Pañhāpucchakam: Phần vấn đáp

PHẬT GIÁO NGUYÊN THUỶ - THERAVĀDA
ABHIDHAMMAPIṬAKA - TẠNG DIỆU PHÁP

VIBHAṄGA
BỘ PHÂN TÍCH

Dịch giả:
Ðại Trưởng Lão Tịnh Sự
Santakicca Mahā Thera

 

PHẦN VẤN ÐÁP (PAÑHĀPUCCHAKAM)

[762] BỐN VÔ LƯỢNG TÂM LÀ:

Nơi đây, vị tỳ khưu biến mãn và an trú một phương với tâm câu hữu từ, phương thứ hai cũng thế, phương thứ ba cũng thế, phương thứ tư cũng thế. Như vậy đối với mọi phương xứ trên dưới, bề ngang, cùng khắp, hết thảy thế giới, vị ấy biến mãn và an trú với tâm câu hành từ rộng lớn, đáo đại, vô lượng, không hận, không sân.

Biến mãn và an trú một phương với tâm câu hành bi, phương thứ hai cũng thế, phương thứ ba cũng thế, phương thứ tư cũng thế. Như vậy đối với mọi phương xứ trên dưới bề ngang cùng khắp, hết thảy thế giới, vị ấy biến mãn và an trú với tâm câu hành bi rộng lớn, đáo đại, vô lượng, không hận, không sân.

Biến mãn và an trú một phương với tâm câu hành tùy hỷ, phương thứ hai cũng thế, phương thứ ba cũng thế, phương thứ tư cũng thế. Như vậy đối với mọi phương xứ trên dưới bề ngang, cùng khắp, hết thảy thế giới, vị ấy biến mãn và an trú với tâm câu hành tùy hỷ rộng lớn, đáo đại, vô lượng, không hận, không sân.

Biến mãn và an trú một phương với tâm câu hành xả, phương thứ hai cũng thế, phương thứ ba cũng thế, phương thứ tư cũng thế. Như vậy đối với mọi phương xứ trên dưới bề ngang, cùng khắp, hết thảy thế giới, vị ấy biến mãn và an trú với tâm câu hành xả rộng lớn, đáo đại, vô lượng, không sân, không hận.

Trong bốn vô lượng tâm có bao nhiêu LÀ THIỆN? BAO NHIÊU LÀ VÔ KÝ... (TRÙNG)... BAO NHIÊU LÀ HỮU TRANH? BAO NHIÊU LÀ VÔ TRANH?

[763] (BỐN VÔ LƯỢNG TÂM) có thể là thiện, có thể là vô ký.

Ba vô lượng tâm là tương ưng thọ lạc, xả là tương ưng thọ phi khổ phi lạc.

(Bốn vô lượng tâm) có thể là dị thục quả, có thể là dị thục nhân, có thể là phi dị thục quả phi dị thục nhân.

(Bốn vô lượng) có thể là thành do thủ cảnh thủ, có thể là phi do thủ cảnh thủ.

(Bốn vô lượng tâm) là phi phiền toái cảnh phiền não.

Ba vô lượng tâm có thể là hữu tầm hữu tứ, có thể là vô tầm hữu tứ, có thể là vô tầm vô tứ; xả là vô tầm vô tứ.

Ba vô lượng tâm có thể là câu hành hỷ, có thể là câu hành lạc, phi câu hành xả, có thể không nên nói là câu hành hỷ; xả là câu hành xả.

(Bốn vô lượng tâm) là không đáng do kiến đạo tiến đạo đoạn trừ.

(Bốn vô lượng tâm) là phi hữu nhân đáng do kiến đạo tiến đạo đoạn trừ.

(Bốn vô lượng tâm) có thể là phân tích tập; có thể là phi nhân tích tập phi nhân tịch diệt.

(Bốn vô lượng tâm) là phi hữu học phi vô học.

(Bốn vô lượng tâm) là đáo đại.

(Bốn vô lượng tâm) không nên nói là cảnh hy thiểu hay cảnh đáo đại hay cảnh vô lượng.

(Bốn vô lượng tâm) là trung bình.

(Bốn vô lượng tâm) là phi cố định.

(Bốn vô lượng tâm) không nên nói là có đạo thành cảnh hay có đạo thành nhân hay có đạo thành trưởng.

(Bốn vô lượng tâm) có thể là sinh tồn, có thể là vị sinh tồn, có thể là chuẩn sanh.

