Giải thích Ân-đức Phật-Bảo thứ nhì: Sammāsambuddho Itipi so Bhagavā Sammāsambuddho

Trở về Trang kế

NỀN-TẢNG-PHẬT-GIÁO (MŪLABUDDHASĀSANA)

QUYỂN II

QUY-Y TAM-BẢO (TISARAṆA)

Soạn giả: Tỳ-khưu Hộ-Pháp (Dhammarakkhita Bhikkhu) (Aggamahāpaṇḍita)

ÂN-ĐỨC PHẬT-BẢO THỨ NHÌ: SAMMĀSAMBUDDHO ITIPI SO BHAGAVĀ SAMMĀSAMBUDDHO

(Cách đọc: Í-tí-pí xô Phá-gá-voa Xăm-ma-xăm-bút-thô) Nghĩa:

- So Bhagavā: Đức-Thế-Tôn.

- Itipi: Do Ngài là Bậc tự mình chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế không thầy chỉ dạy, chứng đắc 4 Thánh-đạo, 4 Thánh-quả và Niết-bàn, diệt tận mọi phiền-não, mọi tham-ái, mọi ác-pháp không còn dư sót, đặc biệt diệt được mọi tiền-khiên-tật, trở thành bậc Thánh A-ra-hán đầu tiên trong toàn cõi-giới chúng-sinh, nên gọi là Đức- Phật Chánh-Đẳng-Giác độc nhất vô nhị.

- Sammāsambuddho: Do đó, Đức-Thế-Tôn có ân-đức Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác.

CHÂN-LÝ TỨ THÁNH-ĐẾ

- Khổ-Thánh-đế: Đó là ngũ-uẩn, danh-pháp, sắc- pháp trong tam-giới, là pháp nên biết thì Đức-Phật đã biết rõ ngũ-uẩn, khổ-Thánh-đế xong rồi.

- Nhân sinh khổ-Thánh-đế: Đó là tham-ái là pháp nên diệt. Đức-Phật đã diệt tận tất cả mọi tham-ái, nhân sinh khổ-Thánh-đế xong rồi.

- Diệt khổ-Thánh-đế: Đó là Niết-bàn là pháp nên chứng ngộ thì Đức-Phật đã chứng ngộ Niết-bàn, diệt khổ -Thánh-đế xong rồi.

- Pháp-hành dẫn đến diệt khổ-Thánh-đế: Đó là pháp- hành bát-chánh-đạo hợp đủ 8 chánh: chánh-kiến, chánh- tư-duy, chánh-ngữ, chánh-nghiệp, chánh-mạng, chánh- tinh-tấn, chánh-niệm, chánh-định, là pháp nên tiến hành dẫn đến chứng ngộ Niết-bàn, diệt khổ-Thánh-đế thì Đức- Phật đã tiến hành xong rồi.

Đức-Phật đã chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế không thầy chỉ dạy, chứng đắc 4 Thánh-đạo, 4 Thánh-quả và Niết-bàn, trở thành bậc Thánh A-ra-hán đầu tiên trong toàn cõi-giới chúng-sinh gọi là Đức-Phật Chánh-Đẳng- Giác độc nhất vô nhị.

Đức-Thế-Tôn đã chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, bằng trí-tuệ quán xét pháp “Thập-nhị duyên-sinh” như:

“Avijjāpaccayā saṅkhārā”...

“Do vô-minh làm duyên, nên pháp-hành phát sinh”...

Đức-Thế-Tôn đã chứng ngộ khổ-Thánh-đế và nhân sinh khổ-Thánh-đế.

Và trí-tuệ quán xét “Thập-nhị nhân-diệt” như:

“Avijjāyatveva asesavirāganirodhā saṅkhāra- nirodho”...

“Do diệt tận vô-minh, tham-ái không còn dư sót, nên diệt pháp-hành”...

Đức-Thế-Tôn đã chứng ngộ diệt khổ-Thánh-đế và pháp-hành dẫn đến diệt khổ-Thánh-đế.

Đức-Thế-Tôn đã chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế theo tam-tuệ-luân, mà Đức-Phật đã khẳng định với nhóm 5 tỳ- khưu trong bài kinh Chuyển-Pháp-Luân (1) rằng:

- Này chư tỳ-khưu! Khi nào trí-tuệ-thiền-tuệ thấy rõ, biết rõ thật-tánh của tứ Thánh-đế theo tam-tuệ-luân (trí- tuệ-học, trí-tuệ-hành, trí-tuệ-thành), thành 12 loại trí- tuệ hoàn toàn trong sáng, thanh-tịnh đã phát sinh đến với Như-Lai.

- Này chư tỳ-khưu! Khi ấy, Như-Lai khẳng định, truyền dạy rằng: “Như-Lai đã chứng đắc thành Đức- Phật Chánh-Đẳng-Giác vô thượng trong muôn ngàn cõi-giới chúng-sinh, nhân-loại, vua chúa, Sa-môn, Bà- la-môn, chư-thiên, ma-vương, phạm-thiên cả thảy.”

Như vậy, Đức-Thế-Tôn đã chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế không thầy chỉ dạy, chứng đắc 4 Thánh-đạo, 4 Thánh-quả, trở thành bậc Thánh A-ra-hán đầu tiên trong muôn ngàn cõi-giới chúng-sinh, nên Đức-Thế-Tôn có ân-đức Sammāsambuddho: Đức-Phật Chánh-Đẳng- Giác.

ÑEYYADHAMMA

Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác đặc biệt có đầy đủ 5 pháp Ñeyyadhamma:

- Saṅkhāra: Tất cả pháp-hành cấu tạo.

