Giới Bậc Sa di (Sāmaṇera)

NỀN-TẢNG-PHẬT-GIÁO (MŪLABUDDHASĀSANA)

QUYỂN III

PHÁP-HÀNH GIỚI (SĪLĀCĀRA)

Soạn giả: Tỳ-khưu Hộ-Pháp (Dhammarakkhita Bhikkhu) (Aggamahāpaṇḍita)

GIỚI CỦA BẬC XUẤT-GIA

Thời-kỳ Đức-Phật còn hiện hữu trên thế gian, các bậc xuất-gia trong Phật-giáo gồm có vị sa-di, tỳ-khưu, vị sa- di-ni, vị Sikkhamānā, vị tỳ-khưu-ni, đều là những bậc xuất-gia, hằng ngày nuôi mạng bằng cách đi khất thực, duy trì sinh-mạng để hành phạm hạnh cao thượng, đồng thời cho chúng-sinh có cơ hội tốt để tạo phước-thiện bố- thí, cúng dường đến những bậc có giới đức, để gieo duyên lành, giống tốt trong chư tỳ-khưu-Tăng là phước điền cao thượng của chúng-sinh.

“Anuttaraṃ puññakhettaṃ lokassa”

Chư Thánh-Tăng, chư phàm-Tăng, bậc thanh-văn đệ- tử của Đức-Thế-Tôn là phước điền cao thượng của chúng-sinh không đâu sánh được.

Hiện nay, bậc xuất-gia còn có bậc sa-di, bậc tỳ-khưu và tu-nữ trong các nước theo truyền thống Phật-giáo Nguyên-thủy Theravāda như nước Myanmar (Miến- Điện), nước Thái-Lan, nước Campuchia, nước Lào, nước Srilanka, phái Phật-giáo Nguyên-thủy Theravāda tại Việt- Nam, v.v...

BẬC SA-DI (SĀMAṆERA)

Bậc sa-di là thuộc về dòng dõi đệ-tử của chư Đại- Trưởng-lão, Trưởng-lão kế thừa theo truyền thống dòng dõi của chư tỳ-khưu-Tăng để giữ gìn và duy trì giáo- pháp của Đức-Phật Gotama.

Trong giới luật của Đức-Phật quy định người nam dưới 20 tuổi kể từ khi đầu thai trong bụng mẹ được phép xuất gia trở thành vị sa-di.

GIỚI VÀ PHÁP-HÀNH CỦA VỊ SA-DI

Lễ xuất gia trở thành sa-di,(1) Ngài Đại-Trưởng-lão thầy tế độ (upajjhāya) truyền thọ phép quy-y Tam-bảo: quy y Phật-bảo, quy y Pháp-bảo, quy y Tăng-bảo bằng tiếng Pāḷi từng chữ, từng câu đúng theo ṭhāna, karaṇa, payatana, và 10 byañjanabuddhi của văn phạm Pāḷi, và giới-tử cũng đọc lặp theo bằng tiếng Pāḷi từng chữ, từng câu đúng theo ṭhāna, karaṇa, payatana, và 10 byañjana- buddhi của văn phạm Pāḷi đến câu cuối lần thứ 3 rằng:

“Tatiyampi Buddhaṃ saraṇaṃ gacchāmi.”

Giới-tử đọc lặp theo“Tatiyampi Buddhaṃ saraṇaṃ gacchāmi.”chấm dứt.

Nếu Ngài Đại-Trưởng-lão thầy tế độ (upajjhāya) và giới-tử cả hai đều phát âm từng chữ, từng câu đúng theo ṭhāna, karaṇa, payatana, và 10 byañjanabuddhi của văn phạm Pāḷi, gọi là ubhato suddhi: cả hai bên đều đúng thì cuộc lễ xuất-gia trở thành sa-di được thành-tựu, giới-tử trở thành vị sa-di trong giáo-pháp của Đức-Phật Gotama, đồng thời 10 điều-giới của sa-di, 10 pháp hoại phẩm- hạnh của sa-di, 10 pháp hành phạt của sa-di, 75 điều- giới hành của sa-di, 14 pháp-hành của sa-di cùng thành tựu một lúc không trước không sau với vị tân sa-di ấy.

Cho nên, giới của vị sa-di không phải thọ trì giới như người tại gia.

10 ĐIỀU-GIỚI CỦA VỊ SA-DI

Vị sa-di có 10 điều-giới là thường-giới của vị sa-di, cần phải giữ gìn 10 điều-giới cho được trong sạch trọn vẹn suốt ngày đêm trong cuộc đời của vị sa-di như sau:

* 10 điều-giới của vị sa-di:

1- Pāṇātipātā veramaṇisikkhāpadaṃ samādiyāmi.

Con xin thọ trì điều-giới, có tác-ý tránh xa sự sát-sinh.

2- Adinnādānā veramaṇisikkhāpadaṃ samādiyāmi.

Con xin thọ trì điều-giới, có tác-ý tránh xa sự trộm-cắp.

3- Abrahmacariyā veramaṇisikkhāpadaṃ samādiyāmi.

Con xin thọ trì điều-giới, có tác-ý tránh xa sự hành-dâm.

4- Musāvādā veramaṇisikkhāpadaṃ samādiyāmi.

Con xin thọ trì điều-giới, có tác-ý tránh xa sự nói-dối.

5- Surāmerayamajjappamādaṭṭhānā veramaṇisikkhā- padaṃ samādiyāmi.

Con xin thọ trì điều-giới, có tác-ý tránh xa sự uống rượu, bia và các chất-say là nhân sinh sự dể duôi.

6- Vikālabhojanā veramaṇisikkhāpadaṃ samādiyāmi.

Con xin thọ trì điều-giới, có tác-ý tránh xa sự dùng vật thực phi thời.

7- Nacca-gīta-vādita-visūkadassanā veramaṇisikkhā-padaṃ samādiyāmi.

Con xin thọ trì điều-giới, có tác-ý tránh xa sự nhảy múa, ca hát, thổi kèn, đánh đàn, xem nhảy múa, nghe ca hát là pháp nghịch với pháp-hành giới-định-tuệ.

8- Mālāgandha-vilepana-dhāraṇa-maṇḍana-vibhū- sanaṭṭhānā veramaṇisikkhāpadaṃ samādiyāmi.

Con xin thọ trì điều-giới, có tác-ý tránh xa sự đeo tràng hoa, làm đẹp bằng phấn son, xức nước hoa là nhân sinh tham-ái.

9- Uccāsayana-mahāsayanā veramaṇisikkhāpadaṃ samādiyāmi.

Con xin thọ trì điều-giới, có tác-ý tránh xa chỗ nằm ngồi nơi quá cao và xinh đẹp.

10- Jātarūpa-rajata-paṭiggahanā veramaṇisikkhā-padaṃ samādiyāmi.

Con xin thọ trì điều-giới, có tác-ý tránh xa sự thọ nhận vàng bạc, châu báu.

10 PHÁP HOẠI PHẨM-HẠNH CỦA SA-DI

Vị sa-di có 10 pháp hoại phẩm-hạnh của vị sa-di.

1- Sa-di có tác-ý sát-hại chúng-sinh dù nhỏ dù lớn.

2- Sa-di có tác-ý trộm-cắp của cải của người khác.

3- Sa-di có tác-ý hành-dâm với người hoặc súc vật.

4- Sa-di có tác-ý nói-dối, nói không đúng sự thậṭ

5- Sa-di có tác-ý uống rượu, bia và các chất say.

6- Sa-di có tác-ý nói xấu, chê trách Đức-Phật.

7- Sa-di có tác-ý nói xấu, chê trách Đức-Pháp.

8- Sa-di có tác-ý nói xấu, chê trách chư tỳ-khưu-Tăng.

9- Sa-di có tác-ý tà-kiến thấy sai, hiểu lầm.

10- Sa-di có tác-ý hãm hại phẩm-hạnh tỳ-khưu-ni.

Nếu vị sa-di nào có tác-ý phạm điều-pháp nào thì vị sa-di ấy bị hoại phẩm-hạnh của vị sa-di, nghĩa là vị sa-di ấy không còn là vị sa-di trong giáo-pháp của Đức-Phật Gotama nữa. Ví dụ:

Nếu vị sa-di nào có tác-ý phạm điều-pháp sát-sinh dù nhỏ dù lớn cũng đã phạm điều-pháp sát-sinh thì vị sa-di ấy bị hoại phẩm-hạnh sa-di, vị sa-di không còn là vị sa- di nữa. Tuy bên ngoài thân còn mặc bộ y, nhưng bên trong tâm không còn phẩm-hạnh sa-di nữa.