(Bốn vô lượng tâm) có thể là quá khứ, có thể là vị lai, có thể là hiện tại.

(Ba vô lượng tâm) không nên nói là biết cảnh quá khứ hay biết cảnh vị lai hay biết cảnh hiện tại.

(Bốn vô lượng tâm) có thể là nội phần, có thể là ngoại phần, có thể là nội ngoại phần.

(Bốn vô lượng tâm) là biết cảnh ngoại phần.

(Bốn vô lượng tâm) là vô kiến vô đối chiếu.

[764] Từ là nhân; ba vô lượng tâm là phi nhân.

(Bốn vô lượng tâm) là hữu nhân.

(Bốn vô lượng tâm) là tương ưng nhân.

Từ là nhân hữu nhân; ba vô lượng tâm không nên nói là nhân hữu nhân, mà là hữu nhân phi nhân.

Từ là nhân tương ưng nhân; ba vô lượng tâm không nên nói là nhân tương ưng nhân, mà là tương ưng nhân phi nhân.

Ba vô lượng tâm là phi nhân hữu nhân; Từ không nên nói là phi nhân hữu nhân hay phi nhân vô nhân.

[765] (BỐN VÔ LƯỢNG TÂM) là hữu duyên. Là hữu vi. Là vô kiến. Là vô đối chiếu. Là phi sắc. Là hiệp thế. Là đáng vài tâm biết, và không đáng vài tâm biết.

(Bốn vô lượng tâm) là phi lậu.

(Bốn vô lượng tâm) là cảnh lậu.

(Bốn vô lượng tâm) là bất tương ưng lậu.

(Bốn vô lượng tâm) không nên nói là lậu cảnh lậu, mà là cảnh lậu phi lậu.

(Bốn vô lượng tâm) không nên nói là tương ưng lậu hay tương ưng lậu phi lậu.

(Bốn vô lượng tâm) là bất tương ưng lậu cảnh lậu.

 (Bốn vô lượng tâm) là phi triền... (trùng)...

(Bốn vô lượng tâm) là phi phược... (trùng)...

(Bốn vô lượng tâm) là phi bộc... (trùng)...

(Bốn vô lượng tâm) là phi phối... (trùng)...

(Bốn vô lượng tâm) là phi cái... (trùng)...

(Bốn vô lượng tâm) là phi khinh thị... (trùng)...

(Bốn vô lượng tâm) là hữu tri cảnh. Là phi tâm. Là sở hữu tâm. Là tương ưng tâm. Là hòa với tâm. Là có tâm làm sở sanh. Là đồng hiện hữu với tâm. Là tùy chuyển với tâm. Là hòa tâm tâm sở sanh. Là hòa tâm tâm sở sanh đồng hiện hữu với tâm. Là hòa tâm tâm sở sanh tùy chuyển với tâm. Là ngoại phần. Là phi y sinh.

(Bốn vô lượng tâm) có thể là do thủ, có thể là phi do thủ.

(Bốn vô lượng tâm) là phi thủ... (trùng)...

(Bốn vô lượng tâm) là phi phiền não... (trùng)...

[766] (Bốn vô lượng tâm) là không đáng do kiến đạo đoạn trừ. Là không đáng do tiến đạo đoạn trừ. Là phi hữu nhân đáng do kiến đạo đoạn trừ. Là phi hữu nhân đáng do tiến đạo đoạn trừ.

Ba vô lượng tâm có thể là hữu tầm, có thể là vô tầm; xả là vô tầm.

Ba vô lượng tâm có thể là hữu tứ, có thể là vô tứ; xả là vô tứ.

Ba vô lượng tâm có thể là hữu hỷ, có thể là vô hỷ; xả là vô hỷ.

Ba vô lượng tâm có thể là câu hành hỷ, có thể là phi câu hành hỷ; xả là phi câu hành hỷ.

Ba vô lượng tâm là câu hành lạc, xả là phi câu hành lạc.

Xả là câu hành xả; ba vô lượng tâm là phi câu hành xả.

(Bốn vô lượng tâm) là phi dục giới. Là sắc giới. Là phi vô sắc giới. Là hệ thuộc. Là pháp phi dẫn xuất. Là phi cố định. Là hữu thượng. Là vô tranh.

DỨT PHẦN VẤN ÐÁP

TRỌN VẸN VÔ LƯỢNG PHÂN TÍCH