Giải thích Ân-đức Phật-Bảo thứ năm: Lokavidū Itipi so Bhagavā Lokavidū

Trở về Trang kế

NỀN-TẢNG-PHẬT-GIÁO (MŪLABUDDHASĀSANA)

QUYỂN II

QUY-Y TAM-BẢO (TISARAṆA)

Soạn giả: Tỳ-khưu Hộ-Pháp (Dhammarakkhita Bhikkhu) (Aggamahāpaṇḍita)

ÂN-ĐỨC PHẬT-BẢO THỨ NĂM: LOKAVIDŪ ITIPI SO BHAGAVĀ LOKAVIDŪ

(Cách đọc: Í-tí-pí xô Phá-gá-voa Lô-ká-ví-đu)

Nghĩa:

- So Bhagavā: Đức-Thế-Tôn.

- Itipi: Do Ngài là Bậc thấy rõ, biết rõ tổng các loài chúng-sinh, tổng các cõi-giới chúng-sinh, tổng các pháp-hành.

- Lokavidū: Do đó, Đức-Thế-Tôn có ân-đức Thông- Suốt Tam-Tổng-Pháp.

* Loka là các pháp có sự sinh, sự diệt, sự thành, sự hoại, ... ngũ-uẩn của mình gọi là loka.

TAM-TỔNG-PHÁP CÓ 3 LOẠI

1- Tổng các loài chúng-sinh (sattaloka).

2- Tổng các cõi-giới chúng-sinh (okāsaloka).

3- Tổng các pháp-hành (saṅkhāraloka).

Đức-Thế-Tôn có 2 loại trí-tuệ đặc biệt mà Chư Phật Độc-Giác và bậc Thánh thanh-văn không có là:

- Indriyaparopariyattañāṇa: Trí-tuệ thấy rõ, biết rõ căn duyên cao thấp của mỗi chúng-sinh.

- Āsayānusayañāṇa:Trí-tuệ thấy rõ, biết rõ phiền-não ngấm ngầm, thiện-nghiệp, ác-nghiệp của mỗi chúng-sinh.

Cho nên, Đức-Thế-Tôn có khả năng đặc biệt thông suốt tam-tổng-pháp.

1- Thế nào gọi là tổng các loài chúng-sinh?

Chúng-sinh thế giới có nhiều loại.

Về nơi sinh có 4 loại

- Thai-sinh: Chúng-sinh sinh từ bụng mẹ như loài người, voi, ngựa, trâu, bò, ...

- Noãn-sinh: Chúng-sinh sinh từ trứng như gà, vịt, chim,..

- Thấp-sinh: Chúng-sinh sinh từ nơi ẩm thấp như con dòi, con giun,...

- Hóa-sinh: Chúng-sinh sinh hiện hữu ngay tức thì như chư-thiên, phạm-thiên, loài ngạ-quỷ, a-su-ra, chúng-sinh địa-ngục, con người đầu tiên xuất hiện trên trái đất này.

Về uẩn có 3 loại

- Chúng-sinh có ngũ-uẩn (sắc-uẩn, thọ-uẩn, tưởng- uẩn, hành-uẩn và thức-uẩn) trong 11 cõi dục-giới và 15 cõi sắc-giới.

- Chúng-sinh có tứ-uẩn (thọ-uẩn, tưởng-uẩn, hành-uẩn và thức-uẩn không có sắc-uẩn) trong 4 cõi vô-sắc-giới.

- Chúng-sinh có nhất-uẩn là sắc-uẩn (không có 4 danh-uẩn) trong cõi sắc-giới Vô-tưởng-thiên.

Đức-Thế-Tôn biết rõ tất cả mọi loài chúng-sinh có căn duyên cao hoặc thấp, có phiền-não ngấm ngầm nặng hoặc nhẹ, có bản tánh riêng của mỗi chúng-sinh, có nguyện vọng cao quý hoặc thấp hèn, có 5 pháp-chủ (indriya) tín pháp-chủ, tấn pháp-chủ, niệm pháp-chủ, định pháp-chủ, tuệ pháp-chủ già dặn hoặc còn non nớt.