Vì vậy, phẩm-hạnh của vị sa-di rất mong manh, nên vị sa-di cần phải biết hổ-thẹn tội-lỗi, biết ghê-sợ tội-lỗi, có đức-tin trong sạch nơi Tam-bảo: Đức-Phật-bảo, Đức- Pháp-bảo, Đức-Tăng-bảo, tin nghiệp và quả của nghiệp, nhờ có đức-tin ấy nên có tác-ý trong đại-thiện-tâm giữ gìn giới của mình cho được trong sạch và trọn vẹn.

Nếu vị sa-di biết phẩm-hạnh của mình đã bị mất, bởi vì đã phạm 1 trong 10 pháp hoại phẩm-hạnh của sa-di, thì vị sa-di ấy nên đến hầu Ngài Trưởng-lão thầy tế độ, hoặc vị tỳ-khưu khác hiểu biết rành rẽ thông thạo về văn phạm Pāḷi, biết cách phát âm từng chữ, từng câu đúng theo ṭhāna, karaṇa, payatana, và 10 byañjanabuddhi của văn phạm Pāḷi, kính xin thọ phép quy-y Tam-bảo trở lại.

Sau khi, cả hai bên đều phát âm từng chữ, từng câu đúng theo ṭhāna, karaṇa, payatana, và 10 byañjana- buddhi, vị sa-di ấy đã phục hồi lại phẩm-hạnh của vị sa- di như trước.

10 PHÁP-HÀNH PHẠT CỦA SA-DI

Vị sa-di có 10 pháp hành phạt của vị sa-di:

1- Sa-di độ (dùng) vật thực phi thời (quá 12 giờ trưa).

2- Sa-di xem nhảy múa, nghe ca hát, thổi kèn, đánh đàn làm chướng ngại cho việc hành phạm-hạnh cao quý.

3- Sa-di trang điểm thoa vật thơm, dồi phấn son, đeo tràng hoa (làm cho phát sinh tham-ái).

4- Sa-di nằm, ngồi chỗ quá cao và xinh đẹp.

5- Sa-di thọ nhận vàng bạc (tiền bạc).

6- Sa-di cố gắng làm mất lợi lộc đến các tỳ khưu.

7- Sa-di cố gắng làm mất lợi ích đến các tỳ-khưu.

8- Sa-di cố gắng làm mất chỗ ở của các tỳ-khưu.

9- Sa-di mắng nhiếc, hăm dọa các tỳ-khưu.

10- Sa-di nói lời chia rẽ các tỳ-khưu.

Nếu vị sa-di nào phạm 1 trong 10 pháp-hành phạt này thì vị sa-di ấy phải chịu hành phạt. Sự hành phạt chỉ là sự răn dạy để vị sa-di trở thành tốt. Cho nên, mỗi khi vị sa-di phạm phải pháp hành phạt nào, Ngài Trưởng-lão nên có tâm từ tùy theo vị sa-di nhỏ hoặc lớn mà hành phạt. Cách hành phạt như múc nước, quyét dọn sạch sẽ xung quanh chùa, v.v...

Sau khi hành phạt xong, vị sa-di kính xin thọ phép quy-y Tam-bảo trở lại rồi giữ gìn giới cho được trong sạch và trọn vẹn.

75 ĐIỀU-GIỚI HÀNH CỦA SA-DI

Vị sa-di có 75 điều-giới hành của sa-di, cần phải thực-hành nghiêm chỉnh.

75 điều-giới hành này chia ra làm 7 phần như sau:

1- 10 điều-giới phần Parimaṇḍala.

2- 10 điều-giới phần Ujjagghika.

3- 10 điều-giới phần Khambhakata.

4- 10 điều-giới phần Sakkacca.

5- 10 điều-giới phần Kabaḷa.

6- 10 điều-giới phần Surusuru.

7- 15 điều-giới phần Pāduka.

10 Điều-giới phần Parimaṇḍala: Vòng quanh trước sau đều đặn

1- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta nên mặc y nội vòng quanh trước sau đều đặn.” (phần trên che kín lỗ rún, phần dưới phủ đầu gối 8 lóng tay).

2- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta nên mặc y vai trái vòng quanh trước sau đều đặn.” (phần trên trùm kín cổ hoặc chừa vai phải, phần dưới phủ đầu gối 4 lóng tay).

3- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta nên trùm y kín thân mình khi đi vào trong xóm làng.”

4- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta nên trùm y kín thân mình khi ngồi trong nhà.”

5- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta nên cẩn trọng tay chân đàng hoàng khi đi vào trong xóm làng.”

6- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta nên cẩn trọng tay chân đàng hoàng khi ngồi trong nhà.”

7- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta đi vào trong xóm làng, mắt nên nhìn xuống.”

8- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta ngồi trong nhà, mắt nên nhìn xuống.”

9- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta không nên dỡ y khi đi vào trong xóm làng.”

10- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta không nên dỡ y khi ngồi trong nhà.”

10 Điều-giới phần Ujjagghika: Cười lớn

1- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta không nên cười lớn tiếng khi đi vào trong xóm làng.”

2- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta không nên cười lớn tiếng khi ngồi trong nhà.”

3- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta nên nói nhỏ nhẹ khi đi vào trong xóm làng.”

4- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta nên nói nhỏ nhẹ khi ngồi trong nhà.”

5- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta đi vào trong xóm làng thân không nên lắc lư.” (đi nghiêm chỉnh).

6- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta ngồi trong nhà thân không nên lắc lư.” (ngồi nghiêm chỉnh).

7- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta đi vào trong xóm làng, tay không nên chuyển động, đánh đàng xa.” (đi nghiêm chỉnh).

8- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta ngồi trong nhà, tay không nên chuyển động.” (ngồi nghiêm chỉnh).

9- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta đi vào trong xóm làng, đầu không nên lắc lư.” (đi nghiêm chỉnh).

10- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta ngồi trong nhà, đầu không nên lắc lư.” (ngồi nghiêm chỉnh).

10 Điều-giới phần Khambhaka: Tay chống nạnh

1- Sa-di nên hành rằng: “Ta đi vào trong xóm làng, tay không nên chống nạnh.”

2- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta ngồi trong nhà, tay không nên chống nạnh.”

3- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta đi vào trong xóm làng, không nên trùm đầu.”

4- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta ngồi trong nhà, không nên trùm đầu.”

5- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta đi vào trong xóm làng, không nên đi nhón gót.”

6- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta ngồi trong nhà, tay không nên choàng khoanh vòng 2 đầu gối.”

7- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta nên thọ nhận vật thực một cách cung kính.”

8- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta chỉ nhìn trong bát, khi thọ nhận vật thực.”

9- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta nên thọ nhận vật thực canh vừa với cơm.”

10- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta nên thọ nhận vật thực chỉ vừa miệng bát.”

10 Điều-giới phần Sakkacca: Cung kính đàng hoàng

1- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta nên thọ thực một cách đàng hoàng.”

2- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta chỉ nhìn trong bát khi thọ thực.”

3- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta nên thọ thực từ trên xuống dưới.”

4- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta nên thọ thực canh vừa với cơm.”

5- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta không nên thọ thực từ đỉnh giữa bát.”

6- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta không nên che đậy canh, đồ ăn bằng cơm, vì tham muốn nhiều.”

7- Sa-di nên thực-hành rằng: “Không bị bệnh, ta không nên xin cơm, canh để dành cho ta dùng.”

8- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta không nên nhìn bát người khác với ý chê trách.”

9- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta không nên dùng miếng cơm quá lớn.”

10- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta nên vắt miếng cơm tròn.”

10 Điều-giới phần Kabaḷa: Miếng cơm

1- Sa-di nên thực-hành rằng: “Khi miếng cơm chưa đến miệng, ta không nên há miệng.”

2- Sa-di nên thực-hành rằng: “Khi đang dùng vật thực, ta không nên bỏ trọn các ngón tay vào miệng.”

3- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta không nên nói chuyện lúc vật thực còn trong miệng.”

4- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta không nên ném vật thực vào trong miệng.”

5- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta không nên cắn vắt cơm từng miếng.”

6- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta dùng vật thực, không nên độn cơm bên má như con khỉ.”

7- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta dùng vật thực, không nên búng rảy ngón tay.”

8- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta dùng vật thực, không nên để rơi rải rác.”

9- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta dùng vật thực, không nên lè lưỡi ra khỏi miệng.”

10- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta dùng vật thực không nên có tiếng chắp miệng.”

10 Điều nhóm Surusuru: Tiếng rột rột

1- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta dùng vật thực, không nên có tiếng rột rột.”

2- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta dùng vật thực, không nên liếm ngón tay.”

3- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta dùng vật thực, không nên vét, nạo bình bát.”

4- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta dùng vật thực, không nên liếm môi.”

5- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta không nên thọ nhận ly nước, bằng tay dính vật thực.”

6- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta không nên đổ nước rửa bát có hạt cơm, khi ở trong xóm làng.”

7- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta không nên thuyết pháp cho người không bệnh cầm dù trong tay.”

8- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta không nên thuyết pháp cho người không bệnh cầm gậy trong tay.”

9- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta không nên thuyết pháp cho người không bệnh cầm dao trong tay.”

10- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta không nên thuyết pháp cho người không bệnh cầm khí giới trong tay.”

15 Điều-giới phần Pāduka: Mang guốc

1- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta không nên thuyết pháp cho người không bệnh mang guốc.”

2- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta không nên thuyết pháp cho người không bệnh mang giày da.”

3- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta không nên thuyết pháp cho người không bệnh ngồi trên xe.”

4- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta không nên thuyết pháp cho người không bệnh ngồi hay nằm trên giường.”

5- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta không nên thuyết pháp cho người không bệnh ngồi khoanh tay choàng 2 đầu gối.”

6- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta không nên thuyết pháp cho người không bệnh đầu quấn (bịt) khăn.”

7- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta không nên thuyết pháp cho người không bệnh đầu trùm khăn.”

8- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta ngồi dưới nền đất, không nên thuyết pháp cho người không bệnh ngồi trên nệm.”

9- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta ngồi chỗ thấp, không nên thuyết pháp cho người không bệnh ngồi chỗ cao.”

10- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta đứng, không nên thuyết pháp cho người không bệnh ngồi.”

11- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta đang đi đằng sau, không nên thuyết pháp cho người đi đằng trước.”

12- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta đang đi bên lề đường, không nên thuyết pháp đến người đi giữa đường.”

13- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta không có bệnh, không nên đứng tiểu tiện, đại tiện.”

14- Sa-di nên thực-hành rằng: “Ta không có bệnh, không nên tiểu tiện, đại tiện hoặc khạc nhổ nước miếng trên cỏ cây xanh.”

15- Sa-di nên thực-hành rằng:“Ta không có bệnh, không nên tiểu tiện, đại tiện hoặc khạc nhổ nước miếng trong nước.”

Đó là 75 điều-giới hành không chỉ có vị sa-di thực- hành mà còn vị tỳ-khưu cũng phải nên thực-hành, bởi vì 75 điều-giới này có trong 227 điều-giới của tỳ-khưu trong bhikkhupātimokkhasīla.

14 Pháp-hành của sa-di và tỳ-khưu

Trong Tạng Luật, bộ Cūḷavagga trình bày 14 pháp- hành của sa-di và tỳ-khưu nên thực-hành như sau:

“Cuddasa khandhakavattāni nāma khandhake vattāni, kathaṃ?

Āgantukavattaṃ, āvasikavattaṃ, gamikavattaṃ, anumodanāvattaṃ, bhattaggavattaṃ, piṇḍacārika- vattaṃ, āraññakavattaṃ, senāsanavattaṃ, jhantā- gharavattaṃ, vaccakuṭivattaṃ, upajjhāyavattaṃ, siddhivihārikavattaṃ, ācariyavattaṃ, antevāsika- vattaṇcā’ ti.

Iminā cuddasa khandhakavattāni, etāni ca sabbesaṃ sabbadā ca yathārahaṃ caritabbāni.”

Đức-Phật truyền dạy trong Tạng-Luật, bộ Cūḷavagga, phần Vattakhandhaka có 14 pháp-hành mà sa-di và tỳ- khưu nên thực-hành như sau:

14 pháp-hành (vatta) như thế nào?

1- Pháp-hành của sa-di, tỳ khưu khách.

2- Pháp-hành của sa-di, tỳ-khưu chủ chùa.

3- Pháp-hành của sa-di, tỳ-khưu sắp đi xa.

4- Pháp-hành của sa-di, tỳ-khưu thuyết pháp làm cho thí-chủ hoan hỷ.

5- Pháp-hành của sa-di, tỳ-khưu ở trai đường.

6- Pháp-hành của sa-di, tỳ-khưu đi khất thực.

7- Pháp-hành của sa-di, tỳ-khưu sống ở trong rừng.

8- Pháp-hành của sa-di, tỳ-khưu nơi chỗ ở.

9- Pháp-hành của sa-di, tỳ-khưu trong nhà tắm hơi nóng.

10- Pháp-hành của sa-di, tỳ-khưu nơi phòng vệ sinh.

11- Pháp-hành của sa-di, tỳ-khưu đối với Thầy tế độ.

12- Pháp-hành của Thầy tế độ đối với đệ-tử.

13- Pháp-hành của sa-di, tỳ-khưu đối với vị Thầy dạy.

14- Pháp-hành của Thầy dạy đối với đệ-tử.

Đó là 14 pháp-hành mà Đức Phật đã truyền dạy tất cả sa-di, tỳ-khưu nên nghiêm chỉnh thực-hành tùy theo mỗi trường hợp.

PHẦN GIẢI THÍCH

1- Āgantukavatta: Pháp-hành của sa-di, tỳ-khưu khách đến chùa.

Khi vị sa-di, vị tỳ-khưu khách đến một ngôi chùa, nên thực-hành phận sự như sau:

* Khi vào đến cổng chùa, nếu mang dép thì cởi dép, xếp dù, trên đầu trùm y phải dỡ xuống, xả y, mặc chừa vai phải nghiêm chỉnh, xung quanh trước sau đều đặn xong mới bước vào địa phận chùa.

* Khi vào chùa, rửa chân, lau chùi sạch sẽ, trước tiên vị sa-di, tỳ-khưu khách nên đến gặp vị tỳ-khưu chủ chùa, nếu vị tỳ-khưu chủ chùa có tuổi hạ cao hơn mình thì vị tỳ-khưu khách phải đảnh lễ vị tỳ-khưu chủ chùa, vấn an sức khỏe vị tỳ-khưu chủ chùa.

Nếu biết vị tỳ-khưu chủ chùa có tuổi hạ thấp hơn mình thì vị tỳ-khưu khách không nên đảnh lễ, mà chỉ cần vấn an sức khỏe vị tỳ-khưu chủ chùa mà thôi.

* Hỏi nhà tắm, nhà vệ sinh (chỗ đại tiện, tiểu tiện) chỗ ở nghỉ ngơi, để bát ở chỗ thấp có vật mềm lót dưới bát, đồ đạc cần dùng, dây phơi y, ...

* Hỏi nơi xóm làng để đi khất thực, ...

2- Āvāsikavatta: Pháp-hành của sa-di, tỳ-khưu chủ chùa.

Khi có tỳ-khưu, sa-di khách đến chùa, vị tỳ-khưu, sa- di chủ chùa có phận sự nên hành như sau:

Khi nhìn thấy vị tỳ-khưu khách đến chùa, vị tỳ-khưu chủ chùa đón rước tử tế, nhận y bát đồ dùng, ... dâng nước rửa mặt, rửa chân, khăn lau mặt, lau chân, dâng dầu thoa chân, ... xong, thỉnh vào ngồi phòng khách.

Nếu vị tỳ-khưu chủ chùa có tuổi hạ thấp hơn vị tỳ- khưu khách thì vị tỳ-khưu chủ chùa nên đảnh lễ vị tỳ- khưu khách, vấn an vị tỳ-khưu khách.

Nếu biết vị tỳ-khưu khách có tuổi hạ thấp hơn thì vị tỳ-khưu chủ chùa không nên đảnh lễ mà chỉ cần vấn an sức khỏe vị tỳ-khưu khách mà thôi.

Dâng nước uống, hoặc gọi học trò dâng nước uống, thuốc trị bệnh cho vị tỳ-khưu khách.

Sắp đặt phòng nghỉ ngơi, dâng thuốc trị bệnh, đồ dùng cần thiết đến vị tỳ-khưu khách một cách cung kính. Thỉnh vị tỳ-khưu đến chỉ nhà tắm, phòng vệ sinh.

Nếu vị sa-di, tỳ-khưu khách ở lâu ngày thì vị tỳ-khưu chủ chùa chỉ dẫn xóm làng đi khất thực, trình bày nội quy trong chùa, phong tục tập quán điạ phương, ...

3- Gāmikavatta: Pháp-hành của sa-di, tỳ-khưu sắp đi xa

Khi vị sa-di, vị tỳ-khưu có ý định sắp đi xa, có phận sự phải thực-hành như sau:

Những đồ đạc của chư Tăng mà mình dùng như chiếu, mùng, mền, gối và các đồ dùng, ... phải giặt, rửa sạch phơi khô cất giữ cẩn thận.

