Lý do, tại sao chết là tâm lại tái sinh ngay lập tức mà không có trạng thái thân trung ấm (trung gian giữ sống và chết)?

Trở về Trang kế

Cuticitta: tử-tâm (chết) là quả-tâm cuối cùng kết thúc kiếp hiện-tại diệt và liền theo paṭi-sandhicitta: tái-sinh-tâm sinh là quả-tâm bắt đầu sinh kiếp sau cùng trong cận-tử-lộ-trình-tâm (maraṇāsannavīthicitta) đối với các hạng phàm- nhân và 3 bậc Thánh-nhân là bậc Thánh Nhập- lưu, bậc Thánh Nhất-lai, bậc Thánh Bất-lai. (Ngoại trừ bậc Thánh A-ra-hán).

Đồ biểu ý-môn-cận-tử-lộ-trình-tâm (Kāmajavanamanodvāramaraṇāsannavīthi)

Ý-môn-cận-tử-lộ-trình-tâm

Dục-giới tác-hành-tâm trong ý-môn-cận-tử-lộ-trình- tâm (Kāmajavanamanodvāramaraṇāsannavīthi) có các tâm sinh rồi diệt liên tục như sau:

1- Bhavaṅgacitta: hộ-kiếp-tâm viết tắt bha

2- Bhavaṅgacalana: hộ-kiếp-tâm rung động vt na

3- Bhavaṅgupaccheda: hộ-kiếp-tâm bị ngưng vt da

4- Manodvāravajjanacitta: ý-môn-hướng-tâm vt ma

5-9- Javanacitta: tác-hành-tâm vt ja

10- Tadālambanacitta: tiếp-đối-tượng-tâm vt ta

11- Cuticitta: tử-tâm vt cu

12- Paṭisandhicitta: tái-sinh-tâm vt paṭ

13- Bhavaṅgacitta: hộ-kiếp-tâm vt bha

Giải thích:

1- Bhavaṅgacitta: hộ-kiếp-tâm là quả-tâm có đối-tượng cũ quá-khứ, theo hộ trì, giữ gìn kiếp hiện-tại này, sinh rồi diệt, làm duyên cho tâm tiếp theo. (viết tắt bha)

2- Bhavaṅgacalana: hộ-kiếp-tâm rung động do 1 trong 3 đối-tượng mới là kamma, hoặc kamma-nimitta, hoặc gatinimitta, nhưng vẫn còn giữ đối-tượng cũ quá-khứ, phát sinh 1 sát-na-tâm rồi diệt, làm duyên cho tâm tiếp theo. (viết tắt na)

3- Bhavaṅgupaccheda: hộ-kiếp-tâm bị ngưng đối-tượng cũ quá-khứ, bởi vì 1 trong 3 đối- tượng mới là kamma, hoặc kammanimitta, hoặc gatinimitta phát sinh 1 sát-na-tâm rồi diệt, làm duyên cho tâm tiếp theo. (viết tắt da)

4- Manodvāravajjanacitta:ý-môn-hướng-tâm tiếp nhận 1 trong 3 đối-tượng mới là kamma: thiện-nghiệp hoặc ác-nghiệp, hoặc kamma- nimitta: hiện tượng của thiện-nghiệp hoặc ác- nghiệp, hoặc gatinimitta: cõi ác-giới hoặc cõi thiện-giới, phát sinh 1 sát-na-tâm rồi diệt, làm duyên cho tâm tiếp theo. (viết tắt ma)

5- Javanacitta: tác-hành-tâm là tâm làm phận sự tạo nghiệp (đại-thiện-nghiệp hoặc ác-nghiệp) có 1 trong 3 đối-tượng giống như ý-môn-hướng- tâm trước, phát sinh chỉ có 5 sát-na-tâm yếu ớt rồi diệt, làm duyên cho tâm tiếp theo. (viết tắt ja)

6- Tadārammaṇacitta: tiếp-đối-tượng-tâm là tâm tiếp đối-tượng sót lại của tác-hành-tâm, phát sinh 2 sát-na tâm rồi diệt, làm duyên cho tâm tiếp theo. (viết tắt ta)