Chúng-sinh có khả năng chứng đắc Thánh-đạo, Thánh-quả trong kiếp hiện-tại, hoặc kiếp vị-lai sẽ chứng đắc thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác, Đức-Phật Độc- Giác, hoặc bậc Thánh thanh-văn-giác, ...

Chúng-sinh không có khả năng chứng đắc Thánh-đạo, Thánh-quả trong kiếp hiện-tại, bởi do nguyên nhân nào. Đức-Thế-Tôn thấy rõ, biết rõ thông suốt tất cả các loài chúng-sinh không còn dư sót.

2- Thế nào gọi là tổng các cõi-giới chúng-sinh ?

Cõi-giới là nơi tạm trú của tất cả các loài chúng-sinh hiện-hữu, tùy theo thiện-nghiệp, ác-nghiệp cho quả và hỗ trợ chúng-sinh.

TAM-GIỚI

Tam-giới là 3 cõi-giới, nơi sinh của các loài chúng- sinh gồm có 31 cõi như sau: dục-giới có 11 cõi, sắc-giới có 16 cõi, vô-sắc-giới có 4 cõi.

MƯỜI MỘT CÕI DỤC-GIỚI

* 4 cõi ác-giới

- Cõi địa-ngục: Chúng-sinh có tuổi thọ không nhất định. - Cõi a-su-ra: Chúng-sinh có tuổi thọ không nhất định. - Loại ngạ-quỷ: Chúng-sinh có tuổi thọ không nhất định. - Loài súc-sinh: Chúng-sinh có tuổi thọ không nhất định.

* 7 cõi thiện dục-giới

- Cõi người: Con người có tuổi thọ không nhất định.

- Cõi Tứ-đại-thiên-vương: Chư-thiên có tuổi thọ 500 tuổi trời, bằng 9 triệu năm cõi người (bởi 1 ngày 1 đêm ở cõi trời này bằng 50 năm cõi người).

- Cõi Tam-thập-tam-thiên: Chư-thiên có tuổi thọ 1.000 tuổi trời, bằng 36 triệu năm cõi người (bởi 1 ngày 1 đêm ở cõi trời này bằng 100 năm cõi người).

- Cõi Dạ-ma-thiên: Chư-thiên có tuổi thọ 2.000 tuổi trời, bằng 144 triệu năm cõi người (bởi 1 ngày 1 đêm ở cõi trời này bằng 200 năm cõi người).

- Cõi Đâu-suất-đà-thiên: Chư-thiên có tuổi thọ 4.000 tuổi trời, bằng 576 triệu năm cõi người (bởi 1 ngày 1 đêm ở cõi trời này bằng 400 năm cõi người).

- Cõi Hóa-lạc-thiên: Chư-thiên có tuổi thọ 8.000 tuổi trời, bằng 2.304 triệu năm cõi người (bởi 1 ngày 1 đêm ở cõi trời này bằng 800 năm cõi người).

- Cõi Tha-hóa-tự-tại-thiên: Chư-thiên có tuổi thọ 16.000 tuổi trời, bằng 9.216 triệu năm cõi người (bởi 1 ngày 1 đêm ở cõi trời này bằng 1.600 năm cõi người).

MƯỜI SÁU CÕI SẮC-GIỚI PHẠM-THIÊN

Đối với hành-giả chứng đắc 5 bậc thiền sắc-giới thiện-tâm

* Đệ nhất thiền sắc-giới quả-tâm có 3 cõi

- Cõi Phạm-chúng-thiên: Phạm-thiên có tuổi thọ 1/3 a-tăng-kỳ kiếp trụ (1).

- Cõi Phạm-phụ-thiên: Phạm-thiên có tuổi thọ 1/2 a- tăng-kỳ kiếp trụ.

- Cõi Đại-phạm-thiên: Phạm-thiên có tuổi thọ 1 a- tăng-kỳ kiếp trụ.