Phải đóng cửa sổ, cửa ra vào cẩn thận chỗ ở riêng của mình, rồi giao lại cho một vị tỳ-khưu, hoặc vị sa-di khác.

Đến bạch cho vị tỳ-khưu trụ trì cùng các tỳ-khưu biết rõ sẽ đi đến nơi nào.

Nếu có phận sự trong chùa thì phải bàn giao cho vị tỳ- khưu khác thay thế công việc của mình, ...

4- Anumodanāvatta: Pháp-hành của sa-di tỳ-khưu thuyết pháp làm cho thí-chủ hoan hỷ.

Những thí-chủ làm phước-thiện bố-thí, ... trong chùa hoặc ngoài chùa (nhà thí-chủ), đến chư tỳ-khưu-Tăng chư sa-di xong, vị tỳ-khưu hoặc vị sa-di nên thuyết pháp, hoặc nói đạo để làm cho thí-chủ phát sinh đại-thiện-tâm hoan hỷ đến phước-thiện mà họ đã làm.

Thật ra, việc thuyết pháp là phận sự của Ngài Đại- Trưởng-lão cao hạ nhất, nếu Ngài Đại-Trưởng-lão không thuyết pháp thì Ngài chỉ định cho vị tỳ-khưu nào hoặc vị sa-di nào thuyết pháp. Khi ấy vị tỳ-khưu ấy hoặc vị sa-di ấy được phép thuyết pháp.

Vị tỳ-khưu hoặc vị sa-di nếu chưa được Ngài Đại- Trưởng-lão cho phép thì không được tự tiện thuyết pháp.

Nếu thí-chủ có đức-tin trong sạch nơi vị tỳ-khưu nào, hoặc vị sa-di nào thì người thí-chủ đến bạch xin Ngài Đại-Trưởng-lão cho phép vị tỳ-khưu ấy, hoặc vị sa-di ấy thuyết-pháp.

5- Bhattaggavatta: Pháp-hành của sa-di, tỳ-khưu nơi trai đường.

Trong trai đường (nhà ăn), chư vị sa-di, chư vị tỳ- khưu thực-hành phận sự như sau:

Chư vị sa-di, chư vị tỳ-khưu mặc y chỉnh tề đúng theo sekhiyasikkhāpada dạy về điều giới mặc y.

Khi vào trai đường, Ngài Đại-Trưởng-lão cao hạ nhất đi trước, tiếp theo vị tỳ-khưu nhỏ hạ tuần tự theo sau cho đến chư vị sa-di tuần tự theo tuổi lớn nhỏ cuối cùng, đi một cách nghiêm chỉnh.

Thọ thực nghiêm chỉnh đúng theo sekhiyasikkhāpada dạy về điều giới thọ thực.

Khi thọ thực xong, Ngài Đại-Trưởng-lão cao hạ nhất đi trước, tiếp theo vị tỳ-khưu nhỏ hạ theo tuần tự theo sau cho đến chư vị sa-di tuần tự theo tuổi lớn nhỏ cuối cùng, đi một cách nghiêm chỉnh trở về chỗ ở của mình.

6- Piṇḍacārikavatta: Pháp-hành của vị sa-di, vị tỳ- khưu đi khất thực.

Khi đi khất thực, vị sa-di, vị tỳ-khưu có phận sự thực- hành như sau:

Trước khi đi khất thực, vị tỳ-khưu cần phải dọn dẹp đồ đạc trong cốc gọn gàng, mặc y nội và y vai trái nghiêm chỉnh đúng theo sekhiyasikkhāpada dạy về điều giới đi khất thực.

Khi đang đi khất thực, vị tỳ-khưu, vị sa-di không nên đi nhanh quá hoặc chậm quá. Khi đứng trước cửa mỗi nhà, vị tỳ-khưu, vị sa-di không nên đứng chờ lâu nếu không có thí-chủ thỉnh mời.

Khi thí-chủ để vật thực vào bát, vị tỳ-khưu, vị sa-di cần phải cẩn trọng, mắt nhìn xuống bát, cung kính thọ nhận vật thực, không nên nhìn mặt thí-chủ, khi nhận xong, từ từ đậy nắp bát rồi quay người bước đi sang nhà khác.

Khi trở về chùa trước, phải sắp đặt chỗ ngồi sẵn, chuẩn bị nước rửa chân, khăn lau chân, nước uống đầy đủ,... để vị tỳ-khưu, vị sa-di về sau có dùng.

7- Āraññikavatta: Pháp-hành của vị sa-di, vị tỳ-khưu sống ở trong rừng.

Trong rừng là nơi có người xấu thường chạy vào trốn tránh, ẩn náu. Cho nên, vị sa-di, vị tỳ-khưu ở trong chùa, trong cốc trong rừng, có phận sự thực-hành như sau:

Phải lo nước dùng, nước uống để sẵn, khi có người xấu đang khát chạy đến thì có nước uống, nước dùng để cho họ uống, họ sẽ không gây tai hại, nguy hiểm đến tính mạng của vị tỳ-khưu, vị sa-di.

Phải chuẩn bị sẵn dụng cụ đá đánh lửa, hoặc hộp quẹt, khi cần lửa để nấu nước sôi, hoặc đốt sưởi thân mình khi bệnh hoạn ốm đau, phải có cây gậy để đi đường, phải biết xem sao để nhận biết phương hướng, mà không lạc đường và có thể hướng dẫn người khác đi không lạc đường, ...

8- Senāsanavatta: Pháp-hành của vị sa-di, vị tỳ-khưu nơi chỗ ở

Chỗ ở trong chùa, vị sa-di, vị tỳ-khưu có phận sự thực- hành như sau:

Hằng ngày vị sa-di, vị tỳ-khưu cần phải quét dọn, lau chùi bên trong chỗ ở của mình, các đồ dùng giường, chiếu, gối, y, ... luôn luôn giữ gìn sạch sẽ gọn gàng, và bên ngoài quét dọn cho sạch sẽ.

Quét dọn lau chùi sạch sẽ chánh-điện, giảng-đường, trai-đường (nhà ăn), nhà bếp, nhà tắm, nhà vệ sinh (chỗ đại-tiện, tiểu-tiện).

Vị sa-di, vị tỳ-khưu cần phải có phận sự quét dọn lau chùi sạch sẽ chỗ ở của Ngài Đại-Trưởng-lão, nước dùng, nước uống luôn luôn có đầy đủ.

Nếu vị sa-di ở chung với vị tỳ-khưu thì nên xin phép vị tỳ-khưu trước khi quét dọn lau chùi, hoặc muốn học thuộc lòng bài kinh, v.v...

9- Jantāgharavatta: Pháp-hành của vị sa-di, vị tỳ- khưu trong nhà tắm hơi nóng.

Khi thời tiết có không khí lạnh, nếu vị sa-di, vị tỳ- khưu bị cảm lạnh cần phải vào nhà kín đốt củi sưởi ấm để trị bệnh cảm lạnh, vị sa-di, vị tỳ-khưu có phận sự thực-hành như sau:

Vị sa-di, vị tỳ-khưu vào nhà tắm hơi nóng trước, thấy tro nhiều nên hốt tro đổ ra ngoài, quét dọn lau chùi sạch sẽ xong, mới đốt lửa.

Nhiều vị sa-di, vị tỳ-khưu có thể vào nhà tắm hơi nóng cùng một lần, nhưng không nên ngồi gần chen lấn vị tỳ-khưu cao hạ và cũng không nên bắt nạt vị sa-di, vị tỳ-khưu nhỏ hạ.

Khi tắm hơi nóng xong, cần phải dập tắt lửa, hốt tro đổ ra ngoài, quét dọn sạch sẽ, đóng cửa sổ, cửa ra vào, ...

10- Vaccakuṭivatta: Pháp-hành của vị sa-di, vị tỳ- khưu nơi nhà vệ sinh

Nhà vệ sinh là chỗ đại-tiện, tiểu-tiện, vị sa-di, vị tỳ- khưu có phận sự thực-hành như sau:

Trước khi vào nhà vệ sinh phải lên tiếng hay gõ cửa xem có người trong phòng vệ sinh hay không.

Vị sa-di nào hoặc vị tỳ-khưu nào đến trước thì vào trước, không theo tuần tự cao hạ, thấp hạ.

Trước khi vào phòng vệ sinh, vị sa-di, vị tỳ-khưu phải cởi y vai trái vắt lên dây bên ngoài, khi vào phòng vệ sinh phải cài cửa lại cẩn thận, khi đại tiện, tiểu tiện không nên rặn lên tiếng. Sau khi đại tiện, tiểu tiện xong, trước khi ra phải dội nhà vệ sinh sạch sẽ,

Phòng vệ sinh, luôn luôn có nước đầy đủ và sạch sẽ.

