Pháp hành giới làm nền tảng các thiện pháp

NỀN-TẢNG-PHẬT-GIÁO (MŪLABUDDHASĀSANA)

QUYỂN III

PHÁP-HÀNH GIỚI (SĪLĀCĀRA)

Soạn giả: Tỳ-khưu Hộ-Pháp (Dhammarakkhita Bhikkhu) (Aggamahāpaṇḍita)

Hành-giả thực-hành pháp-hành giới có tác-ý tâm-sở đồng sinh với đại-thiện-tâm giữ gìn giới của mình cho được trong sạch trọn vẹn làm nền tảng, làm nơi nương nhờ cho pháp-hành thiền-định, pháp-hành thiền-tuệ được phát triển theo tuần tự từ nhân tới quả liên hoàn từ tam-giới thiện-pháp cho đến siêu-tam-giới thiện-pháp.

Như Đức-Phật thuyết giảng giải trong bài kinh Cetanākaraṇīyasutta (1) được tóm lược ý nghĩa như sau:

- Này chư tỳ-khưu! Hành-giả có giới trong sạch (sīlavato), có giới đầy đủ trọn vẹn thì không cần có tác-ý mong rằng:

“Cầu xin tâm mát mẻ (tâm không nóng nảy) phát sinh đến với tôi.”

- Này chư tỳ-khưu! Tâm mát mẻ (avippaṭisāra) (tâm không nóng nảy) phát sinh đến với hành-giả có giới trong sạch, có giới đầy đủ trọn vẹn. Đó là lẽ đương nhiên.

- Này chư tỳ-khưu! Hành-giả có tâm mát mẻ (tâm không nóng nảy) thì không cần có tác-ý mong rằng:

“Cầu xin tâm hài lòng hoan hỷ phát sinh đến với tôi.”

- Này chư tỳ-khưu! Tâm hài lòng hoan hỷ (pāmojja) phát sinh đến với hành-giả có tâm mát mẻ (tâm không nóng nảy). Đó là lẽ đương nhiên.

- Này chư tỳ-khưu! Hành-giả có tâm hài lòng hoan hỷ thì không cần có tác-ý mong rằng:

“Cầu cho pháp hỷ phát sinh đến với tôi.”

- Này chư tỳ-khưu! Pháp hỷ (pīti) phát sinh đến với hành-giả có tâm hài lòng hoan hỷ. Đó là lẽ đương nhiên.

- Này chư tỳ-khưu! Hành-giả có đại-thiện-tâm đồng sinh với thọ hỷ thì không cần có tác-ý mong rằng:

“Cầu xin pháp an-tịnh phát sinh đến với tôi.”

- Này chư tỳ-khưu! Pháp an-tịnh (passaddhi) phát sinh đến hành-giả có đại-thiện-tâm đồng sinh với thọ hỷ. Đó là lẽ đương nhiên.

- Này chư tỳ-khưu! Hành-giả có pháp an-tịnh thì không cần có tác-ý mong rằng:

“Cầu xin pháp an-lạc phát sinh đến với tôi.”

- Này chư tỳ-khưu! Pháp an-lạc (sukha) phát sinh đến hành-giả có pháp an-tịnh. Đó là lẽ đương nhiên.

- Này chư tỳ-khưu! Hành-giả có pháp an-lạc thì không cần có tác-ý mong rằng:

“Cầu xin pháp thiền-định phát sinh đến với tôi.”

- Này chư tỳ-khưu! Pháp thiền-định (samādhi) phát sinh đến hành-giả có pháp an-lạc. Đó là lẽ đương nhiên.

- Này chư tỳ-khưu! Hành-giả có pháp thiền-định thì không cần có tác-ý mong rằng:

“Cầu xin pháp thiền-tuệ thấy rõ, biết rõ thật-tánh của sắc-pháp, danh-pháp phát sinh đến với tôi.”

- Này chư tỳ-khưu! Pháp thiền-tuệ thấy rõ, biết rõ thật-tánh của sắc-pháp, danh-pháp (yathābhūtañāṇa- dassana) phát sinh đến hành-giả có pháp thiền-định. Đó là lẽ đương nhiên.