* Đệ nhị và đệ tam thiền sắc-giới quả-tâm có 3 cõi

- Cõi Thiểu-quang-thiên: Phạm-thiên có tuổi thọ 2 đại-kiếp (2).

- Cõi Vô-lượng-quang-thiên: Phạm-thiên có tuổi thọ 4 đại-kiếp.

- Cõi Quang-âm-thiên: Phạm-thiên có tuổi thọ 8 đại-kiếp.

* Đệ tứ thiền sắc-giới quả-tâm có 3 cõi

- Cõi Thiểu-tịnh-thiên: Phạm-thiên có tuổi thọ 16 đại-kiếp.

- Cõi Vô-lượng-tịnh-thiên: Phạm-thiên có tuổi thọ 32 đại-kiếp.

- Cõi Biến-tịnh-thiên: Phạm-thiên có tuổi thọ 64 đại-kiếp.

* Đệ ngũ thiền sắc-giới quả-tâm có 7 cõi

- Cõi Quảng-quả-thiên: Phạm-thiên có tuổi thọ 500 đại-kiếp.

- Cõi Vô-tưởng-thiên: Phạm-thiên có tuổi thọ 500 đại-kiếp.

- Cõi Tịnh-cư-thiên: Có 5 cõi dành riêng cho Phạm-thiên bậc Thánh Bất-lai chứng đắc đệ ngũ thiền sắc-giới thiện-tâm tùy theo năng lực của 5 pháp-chủ:

1- Cõi Vô-phiền-thiên: Phạm-thiên có tuổi thọ 1.000 đại-kiếp (do năng lực của tín pháp-chủ).

2- Cõi Vô-nhiệt-thiên: Phạm-thiên có tuổi thọ 2.000 đại-kiếp (do năng lực của tấn pháp-chủ).

3- Cõi Thiện-hiện-thiên: Phạm-thiên có tuổi thọ 4.000 đại-kiếp (do năng lực của niệm pháp-chủ).

4- Cõi Thiện-kiến-thiên: Phạm-thiên có tuổi thọ 8.000 đại-kiếp (do năng lực của định pháp-chủ).

5- Cõi Sắc-cứu-cánh-thiên: Phạm-thiên có tuổi thọ 16.000 đại-kiếp (do năng lực của tuệ pháp-chủ).

BỐN CÕI VÔ-SẮC-GIỚI PHẠM-THIÊN

- Không-vô-biên-xứ-thiên: Phạm-thiên có tuổi thọ 20.000 đại-kiếp.

- Thức-vô-biên-xứ-thiên: Phạm-thiên có tuổi thọ 40.000 đại-kiếp.

- Vô-sở-hữu-xứ-thiên: Phạm-thiên có tuổi thọ 60.000 đại-kiếp.

- Phi-tưởng-phi-phi-tưởng-xứ-thiên: Phạm-thiên có tuổi thọ 84.000 đại-kiếp.

- 1 tam-giới gồm có 31 cõi.

- 1 tiểu-thế-giới có 31.000 cõi.

- 1 trung-thế-giới gồm có 31 triệu cõi.

- 1 đại-thế-giới gồm có 31 triệu triệu cõi (31.000 tỷ cõi).

Đức-Thế-Tôn không những thông suốt 31.000 tỷ cõi- giới chúng-sinh mà còn thông suốt vô số cõi-giới (anantacakkavāḷa).

3- Thế nào gọi là tổng các pháp-hành?

Tổng các pháp-hành là ngũ-uẩn do nhân-duyên cấu tạo, nên có sự sinh, sự diệt. Tổng các loài chúng-sinh và tổng các cõi-giới chúng-sinh thuộc về chế-định-pháp (paññattidhamma), còn tổng các pháp-hành thuộc về chân-nghĩa-pháp (paramatthadhamma).

Đức-Thế-Tôn thông suốt tổng các pháp-hành có nhiều loại như sau:

- Pháp-hành có 1 pháp: tất cả chúng-sinh được tồn tại do nhờ nhân (āhāra).

