

- Bậc Thánh A-ra-hán tự biết, tự khẳng định ngay kiếp hiện-tại này là kiếp chót, sẽ tịch diệt Niết-bàn thoát khỏi khổ tử sinh luân-hồi trong tam-giới.

Cho nên, ân-đức Pháp-bảo này gọi là Sandiṭṭhiko dhammo.

Trang Website được thành lập và quản lý bởi các cận sự nam, cận sự nữ trong Phật Giáo. Mục đích nhằm lưu trữ, số hoá kinh sách và tài liệu Phật Giáo Nguyên Thuỷ - Theravāda.

Chi tiết

Giải thích Ân-Đức Pháp-Bảo thứ nhì: Sandiṭṭhiko dhammo

Từ điển Pali

Tạng Luật

Tạng Kinh

Vi Diệu Pháp

Giảng Pháp

Học Thiền Vipassanā

Lý Thuyết Vipassanā

Soạn / Dịch Giả

Phật Học Căn Bản

Sử Liệu Phật Giáo

Vấn Đáp Phật Pháp

Góc Nhìn

Cổ Ngữ Pāli

Bậc Trưởng Lão

Mục Khác

Đăng Ký Thành Viên

Kinh Tụng

Lớp Phật Pháp

Lời Ngỏ

Góc Sáng Tác