7- Cuticitta: tử-tâm là quả-tâm cuối cùng kết thúc kiếp hiện-tại có đối-tượng cũ quá-khứ, làm phận sự chuyển kiếp (chết), kết thúc kiếp hiện- tại, phát sinh 1 sát-na tâm rồi diệt, làm duyên cho tâm tiếp theo. (viết tắt cu)

8- Paṭisandhicitta: tái-sinh-tâm là quả-tâm làm phận sự tái-sinh bắt đầu của kiếp sau kế tiếp, có 1 trong 3 đối-tượng là kamma hoặc kammanimitta hoặc gatinimitta giống như ý- môn-hướng-tâm, phát sinh 1 sát-na-tâm rồi diệt, làm duyên cho tâm tiếp theo. (viết tắt pat)

9- Bhavaṅgacitta: hộ-kiếp-tâm là quả-tâm có đối-tượng giống như tái-sinh-tâm (kiếp-hiện- tại), theo hộ trì, giữ gìn kiếp hiện-tại này, sinh rồi diệt, chấm dứt ý-môn cận-tử-lộ-trình-tâm. (viết tắt bha)

Theo dục-giới tác-hành-tâm ý-môn-cận-tử lộ- trình-tâm thì cuticitta: tử-tâm cuối cùng kết thúc kiếp hiện-tại diệt và tiếp theo paṭisandhicitta: tái-sinh-tâm sinh bắt đầu của kiếp sau kế-tiếp chỉ có cách nhau 1 sát-na-tâm sinh rồi diệt mà thôi, không có thời gian khoảng cách chờ đợi.

Như vậy, cuticitta: tử-tâm (chết) là quả-tâm cuối cùng kết thúc kiếp hiện-tại và paṭisandhi- citta: tái-sinh-tâm là quả-tâm bắt đầu của kiếp sau không có thời gian khoảng cách, nghĩa là cuticitta: tử-tâm diệt liền tiếp theo paṭisandhi- citta: tái-sinh-tâm sinh, trong cùng cận-tử-lộ- trình-tâm (maraṇāsannavīthi).

Nói nôm na là kiếp hiện-tại chết và kiếp sau sinh chỉ có cách 1 sát-na-tâm sinh rồi diệt mà thôi, không có khoảng cách thời gian chờ đợi.

* Sau khi hạng phàm-nhân chết, nếu ác- nghiệp trong 11 bất-thiện-tâm (trừ si-tâm hợp với phóng-tâm) có cơ hội cho quả trong thời-kỳ tái-sinh kiếp sau (paṭisandhikāla) có 1 quả-tâm là suy-xét-tâm đồng sinh với thọ xả là quả của ác-nghiệp gọi là tái-sinh-tâm (paṭisandhicitta) làm phận sự tái-sinh kiếp sau 1 trong 4 cõi ác- giới (địa-ngục, a-su-ra, ngạ-quỷ, súc-sinh), chịu quả khổ của ác-nghiệp trong cõi ác-giới ấy.

Trích Cõi Giới Chúng sinh (Bhūmi), Quyển Vi Diệu Pháp Hiện Thực Trong Cuộc Sống, Soạn giả Tỳ Khưu Hộ Pháp

Trang Website được thành lập và quản lý bởi các cận sự nam, cận sự nữ trong Phật Giáo. Mục đích nhằm lưu trữ, số hoá kinh sách và tài liệu Phật Giáo Nguyên Thuỷ - Theravāda.

Chi tiết

Lý do, tại sao chết là tâm lại tái sinh ngay lập tức mà không có trạng thái thân trung ấm (trung gian giữ sống và chết)?

Từ điển Pali

Tạng Luật

Tạng Kinh

Vi Diệu Pháp

Giảng Pháp

Học Thiền Vipassanā

Lý Thuyết Vipassanā

Soạn / Dịch Giả

Phật Học Căn Bản

Sử Liệu Phật Giáo

Vấn Đáp Phật Pháp

Góc Nhìn

Cổ Ngữ Pāli

Bậc Trưởng Lão

Mục Khác

Đăng Ký Thành Viên

Kinh Tụng

Lớp Phật Pháp

Lời Ngỏ

Góc Sáng Tác