- Pháp-hành có 2 pháp: danh-pháp và sắc-pháp.

- Pháp-hành có 3 thọ: thọ khổ, thọ lạc, thọ xả.

- Pháp-hành có 4 pháp: vật thực, xúc, tác-ý, tâm.

- Pháp-hành có 5 uẩn: sắc-uẩn, thọ-uẩn, tưởng-uẩn, hành-uẩn và thức-uẩn.

- Pháp-hành có 6 xứ bên trong: nhãn, nhĩ, tỷ, thiệt, thân, ý; và có 6 xứ bên ngoài: sắc, thanh, hương, vị, xúc, pháp, v.v...

Đức-Thế-Tôn thông suốt vô số pháp-hành, bắt nguồn từ ngũ-uẩn của Đức-Thế-Tôn.

Cho nên, Đức-Thế-Tôn có ân-đức Lokavidū: Đức- Thông-Suốt Tam-Tổng-Pháp.

NIỆM ÂN-ĐỨC LOKAVIDŪ

Các hàng thanh-văn đệ-tử thường niệm tưởng đến ân- đức Phật-bảo, niệm“ân-đức Lokavidū” này, sẽ phát sinh đức-tin trong sạch nơi Đức-Thế-Tôn, có trí-tuệ sáng suốt, phát sinh hỷ lạc, tăng trưởng lòng tôn kính nơi Đức-Thế- Tôn, có lòng dũng cảm, tránh khỏi mọi điều tai họa, phước-thiện được tăng trưởng.

Hành-giả thực-hành đề-mục niệm-niệm ân-đức Phật- bảo, niệm ân-đức Lokavidū như sau:

Câu ân-đức Lokavidū rằng: “Itipi so Bhagavā Lokavidū, ... Itipi so Bhagavā Lokavidū, ... Itipi so Bhagavā Lokavidū, ...” làm đối-tượng thiền-định.

Hoặc danh từ ân-đức Lokavidū rằng: “Lokavidū, ... Lokavidū, ... Lokavidū, ...” làm đối-tượng thiền-định.

Đề-mục thiền-định niệm-niệm ân-đức Phật-bảo, niệm ân-đức Lokavidū này có ý nghĩa vô cùng sâu sắc, vi-tế, rộng lớn vô lượng vô biên. Vì vậy, định-tâm không thể an-định vào một pháp nào nhất định làm đối-tượng được, nên chỉ có khả năng dẫn đến chứng đạt cận-định (upacārasamādhi) mà thôi, không có khả năng chứng

đạt đến an-định (appanāsamādhi), nên không thể chứng đắc được bậc thiền sắc-giới nào.

Như vậy, tâm cận-định này vẫn còn trong dục-giới thiện-tâm.

(Phần còn lại giống như ân-đức Arahaṃ)

-oo0oo-

(1) Vivaṭṭathāyī asaṅkhyeyyakappa: A-tăng-kỳ kiếp trụ của trái đất.

---

(2) Đại-kiếp (mahākappa): Trải qua 4 A-tăng-kỳ thành-trụ-hoại-không của kiếp trái đất.

Trang Website được thành lập và quản lý bởi các cận sự nam, cận sự nữ trong Phật Giáo. Mục đích nhằm lưu trữ, số hoá kinh sách và tài liệu Phật Giáo Nguyên Thuỷ - Theravāda.

Chi tiết

Giải thích Ân-đức Phật-Bảo thứ năm: Lokavidū Itipi so Bhagavā Lokavidū

Từ điển Pali

Tạng Luật

Tạng Kinh

Vi Diệu Pháp

Giảng Pháp

Học Thiền Vipassanā

Lý Thuyết Vipassanā

Soạn / Dịch Giả

Phật Học Căn Bản

Sử Liệu Phật Giáo

Vấn Đáp Phật Pháp

Góc Nhìn

Cổ Ngữ Pāli

Bậc Trưởng Lão

Mục Khác

Đăng Ký Thành Viên

Kinh Tụng

Lớp Phật Pháp

Lời Ngỏ

Góc Sáng Tác