11- Upajjhāyavatta: Pháp-hành của vị sa-di, vị tỳ-khưu đối với Thầy tế độ.

Sau khi thọ sa-di và trước khi làm lễ thọ tỳ-khưu, giới tử đều đọc xin Ngài Đại-Trưởng-lão rằng:

“Upajhāyo me Bhante hohi.”

Kính bạch Ngài Đại-Trưởng-lão, kính xin Ngài làm Thầy tế độ của con.

Đối với vị sa-di, vị tỳ-khưu trong Phật-giáo, Ngài Đại-Trưởng-lão Thầy tế độ ở địa vị một người cha, và vị sa-di, vị tỳ-khưu đệ-tử ở địa vị người con. Cho nên, vị sa-di, vị tỳ-khưu có phận sự thực-hành như sau:

Buổi sáng sớm sau khi thức dậy, vị sa-di, vị tỳ-khưu đến hầu Thầy tế độ, đem nước rửa mặt, khăn lau, trải chỗ ngồi, dâng cháo đến Thầy tế độ.

Khi Thầy tế độ thọ thực xong, dâng nước uống, tăm xỉa răng, ... phục vụ hộ độ những gì cần thiết.

Xếp đặt gọn gàng chỗ nằm, quét dọn sạch sẽ căn phòng, có y dơ đem đi giặt.

Đến giờ Thầy tế độ đi khất thực, đem y bát dâng cho Thầy, nếu Thầy tế độ muốn đệ-tử theo sau, đệ-tử mặc y nghiêm chỉnh, mang bát đi theo sau.

Khi khất thực trở về, đệ-tử nên trở về trước, chuẩn bị nước rửa chân, khăn lau chân, sắp đặt chỗ ngồi sẵn.

Khi Thầy tế độ về đến chùa, đệ-tử ra đón nhận bát, đem nước rửa chân, lau chân, đem y sạch dâng cho Thầy thay, lấy y dơ đem đi giặt.

Khi Thầy tế độ thọ thực xong, dâng nước uống, tăm xỉa răng, đem bát rửa sạch, phơi nắng một lát, đem cất bát ở chỗ thấp, có vật mềm lót dưới bát.

Khi Thầy tế độ muốn tắm nước lạnh, đệ-tử lo nước lạnh cho thầy tắm, hoặc muốn tắm nước ấm, đệ-tử nấu nước ấm cho thầy tắm.

Khi Thầy tế độ muốn đi vào nhà tắm hơi nóng, đệ-tử vào trước đốt lửa, đem ghế đặt sẵn, thỉnh Thầy tế độ vào ngồi. Khi Thầy tế độ ra khỏi nhà tắm hơi, lấy khăn lau mình Thầy tế độ sạch sẽ, dâng y sạch Thầy thay, lấy y dơ đem đi giặt.

Khi Thầy tế độ bị bệnh, đệ-tử có phận sự hộ độ, nuôi Thầy tế độ cho đến khi khỏi hẳn bệnh. Đệ-tử luôn luôn cung kính Thầy tế độ, như người con cung kính đối với người cha của mình.

Khi Thầy tế độ phát sinh tâm dể duôi (thất niệm), đệ- tử tìm cách thỉnh Ngài Đại-Trưởng-lão đến thuyết pháp, để cho Thầy tế độ phát sinh đức-tin trong sạch nơi Tam- bảo: Đức-Phật-bảo, Đức-Pháp-bảo, Đức-Tăng-bảo, tiếp tục thực-hành phạm hạnh cao thượng.

Khi Thầy tế độ phạm giới nặng, đệ-tử cố gắng thỉnh chư tỳ-khưu-Tăng hành tăng sự cho Thầy tế độ làm lễ thọ parivāsakamma, thọ mānattakamma và cuối cùng thọ abbhānakamma, để cho Thầy tế độ có giới trong sạch đầy đủ trọn vẹn như trước.

12- Siddhivihārikavatta: Pháp-hành của Thầy tế độ đối với đệ tử.

Trong Phật-giáo, vị Thầy tế độ xem đệ-tử của mình như người con kế thừa truyền thống, giữ gìn duy trì giáo-pháp của Đức-Phật. Do đó, vị Thầy tế độ có phận sự thực-hành tế độ đệ-tử như sau:

Tận tâm lo dạy dỗ pháp-học Phật-giáo: Tipiṭakapāḷi, Aṭṭhakathāpāḷi, Ṭīkāpāḷi, ... và pháp-hành Phật-giáo: pháp-hành giới, pháp-hành thiền-định, pháp-hành thiền- tuệ cho đệ-tử của mình.

Có tâm từ cung cấp 4 thứ vật dụng: Y phục, vật thực, chỗ ở, thuốc trị bệnh cho đệ-tử của mình.

Khi đệ-tử bị bệnh, vị Thầy tế độ có tâm từ lo săn sóc nuôi dưỡng chữa bệnh cho đệ-tử.

Buổi sáng, đem nước rửa mặt, cháo, thuốc trị bệnh cho đệ-tử. Khi đệ-tử muốn tắm nước ấm, thầy tế độ nấu nước ấm đem cho đệ-tử tắm, đem y sạch thay. Thầy tế độ đem y dơ đi giặt, ... nuôi dưỡng săn sóc đệ-tử cho đến khi khỏi hẳn bệnh, hoặc nhờ người khác lo săn sóc đệ-tử cho đến khi khỏi bệnh.

Thầy tế độ có tâm từ, tâm bi đối với đệ-tử, như người cha đối với đứa con một của mình.

Khi đệ-tử phát sinh tâm dể duôi trong thiện-pháp, muốn hoàn tục, Thầy tế độ cố gắng thuyết pháp khuyên dạy đệ-tử phát sinh đức-tin trong sạch nơi Tam-bảo: Đức-Phật-bảo, Đức-Pháp-bảo, Đức-Tăng-bảo, tiếp tục thực-hành phạm-hạnh cao thượng.

Khi đệ-tử phạm giới nặng, Thầy tế độ thỉnh chư tỳ- khưu-Tăng hành tăng sự cho đệ-tử làm lễ thọ parivāsakamma, thọ mānattakamma, và cuối cùng thọ abbhānakamma, để cho đệ-tử có giới trong sạch đầy đủ trọn vẹn như trước.

13- Ācariyavatta: Pháp-hành của vị sa-di, vị tỳ-khưu đối với Thầy dạy.

Vị sa-di và vị tỳ-khưu (dưới 5 hạ) khi đến nơi học viện khác, nên xin nương nhờ nơi Ngài Đại-Trưởng-lão tại học viện ấy rằng:

“Ācariyo me Bhante hohi, āyasmato nissāya vacchāmi.” (3 lần)

- Kính bạch Ngài Đại-Trưởng-lão, con kính xin Ngài làm Thầy của con, con xin nương nhờ nơi Ngài Đại- Trưởng-lão. (3 lần)

Ācariya có 4 hạng:

- Pabbajjācariya: Vị Thầy truyền phép thọ quy-y Tam-bảo cho giới tử để trở thành vị sa-di.

- Upasampadācariya: Vị Thầy tụng Ñatticatuttha- kammavācā, khi hành Tăng-sự để trở thành vị tỳ-khưu.

- Dhammācariya: Vị Thầy dạy pháp-học Phật-giáo, pháp-hành Phật-giáo.

- Nissayācariya: Vị Thầy cho đệ-tử nương nhờ.

Vị sa-di, vị tỳ-khưu có phận sự thực-hành đối với mỗi vị Thầy này cũng như vị Thầy tế độ.

14- Antevāsikavatta: Pháp-hành của vị Thầy dạy đối với đệ-tử.

Khi vị Thầy chấp nhận lời thỉnh cầu của đệ-tử xong, vị Thầy phải có phận sự thực-hành đối với đệ-tử của mình.

Antevāsika có 4 hạng:

- Pabbajjantevāsika: Đệ-tử thọ phép quy-y Tam-bảo để trở thành vị sa-di.

- Upasampadantevāsika: Đệ-tử trong lễ thọ tỳ-khưu.

- Dhammantevāsika: Đệ-tử theo học pháp-học Phật- giáo, pháp-hành Phật-giáo.

- Nissayantevāsika: Đệ-tử đến nương nhờ nơi vị Thầy.

Ngài Đại-Trưởng-lão là vị Thầy đối với đệ-tử, cũng như vị Thầy tế độ đối với đệ-tử của mình.

