Đức Phật Gotama là Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có trí-tuệ siêu-việt, là quả của đại-thiện-nghiệp 30 pháp- hạnh Ba-la-mật được lưu trữ, tích lũy đầy đủ trọn vẹn ở trong tâm sinh rồi diệt liên tục từ Đức-Bồ-tát kiếp đầu tiên cho đến Đức-Bồ-tát kiếp chót trải qua vô số kiếp trong vòng tử sinh luân-hồi trong ba giới bốn loài, suốt 20 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại-kiếp trái đất.
Đức-Bồ-tát kiếp đầu tiên của Đức-Phật Gotama
Một thuở nọ, Đức-Thế-Tôn ngự trên tảng đá quý cùng với số đông chư tỳ-khưu tại ven rừng có nhiều cây hoa thơm gần hồ Anotatta. Khi ấy, Đức-Thế-Tôn truyền dạy chư tỳ-khưu về Đức-Bồ-tát tiền-kiếp đầu tiên của Đức- Thế-Tôn, làm phước-thiện bố-thí tạo đại-thiện-nghiệp bố-thí gọi là pháp-hạnh bố-thí ba-la-mật có cứu cánh trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác như sau:
– Này chư tỳ-khưu! Các con nên lắng nghe tiền-kiếp đầu tiên của Như-lai đã thực-hành pháp-hạnh bố-thí ba- la-mật. Như-Lai thấy một vị tỳ-khưu thực-hành pháp-hạnh đầu-đà sống trong rừng, nên phát sinh đức-tin trong sạch làm phước-thiện bố-thí cúng dường “một tấm vải cũ” đến vị tỳ-khưu ấy. Ngay khi ấy, tiền-kiếp của Như-Lai phát sinh tâm đại-bi phát nguyện trong tâm muốn trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác để tế độ chúng- sinh thoát khỏi khổ tử sinh luân-hồi trong 3 giới 4 loài.
Đó là Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác tiền-kiếp đầu tiên của Như-Lai, có ý nguyện trong tâm muốn trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác. Chính nhờ pháp-hạnh bố-thí ba-la-mật cúng dường “tấm vải cũ” là đại-thiện-nghiệp bố-thí trong tiền-kiếp đầu tiên ấy, dẫn đến kiếp chót hiện-tại, Như-lai đã trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có danh hiệu Đức-Phật Gotama này.(1)
(1) Bộ Apadāna, Buddhāpadāna pubbakammapiloti.
Đức-Bồ-tát kiếp chót của Đức-Phật Gotama
Từ Đức-Bồ-tát tiền-kiếp đầu tiên của Đức-Phật Gotama tiếp tục thực-hành các pháp-hạnh ba-la-mật trải qua vô số kiếp cho được đầy đủ trọn vẹn 30 pháp-hạnh ba-la-mật cho đến Đức-Bồ-tát kiếp chót là Đức-Bồ-tát Siddhattha sẽ trở thành Đức-Phật Gotama đã trải qua ba thời-kỳ như sau:
– Thời-kỳ đầu: Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có trí- tuệ siêu-việt có ý nguyện trong tâm muốn trở thành Đức- Phật Chánh-Đẳng-Giác, rồi thực-hành các pháp-hạnh ba-la-mật suốt 7 a-tăng-kỳ.
– Thời-kỳ giữa: Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có trí- tuệ siêu-việt phát nguyện bằng lời nói, để cho chúng- sinh biết ý nguyện muốn trở thành Đức-Phật Chánh- Đẳng-Giác, rồi tiếp tục thực-hành các pháp-hạnh ba-la- mật suốt 9 a-tăng-kỳ.
– Thời-kỳ cuối: Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có trí- tuệ siêu-việt là Đức-Bồ-tát đạo-sĩ Sumedha tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama được Đức-Phật Dīpaṅkara đầu tiên thọ ký xác định thời gian còn lại 4 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại-kiếp trái đất nữa, sẽ trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama.
– Như vậy, Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có trí-tuệ siêu-việt là tiền-kiếp của Đức-Phật Gotama từ kiếp Đức- Bồ-tát đầu tiên cho đến kiếp chót của Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác có trí-tuệ siêu-việt là Đức-Bồ-tát Thái-tử Siddhattha sẽ trở thành Đức-Phật Gotama, đã trải qua vô số kiếp không sao kể được, trong khoảng thời gian lâu dài suốt 20 a-tăng-kỳ và 100 ngàn đại-kiếp trái đất, thực-hành cho được đầy đủ trọn vẹn 30 pháp-hạnh ba-la-mật, để trở thành Đức-Phật Gotama.
Cuộc đời của Đức-Bồ-tát Thái-tử Siddhattha
Đức-Bồ-tát Thái-tử Siddhattha kiếp chót đản-sinh tại khu vườn Lumbinī, vào ngày rằm tháng tư (âm-lịch).
Đức-Bồ-tát Siddhattha là Thái-tử của Đức-vua Suddho-dana và Chánh-cung Hoàng-hậu Mahāmāyādevī.
* Năm 16 tuổi, Đức-Bồ-tát Thái-tử Siddhattha lên ngôi Vua và kết hôn với Công-chúa Yasodharā, ngự tại kinh-thành Kapilavatthu, làm vua được 13 năm.
* Năm 29 tuổi, vào ngày rằm tháng 6 (âm-lịch) Đức- vua bồ-tát Siddhattha trốn ra khỏi kinh-thành Kapila-vatthu, đi xuất gia.
* Năm tròn 35 tuổi, Đức-Bồ-tát Siddhattha trở thành Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác có danh hiệu là Đức-Phật Gotama tại cội Đại-Bồ-đề trong khu rừng Uruvelā (nay là Buddhagayā Ấn-Độ), vào ngày rằm tháng tư (âm-lịch).
Đức-Phật Gotama thuyết-pháp tế độ chúng-sinh suốt 45 năm.
* Năm 80 tuổi, Đức-Phật Gotama tịch diệt Niết-bàn tại khu rừng Kusinārā, vào ngày rằm tháng tư (âm-lịch).