- Này chư tỳ-khưu! Hành-giả có pháp thiền-tuệ thấy rõ, biết rõ thật-tánh của sắc-pháp, danh-pháp thì không cần có tác-ý mong rằng:

“Cầu xin trí-tuệ-thiền-tuệ nhàm chán thật-tánh của sắc-pháp, danh-pháp phát sinh đến với tôi.”

- Này chư tỳ-khưu! Trí-tuệ-thiền-tuệ nhàm chán thật- tánh của sắc-pháp, danh-pháp (nibbidā) phát sinh đến hành-giả có trí-tuệ thiền-tuệ thấy rõ, biết rõ thật-tánh của sắc-pháp, danh-pháp. Đó là lẽ đương nhiên.

- Này chư tỳ-khưu! Hành-giả có trí-tuệ-thiền-tuệ nhàm chán thật-tánh của sắc-pháp, danh-pháp thì không cần có tác-ý mong rằng:

“Cầu xin pháp ly-dục (A-ra-hán Thánh-đạo) phát sinh đến với tôi.”

- Này chư tỳ-khưu! Pháp ly-dục (virāga) (A-ra-hán Thánh-đạo) phát sinh đến hành-giả có trí-tuệ-thiền-tuệ nhàm chán thật-tánh của sắc-pháp, danh-pháp. Đó là lẽ đương nhiên.

- Này chư tỳ-khưu! Hành-giả có pháp ly-dục (A-ra- hán Thánh-đạo) thì không cần có tác-ý mong rằng:

“Cầu xin pháp giải-thoát tri-kiến (A-ra-hán Thánh- quả) phát sinh đến với tôi.”

- Này chư tỳ-khưu! Pháp giải-thoát tri-kiến (vimutti- ñāṇadassana) (A-ra-hán Thánh-quả) phát sinh đến hành-giả có pháp ly-dục (A-ra-hán Thánh-đạo). Đó là lẽ đương nhiên.

- Này chư tỳ-khưu! Pháp ly-dục (virāga: A-ra-hán Thánh-đạo) có pháp giải-thoát tri-kiến (vimuttañāṇa- dassana: A-ra-hán Thánh-quả) là quả, là quả báu.

- Trí-tuệ-thiền-tuệ nhàm chán thật-tánh của sắc-pháp, danh-pháp (nibbidā) có pháp ly-dục (virāga: A-ra-hán Thánh-đạo) là quả, là quả báu.

- Trí-tuệ-thiền-tuệ thấy rõ, biết rõ thật-tánh của sắc- pháp, danh-pháp (yathābhūtañāṇadassana) có trí-tuệ- thiền-tuệ nhàm chán thật-tánh của sắc-pháp, danh-pháp (nibbidā) là quả, là quả báu.

- Pháp thiền-định (samādhi) có trí-tuệ-thiền-tuệ thấy rõ, biết rõ thật-tánh của sắc-pháp, danh-pháp (yathā- bhūtañāṇadassana) là quả, là quả báu.

- Pháp an-lạc (sukha) có pháp thiền-định (samādhi) là quả, là quả báu.

- Pháp an-tịnh (passaddhi) có pháp an-lạc (sukha) là quả, là quả báu.

- Pháp hỷ (pīti) có pháp an-tịnh (passaddhi) là quả, là quả báu.

- Tâm hài lòng hoan-hỷ (pāmojja) có pháp hỷ là quả, là quả báu.

- Tâm mát mẻ (tâm không nóng nảy) (avippaṭisāra) có tâm hài lòng hoan-hỷ (pāmojja) là quả, là quả báu.

- Giới thiện-pháp (kusalasīla) có tâm mát mẻ (tâm không nóng nảy) (avippaṭisāra) là quả, là quả báu.

Như vậy, - Này chư tỳ-khưu! Các pháp là nhân có các pháp là quả, là quả báu theo nhân với quả liên hoàn với nhau trôi chảy từ tam-giới thiện-pháp cho đến siêu-tam- giới thiện-pháp tột đỉnh là A-ra-hán Thánh-đạo, A-ra- hán Thánh-quả đến Niết-bàn giải thoát khổ tử sinh luân- hồi trong tam-giới.