- Vikāra: Sắc-pháp, danh-pháp biến đổi.

- Lakkhaṇa: Trạng-thái sinh, trụ, diệt của sắc-pháp, danh-pháp.

- Paññattidhamma: Chế-định-pháp: Chế định ngôn ngữ để thuyết giảng chánh-pháp.(1)

- Nibbāna: Niết-bàn, pháp diệt khổ-Thánh-đế.

Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có đầy đủ 5 pháp ấy, nên Đức-Phật có khả năng chế định ra ngôn ngữ, để thuyết pháp tế độ chúng-sinh

Cho nên, Đức-Thế-Tôn có ân-đức Sammāsambuddho: Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác.

NIỆM ÂN-ĐỨC SAMMĀSAMBUDDHO

Các hàng thanh-văn đệ-tử thường niệm tưởng đến ân- đức Phật-bảo, niệm “ân-đức Sammāsambuddho” này, sẽ phát sinh đức-tin trong sạch nơi Đức-Thế-Tôn, có trí- tuệ sáng suốt, phát sinh hỷ lạc, tăng trưởng lòng tôn kính nơi Đức-Thế-Tôn, có lòng dũng cảm, tránh khỏi mọi điều tai họa, phước-thiện được tăng trưởng.

Hành-giả thực-hành đề-mục niệm-niệm ân-đức Phật- bảo, niệm ân-đức Sammāsambuddho như sau:

Câu ân-đức Sammāsambuddho rằng: “Itipi so Bhagavā Sammāsambuddho, ... Itipi so Bhagavā Sammā-sambuddho, ... Itipi so Bhagavā Sammāsambuddho, ...” làm đối-tượng thiền-định.

Hoặc danh từ ân-đức Sammāsambuddho rằng: “Sammāsambuddho, ... Sammāsambuddho, ... Sammā- sambuddhho, ...” làm đối-tượng thiền-định.

Đề-mục thiền-định niệm ân-đức Phật-bảo, niệm ân- đức Sammāsambuddho này có ý nghĩa vô cùng sâu sắc, vi-tế, rộng lớn vô lượng vô biên. Vì vậy, định-tâm không thể an-định vào một pháp nào nhất định làm đối-tượng được, nên chỉ có khả năng dẫn đến chứng đạt cận-định (upacārasamādhi) mà thôi, không có khả năng chứng đạt đến an-định (appanāsamādhi), nên không thể chứng đắc được bậc thiền sắc-giới nào.

Như vậy, tâm cận-định này vẫn còn trong dục-giới thiện-tâm.

Do năng lực dục-giới thiện-nghiệp thực-hành niệm ân-đức Phật-bảo này sẽ cho quả như sau:

- Kiếp hiện-tại: Hành-giả là người có đức-tin trong sạch nơi Tam-bảo: Đức-Phật-bảo, Đức-Pháp-bảo, Đức- Tăng-bảo, có trí-tuệ sáng suốt, phước-thiện tăng trưởng, tránh được mọi tai họa, thân tâm thường an-lạc.

- Kiếp vị-lai: Sau khi hành-giả chết, nếu đại-thiện- nghiệp này cho quả tái-sinh làm người thì sẽ là người có đầy đủ tam-nhân (vô-tham, vô-sân, vô-si) cao quý, được nhiều người quý mến, kính trọng.

(Phần còn lại giống như Ân đức Arahaṃ)

-oo0oo-

(1) Saṃyuttanikāya, Mahāvagga, kinh Dhammacakkappavattanasutta.

---

(1) Chư Phật Độc-Giác đã tự mình chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế không thầy chỉ dạy, chứng đắc 4 Thánh-đạo, 4 Thánh-quả, trở thành bậc Thánh A-ra-hán gọi là Đức-Phật Độc-Giác, mà Ngài không thuyết pháp tế độ chúng-sinh khác cùng chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế y theo Ngài. Bởi vì, Ngài không chế định được ngôn ngữ để thuyết pháp như Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác. Còn bậc Thánh thanh-văn, sở dĩ thuyết pháp tế độ chúng-sinh được là do nhờ nghe, học hỏi theo lời giáo huấn của Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác.

Trang Website được thành lập và quản lý bởi các cận sự nam, cận sự nữ trong Phật Giáo. Mục đích nhằm lưu trữ, số hoá kinh sách và tài liệu Phật Giáo Nguyên Thuỷ - Theravāda.

Chi tiết

Giải thích Ân-đức Phật-Bảo thứ nhì: Sammāsambuddho Itipi so Bhagavā Sammāsambuddho

Từ điển Pali

Tạng Luật

Tạng Kinh

Vi Diệu Pháp

Giảng Pháp

Học Thiền Vipassanā

Lý Thuyết Vipassanā

Soạn / Dịch Giả

Phật Học Căn Bản

Sử Liệu Phật Giáo

Vấn Đáp Phật Pháp

Góc Nhìn

Cổ Ngữ Pāli

Bậc Trưởng Lão

Mục Khác

Đăng Ký Thành Viên

Kinh Tụng

Lớp Phật Pháp

Lời Ngỏ

Góc Sáng Tác

ÂN-ĐỨC PHẬT-BẢO THỨ NHÌ: SAMMĀSAMBUDDHO ITIPI SO BHAGAVĀ SAMMĀSAMBUDDHO

CHÂN-LÝ TỨ THÁNH-ĐẾ

ÑEYYADHAMMA

NIỆM ÂN-ĐỨC SAMMĀSAMBUDDHO