Đó là 14 pháp-hành mà Đức-Phật đã truyền dạy đến tất cả vị sa-di, vị tỳ-khưu. Mỗi vị sa-di, mỗi vị tỳ-khưu nên luôn luôn nghiêm chỉnh thực hành tùy theo từng trường hợp, từng thời.

Nếu vị sa-di, vị tỳ-khưu nào không thực-hành nghiêm chỉnh và đầy đủ thì vị sa-di ấy phải bị phạm pháp-hành phạt, còn vị tỳ-khưu ấy phạm giới nhẹ, giới không trong sạch và trọn vẹn.

Trên đây chỉ tóm lược 14 pháp-hành của vị sa-di, vị tỳ-khưu. Vị sa-di, vị tỳ-khưu nào muốn học hỏi nghiên cứu đầy đủ thì học trong Tạng-Luật, bộ Cūḷavagga Pāḷi, phần Vattakkhandhaka.

Trong phần Vattakkhandhaka, đoạn chót có những bài kệ như sau:

“Vattaṃ aparipūrento, na sīlaṃ paripūrati. Asuddhasīlo duppañño, cittekaggaṃ na vindati....”

Ý nghĩa

Tỳ-khưu, sa-di trong giáo-pháp của Đức-Phật, thực-hành các pháp-hành không đầy đủ, thì giữ gìn giới không đầy đủ, Người có giới không đầy đủ, tâm không thanh-tịnh, là người không có trí. Người có phóng-tâm, không có định-tâm, không chứng đắc Thánh-đạo, Thánh-quả và Niết-bàn. Người không có Thánh-đạo, Thánh-quả thì không giải thoát khổ tử sinh luân-hồi. Tỳ-khưu hoặc sa-di trong giáo-pháp của Đức-Phật, thực-hành đầy đủ các pháp-hành thì có giới-hạnh đầy đủ trọn vẹn. Hành-giả có giới-hạnh đầy đủ trọn vẹn, có tâm trí thanh-tịnh là bậc thiện-trí có định-tâm vững vàng. Hành-giả có định-tâm vững vàng chứng đắc Thánh- đạo, Thánh-quả và Niết-bàn. Hành-giả chứng đắc Thánh-đạo, Thánh-quả thì giải thoát khổ tử sinh luân-hồi trong tam-giới. Vì vậy, chư tỳ-khưu, sa-di là thanh-văn đệ-tử của Đức- Phật, có trí-tuệ sáng suốt nên thực-hành nghiêm chỉnh đầy đủ các pháp-hành đúng theo lời giáo huấn của Đức-Phật cao thượng. Do thực hành đúng theo lời giáo huấn của Đức-Phật sẽ chứng đắc Niết-bàn, giải thoát khổ tử sinh luân-hồi trong tam-giới.

BỐN THỨ VẬT DỤNG (CATUPACCAYA)

Đời sống của vị tỳ-khưu, vị sa-di hoàn toàn tùy thuộc vào 4 thứ vật dụng: y phục, vật thực, chỗ ở, thuốc trị bệnh của thí-chủ. Thí-chủ phần nhiều là những người cận-sự-nam (upāsaka) hoặc cận-sự-nữ (upāsikā) có đức- tin trong sạch nơi Tam-bảo: Đức-Phật-bảo, Đức-Pháp- bảo, Đức-Tăng-bảo, làm phước-thiện bố-thí cúng dường đến chư tỳ-khưu-Tăng là phước điền cao thượng của chúng-sinh (anuttaraṃ puññakhettaṃ lokassa), để gieo duyên lành, tạo phước-thiện cao quý, là đại-thiện-nghiệp cao quý cho quả tốt, quả an-lạc trong kiếp hiện-tại và vô số kiếp vị-lai.

Trong bộ Thanh-Tịnh-Đạo phân loại có 4 cách sử dụng (paribhoga) đối với vị tỳ-khưu, vị sa-di.

Paribhoga có 4 cách là:

- Theyya paribhoga: Sử dụng 4 thứ vật dụng như hạng người trộm cắp.

- Iṇa paribhoga: Sử dụng 4 thứ vật dụng như hạng người mang nợ.

- Dāyajja paribhoga: Sử dụng 4 thứ vật dụng như hạng người thừa kế.

- Sāmi paribhoga: Sử dụng 4 thứ vật dụng như hạng người chủ.

1- Theyya paribhoga: Sử dụng 4 thứ vật dụng như hạng người trộm cắp như thế nào?

Những thí-chủ làm phước-thiện bố-thí, cúng dường 4 thứ vật dụng đến chư tỳ-khưu-Tăng là bậc có giới đức trong sạch.

Nếu vị tỳ-khưu, vị sa-di nào phạm giới, không có giới (dussīla) sử dụng 4 thứ vật dụng ấy thì vị tỳ-khưu ấy, vị sa-di ấy sử dụng 4 thứ vật dụng như hạng người trộm cắp.

2- Iṇa paribhoga: Sử dụng 4 thứ vật dụng như hạng người mang nợ như thế nào?

Vị tỳ-khưu, vị sa-di nào là người có giới, nhưng nếu mỗi khi sử dụng thứ vật dụng nào (y phục, vật thực, chỗ ở, thuốc trị bệnh) không suy xét mỗi thứ vật dụng ấy đúng theo lời dạy của Đức-Phật thì vị tỳ-khưu, vị sa-di ấy sử dụng 4 thứ vật dụng như hạng người mang nợ.

3- Dāyajja paribhoga: Sử dụng 4 thứ vật dụng như hạng người thừa kế như thế nào?

Ba bậc Thánh-nhân: bậc Thánh Nhập-lưu, bậc Thánh Nhất-lai, bậc Thánh Bất-lai là những người con thật sự của Đức-Phật, nên có quyền thừa hưởng 4 thứ vật dụng mà thí-chủ có đức-tin trong sạch nơi Đức-Phật, đem đến cúng dường.

Cho nên, ba bậc Thánh-nhân này sử dụng 4 thứ vật dụng như hạng người thừa kế.

Ngoài ba bậc Thánh-nhân ra, những vị tỳ-khưu, vị sa- di nào có giới-hạnh trong sạch trọn vẹn, đang thực-hành 2 phận sự học pháp-học Phật-giáo và thực-hành pháp- hành Phật-giáo: thực-hành pháp-hành giới, pháp-hành thiền-định, pháp-hành thiền-tuệ.

Mỗi khi sử dụng thứ vật dụng nào, vị tỳ-khưu, vị sa-di ấy có trí-tuệ suy xét thứ vật dụng ấy, nên được kể như hạng người thừa kế có quyền thừa hưởng 4 thứ vật dụng mà Đức-Phật cho phép.

4- Sāmi paribhoga: Sử dụng 4 thứ vật dụng như hạng người chủ như thế nào?

Bậc Thánh A-ra-hán đã diệt tận được mọi tham-ái, mọi phiền-não không còn là tôi tớ của tham-ái, là chủ nhân thật sự, nên bậc Thánh A-ra-hán sử dụng 4 thứ vật dụng như hạng người chủ nhân thật sự.

SUY XÉT 4 THỨ VẬT DỤNG

Mỗi khi thọ nhận thứ vật dụng nào, vị tỳ-khưu, vị sa- di nên có trí-tuệ sáng suốt suy xét thứ vật dụng ấy.

Nếu suy xét mỗi thứ vật dụng bằng tiếng Pāḷi thì cần phải hiểu rõ nghĩa từng chữ, từng câu Pāḷi, hoặc suy xét ý nghĩa của mỗi thứ vật dụng bằng tiếng Việt cũng được.

Điều quan trọng của sự suy xét 4 thứ vật dụng là để hiểu rõ sự lợi ích của mỗi thứ vật dụng ấy, không để cho phiền-não phát sinh do nương nhờ mỗi thứ vật dụng ấy.

SUY XÉT 4 THỨ VẬT DỤNG LÀ TỨ-ĐẠI ĐÁNG NHỜM (DHĀTUPAṬIKŪLAPACCAVEKKHANA)

Mỗi khi thọ nhận thứ vật dụng nào, vị tỳ-khưu, vị sa- di nên có trí tuệ sáng suốt suy xét thứ vật dụng ấy chỉ là tứ-đại (dhātu) có thật-tánh-pháp mà thôi. Và ngay cả người thọ nhận 4 thứ vật dụng cũng chỉ là ngũ-uẩn sắc- pháp, danh-pháp thuộc về thật-tánh-pháp đều là pháp- vô-ngã (anattā) mà thôi, không phải là ta, không phải là người, không phải là chúng-sinh, mà chỉ là thật-tánh- pháp mà thôi.

Thật ra, 4 thứ vật dụng không phải là vật đáng nhờm, nhưng khi tiếp xúc với sắc thân ô trọc (trược) này rồi, liền trở thành vật vô cùng đáng nhờm.

Tỳ-khưu, sa-di có trí tuệ sáng suốt suy xét khi thọ nhận mỗi thứ vật dụng bằng tiếng Pāḷi như sau:

1- Cīvara Paccavekkhana

Yathāpaccayaṃ pavattamānaṃ dhātumattamevetaṃ yadidaṃ cīvaraṃ tadupabhuñjako ca puggalo dhātumattako nissatto nijīvo suñño.

Sabbāni pana imāni cīvarāni ajigucchanīyāni imaṃ pūtikāyaṃ patvā, ativiya jigucchanīyāni jāyanti.

2- Piṇḍapāta Paccavekkhana

Yathāpaccayaṃ pavattamānaṃ dhātumattamevetaṃ yadidaṃ piṇḍapāto tadupabhuñjako ca puggalo dhātumattako nissatto nijīvo suñño.

Sabbo panāyaṃ piṇḍapāto ajigucchanīyo imaṃ pūtikāyaṃ patvā, ativiya jigucchanīyo jāyati.

3- Senāsana Paccavekkhana

Yathāpaccayaṃ pavattamānaṃ dhātumattamevetaṃ yadidaṃ senāsanaṃ tadupabhuñjako ca puggalo dhātumattako nissatto nijīvo suñño.

Sabbāni pana imāni senāsanāni ajigucchanīyāni imaṃ pūtikāyaṃ patvā, ativiya jigucchanīyāni jāyanti.

4- Bhesajja Paccavekkhana

Yathāpaccayaṃ pavattamānaṃ dhātumattamevetaṃ yadidaṃ gilānapaccayabhesajjaparikkhāro tadupabhuñ- jako ca puggalo dhātumattako nissatto nijīvo suñño.

Sabbo panāyaṃ gilānapaccayabhesajjaparikkhāro ajigucchanīyo imaṃ pūtikāyaṃ patvā, ativiya jigucchanīyo jāyati.

Ý nghĩa của mỗi thứ vật dụng bằng tiếng Việt:

1- Suy xét về y phục

Khi tỳ-khưu, sa-di thọ nhận y phục, nên có trí-tuệ sáng suốt suy xét thấy rõ rằng:

“Y phục này chỉ là tứ-đại, diễn biến theo tứ-đại của chính nó mà thôi, và người thọ nhận y phục này cũng chỉ là ngũ-uẩn (thật-tánh-pháp) không phải là chúng-sinh, không có bản mạng vĩnh cửu, chỉ là pháp-vô-ngã (anattā) mà thôi.

Và những y phục này không phải vật đáng nhờm, nhưng khi tiếp xúc với sắc thân ô trọc (trược) này rồi, liền trở nên vật vô cùng đáng nhờm.”

2- Suy xét về vật thực

Khi tỳ-khưu, sa-di thọ nhận vật thực, nên có trí-tuệ sáng suốt suy xét thấy rõ rằng:

“Món vật thực này chỉ là tứ-đại, diễn biến theo tứ-đại của chính nó mà thôi, và người thọ nhận món vật-thực này cũng chỉ là ngũ-uẩn (thật-tánh-pháp) không phải là chúng-sinh, không có bản mạng vĩnh cửu, chỉ là pháp- vô-ngã (anattā) mà thôi.

Và những món vật-thực này không phải vật đáng nhờm, nhưng khi tiếp xúc với sắc thân ô trọc (trược) này rồi, liền trở nên vật vô cùng đáng nhờm.”

3- Suy xét về chỗ ở

Khi tỳ-khưu, sa-di thọ nhận chỗ ở, nên có trí-tuệ sáng suốt suy xét thấy rõ rằng:

“Chỗ ở này chỉ là tứ-đại, diễn biến theo tứ-đại của chính nó mà thôi, và người thọ nhận chỗ ở này cũng chỉ là ngũ-uẩn (thật-tánh-pháp) không phải là chúng-sinh, không có bản mạng vĩnh cửu, chỉ là pháp-vô-ngã (anattā) mà thôi.

Và chỗ ở này không phải vật đáng nhờm, nhưng khi tiếp xúc với sắc thân ô trọc (trược) này rồi, liền trở nên vật vô cùng đáng nhờm.”

4- Suy xét về thuốc trị bệnh

Khi tỳ-khưu, sa-di thọ nhận thứ thuốc trị bệnh bảo vệ sinh-mạng, nên có trí-tuệ sáng suốt suy xét thấy rõ rằng:

“Thứ thuốc trị bệnh bảo vệ sinh-mạng này chỉ là tứ- đại, diễn biến theo tứ-đại của chính nó mà thôi, và người thọ nhận thứ thuốc trị bệnh bảo vệ sinh-mạng này cũng chỉ là ngũ-uẩn (thật-tánh-pháp) không phải là chúng- sinh, không có bản mạng vĩnh cửu, chỉ là pháp-vô-ngã (anattā) mà thôi.

Và thứ thuốc trị bệnh bảo vệ sinh-mạng này không phải vật đáng nhờm, nhưng khi tiếp xúc với sắc thân ô trọc này rồi, liền trở nên vật vô cùng đáng nhờm.”

* Suy xét 4 thứ vật dụng khi đang dùng

Mỗi khi tỳ-khưu, sa-di khi đang dùng mỗi thứ vật dụng, nên có trí tuệ sáng suốt suy xét về sự lợi ích của mỗi thứ vật dụng ấy bằng tiếng Pāḷi như sau:

1- Cīvara Paccavekkhana

Paṭisaṅkhā yoniso cīvaraṃ paṭisevāmi, yāvadeva sītassa pāṭighātāya, uṇhassa pāṭighātāya, daṃsa- makasa-vātātapa-sarīsapa-samphassānaṃ pāṭighātāya, yāvadeva hiriko pīnappaṭicchādanatthaṃ.

2- Piṇḍapāta Paccavekkhana

Paṭisaṅkhā yoniso piṇḍapātaṃ paṭisevāmi, neva davāya na madāya na maṇḍanāya na vibhūsanāya yāvadeva imassa kāyassa ṭhitiyā yāpanāya vihiṃsūparatiyā brahmacariyānuggahāya, iti purāṇañca vedanaṃ paṭihankhāmi, navañca vedanaṃ na uppādessāmi, yātrā ca me bhavissati anavajjatā ca phāsuvihāro ca.

3- Senāsana Paccavekkhana

Paṭisaṅkhā yoniso senāsanaṃ paṭisevāmi, yāvadeva sītassa pāṭighātāya, uṇhassa pāṭighātāya, daṃsa- makasa-vātātapa-sarīsapa-samphassānaṃ pāṭighātāya, yāvadeva utuparissayavinodanapaṭisallānāmatthaṃ.

4- Bhesajja Paccavekkhana

Paṭisaṅkhā yoniso gilānappaccayabhesajjaparik- khāraṃ paṭisevāmi, yāvadeva uppannānaṃ veyyā- bādhikānaṃ vedanānaṃ paṭighātāya, abyāpajjha- paramatāya.

Ý nghĩa của mỗi thứ vật dụng bằng tiếng Việt:

1- Suy xét về y phục khi đang dùng

Tỳ-khưu, sa-di nên có trí-tuệ sáng suốt suy xét đúng theo sự thật rằng:

“Tôi đã suy xét bằng trí-tuệ rồi mới mặc y phục này chỉ để ngăn ngừa sự lạnh, ngăn ngừa sự nóng, ngăn ngừa sự tiếp xúc ruồi, muỗi, gió, nắng, rắn rít, ...

Và cũng chỉ để che kín phần đáng hổ thẹn trong thân thể mà thôi.”

2- Suy xét về vật thực khi đang dùng

Tỳ-khưu, sa-di nên có trí-tuệ sáng suốt suy xét đúng theo sự thật rằng:

“Tôi đã suy xét bằng trí-tuệ rồi mới dùng vật thực này, không phải để vui chơi như trẻ con, cũng không phải để tăng cường sức mạnh như người lực sĩ, cũng không phải để làm đẹp thân thể như đàn bà, cũng không phải để bồi dưỡng thân thể cho xinh đẹp như kỹ nữ.

Sự thật, tôi dùng vật thực này để nuôi dưỡng duy trì sắc thân, để làm giảm bớt sự khổ thân, chỉ để thực-hành phạm hạnh cao thượng mà thôi.

Do nhờ sự dùng vật thực này, tôi có thể làm giảm được sự khổ cũ đang đói và sẽ làm cho sự khổ mới không phát sinh.

Sự dùng vật thực như vậy không có lỗi, để điều hòa được tứ-đại, các oai-nghi, sự sống an-lạc sẽ phát sinh lên đối với tôi.”

3- Suy xét về chỗ ở khi đang dùng

Tỳ-khưu, sa-di nên có trí-tuệ sáng suốt suy xét đúng theo sự thật rằng:

“Tôi đã suy xét bằng trí-tuệ rồi mới sử dụng chỗ ở này chỉ để ngăn ngừa sự lạnh, ngăn ngừa sự nóng, ngăn ngừa sự tiếp xúc ruồi, muỗi, gió, nắng, rắn rít, ...

Và cũng chỉ để tránh sự tai hại do thời tiết, được an- lạc nơi thanh vắng, để hành phạm hạnh cao thượng.”

4- Suy xét về thuốc trị bệnh khi đang dùng

Tỳ-khưu, sa-di nên có trí-tuệ sáng suốt suy xét đúng theo sự thật rằng:

“Tôi đã suy xét bằng trí-tuệ rồi mới dùng thuốc trị bệnh để bảo vệ sinh-mạng này, để điều trị bệnh đã và đang phát sinh, để không còn khổ do bệnh ấy nữa.”

* Suy xét 4 thứ vật dụng đã dùng trong ngày

Nếu vị tỳ-khưu, vị sa-di đã dùng 4 thứ vật dụng trong ngày mà chưa suy xét kỹ thì nên suy xét lại.

Nếu vị tỳ-khưu, vị sa-di nào không suy xét lại cho đến lúc rạng đông (aruṇa), trước khi mặt trời mọc thì vị tỳ- khưu, vị sa-di ấy đã dùng 4 thứ vật dụng ấy như người mang nợ.

Bởi vậy cho nên, hằng đêm trước lúc rạng đông, vị tỳ- khưu, vị sa-di nên có trí-tuệ suy xét lại mỗi thứ vật dụng đã dùng trong ngày một lần nữa bằng tiếng Pāḷi như sau:

1- Cīvara Paccavekkhana

Ajja mayā apaccavekkhitvā yaṃ cīvaraṃ paribhuttaṃ taṃ yāvadeva sītassa pāṭighātāya, uṇhassa pāṭighātāya, daṃsa-makasa-vātātapa-sarīsapa-samphassānaṃ pāṭi- ghātāya, yāvadeva hiriko pīnappaṭicchādanatthaṃ.

2- Piṇḍapāta Paccavekkhana

Ajja mayā apaccavekkhitvā yo piṇḍapāto paribhutto, so neva davāya na madāya na maṇḍanāya na vibhūsanāya yāvadeva imassa kāyassa ṭhitiyā yāpanāya vihiṃsūparatiyā brahmacariyānuggahāya, iti purāṇañca vedanaṃ paṭihankhāmi, navañca vedanaṃ na uppādessāmi, yātrā ca me bhavissati anavajjatā ca phāsuvihāro ca.

3- Senāsana Paccavekkhana

4- Bhesajja Paccavekkhana

Ajja mayā apaccavekkhitvā yo gilānappaccaya- bhesajjaparikkhāro paribhutto, so yāvadeva uppannānaṃ veyyābādhikānaṃ vedanānaṃ paṭighātāya, abyāpajjha-paramatāya.

Ý nghĩa của mỗi thứ vật dụng bằng tiếng Việt:

1- Suy xét về y phục đã dùng trong ngày

Tỳ-khưu, sa-di nên có trí-tuệ sáng suốt suy xét đúng theo sự thật rằng:

“Hôm nay, tôi không suy xét mà đã mặc y phục nào, y phục ấy chỉ để ngăn ngừa sự lạnh, ngăn ngừa sự nóng, ngăn ngừa sự tiếp xúc ruồi, muỗi, gió, nắng, rắn rít, ...

Và cũng chỉ để che kín phần đáng hổ-thẹn trong thân thể mà thôi.”

2- Suy xét về vật thực đã dùng trong ngày

Tỳ-khưu, sa-di nên có trí-tuệ sáng suốt suy xét đúng theo sự thật rằng:

“Hôm nay, tôi không suy xét mà đã dùng vật thực nào, vật thực ấy không phải để vui chơi như trẻ con, cũng không phải để tăng cường sức mạnh như người lực sĩ, cũng không phải để làm đẹp thân thể như đàn bà, cũng không phải để bồi dưỡng thân thể cho xinh đẹp như kỹ nữ.

Sự thật, tôi dùng vật thực ấy để nuôi dưỡng duy trì sắc thân, để làm giảm sự khổ thân, chỉ để thực hành phạm hạnh cao thượng mà thôi.

Do nhờ sự dùng vật thực ấy, tôi có thể làm giảm được sự đói khổ cũ và sẽ làm cho sự khổ mới không phát sinh.

Sự dùng vật thực ấy như vậy không có lỗi, để điều hòa được tứ đại, các oai-nghi, sự sống an-lạc sẽ phát sinh lên đối với tôi.”

3- Suy xét về chỗ ở đã dùng trong ngày

Tỳ-khưu, sa-di nên có trí-tuệ sáng suốt suy xét đúng theo sự thật rằng:

“Hôm nay, tôi không suy xét mà đã sử dụng chỗ ở nào, chỗ ở ấy chỉ để ngăn ngừa sự lạnh, ngăn ngừa sự nóng, ngăn ngừa sự tiếp xúc ruồi, muỗi, gió, nắng, rắn rít, ... mà thôi.

Và cũng chỉ để tránh sự tai hại do thời tiết, được an- lạc nơi thanh vắng, để hành phạm hạnh cao thượng.”

4- Suy xét về thuốc trị bệnh đã dùng trong ngày

Tỳ-khưu, sa-di nên có trí-tuệ sáng suốt suy xét đúng theo sự thật rằng:

“Hôm nay, tôi không suy xét mà đã dùng thuốc trị bệnh nào để bảo vệ sinh-mạng, thuốc trị bệnh ấy để điều trị khổ bệnh đã và đang phát sinh, để không khổ do bệnh ấy nữa.”

Dù cho vị tỳ-khưu, vị sa-di có giới-hạnh trong sạch trọn vẹn, khi sử dụng mỗi thứ vật dụng nào mà không có trí-tuệ sáng suốt suy xét mỗi thứ vật dụng ấy vẫn gọi vị tỳ-khưu ấy, vị sa-di ấy dùng thứ vật dụng ấy như người mang nợ.

Cho nên, nếu vị tỳ-khưu, vị sa-di nào sử dụng thứ vật dụng nào mà không suy xét thứ vật dụng ấy thì vị tỳ- khưu, vị sa-di ấy nên có trí-tuệ sáng suốt suy xét lại 4 thứ vật dụng một lần nữa, trước khi trời rạng đông (aruṇa), để không phải là vị tỳ-khưu, vị sa-di dùng thứ vật dụng như người mang nợ.

-oo0oo-

(1) Tìm hiểu rõ trong quyển “Gương Bậc Xuất Gia” cùng soạn giả.

Trang Website được thành lập và quản lý bởi các cận sự nam, cận sự nữ trong Phật Giáo. Mục đích nhằm lưu trữ, số hoá kinh sách và tài liệu Phật Giáo Nguyên Thuỷ - Theravāda.

Chi tiết

Giới Bậc Sa di (Sāmaṇera)

Từ điển Pali

Tạng Luật

Tạng Kinh

Vi Diệu Pháp

Giảng Pháp

Học Thiền Vipassanā

Lý Thuyết Vipassanā

Soạn / Dịch Giả

Phật Học Căn Bản

Sử Liệu Phật Giáo

Vấn Đáp Phật Pháp

Góc Nhìn

Cổ Ngữ Pāli

Bậc Trưởng Lão

Mục Khác

Đăng Ký Thành Viên

Kinh Tụng

Lớp Phật Pháp

Lời Ngỏ

Góc Sáng Tác

GIỚI CỦA BẬC XUẤT-GIA

BẬC SA-DI (SĀMAṆERA)

GIỚI VÀ PHÁP-HÀNH CỦA VỊ SA-DI

10 ĐIỀU-GIỚI CỦA VỊ SA-DI

10 PHÁP HOẠI PHẨM-HẠNH CỦA SA-DI

10 PHÁP-HÀNH PHẠT CỦA SA-DI

75 ĐIỀU-GIỚI HÀNH CỦA SA-DI

PHẦN GIẢI THÍCH

BỐN THỨ VẬT DỤNG (CATUPACCAYA)

SUY XÉT 4 THỨ VẬT DỤNG

SUY XÉT 4 THỨ VẬT DỤNG LÀ TỨ-ĐẠI ĐÁNG NHỜM (DHĀTUPAṬIKŪLAPACCAVEKKHANA)