(Xong ý nghĩa bài kinh Cetanākaraṇīyasutta)

Pháp-hành giới mà hành-giả có tác-ý tâm-sở đồng sinh với đại-thiện-tâm giữ gìn giới của mình cho được trong sạch và trọn vẹn làm nền tảng, làm nơi nương nhờ cho pháp-hành thiền-định và pháp-hành thiền-tuệ được phát triển theo tuần tự từ tam-giới thiện-pháp cho đến siêu-tam-giới thiện-pháp.

* Trong bài kinh Kimatthiyasutta(1) Đức-Phật giải đáp những câu hỏi của Ngài Trưởng-lão Ānanda về quả của giới, quả báu của giới theo tuần tự từ tam-giới thiện- pháp cho đến siêu-tam-giới-pháp được tóm lược như sau:

Một thuở nọ, Đức-Thế-Tôn ngự tại ngôi chùa Jetavana của ông phú hộ Anāthapiṇḍika gần kinh-thành Sāvatthi.

Khi ấy Ngài Trưởng-lão Ānanda đến hầu đảnh lễ Đức-Thế-Tôn xong rồi ngồi một nơi hợp lẽ, bèn bạch hỏi Đức-Thế-Tôn rằng:

- Kính bạch Đức-Thế-Tôn, giới thuộc về thiện pháp có pháp nào là quả, có pháp nào là quả báu? Bạch Ngài.

Đức-Thế-Tôn truyền dạy Ngài Trưởng-lão Ānanda rằng:

- Này Ānanda! Giới thuộc về thiện-pháp (kusalasīla) có tâm mát mẻ (avippaṭisāra) (tâm không nóng nảy) là quả, có tâm mát mẻ là quả báu.

- Kính bạch Đức-Thế-Tôn, tâm mát mẻ có pháp nào là quả, có pháp nào là quả báu? Bạch Ngài.

- Này Ānanda! Tâm mát mẻ có tâm hài lòng hoan hỷ (pāmojja) là quả, có tâm hài lòng hoan hỷ là quả báu.

- Kính bạch Đức-Thế-Tôn, tâm hài lòng hoan hỷ có pháp nào là quả, có pháp nào là quả báu? Bạch Ngài.

- Này Ānanda! Tâm hài lòng hoan hỷ có pháp hỷ (pīti) là quả, có pháp hỷ là quả báu.

- Kính bạch Đức-Thế-Tôn, pháp hỷ có pháp nào là quả, có pháp nào là quả báu? Bạch Ngài.

- Này Ānanda! Pháp hỷ có pháp an-tịnh (passaddhi) là quả, có pháp an-tịnh là quả báu.

- Kính bạch Đức-Thế-Tôn, pháp an-tịnh có pháp nào là quả, có pháp nào là quả báu? Bạch Ngài.

- Này Ānanda! Pháp an-tịnh có pháp an-lạc (sukha) là quả, có pháp an-lạc là quả báu.

- Kính bạch Đức-Thế-Tôn, pháp an-lạc có pháp nào là quả, có pháp nào là quả báu? Bạch Ngài.

- Này Ānanda! Pháp an-lạc có pháp thiền-định (samādhi) là quả, có pháp thiền-định là quả báu.

- Kính bạch Đức-Thế-Tôn, pháp thiền-định có pháp nào là quả, có pháp nào là quả báu? Bạch Ngài.

- Này Ānanda, pháp thiền-định có pháp thiền-tuệ (yathābhūtañāṇadassana) thấy rõ, biết rõ thật-tánh của sắc-pháp, danh-pháp là quả; có pháp thiền-tuệ thấy rõ, biết rõ thật-tánh của sắc-pháp, danh-pháp là quả báu.

- Kính bạch Đức-Thế-Tôn, pháp thiền-tuệ thấy rõ, biết rõ thật-tánh của sắc-pháp, danh-pháp có pháp nào là quả, có pháp nào là quả báu? Bạch Ngài.

- Này Ānanda! Pháp thiền-tuệ thấy rõ, biết rõ thật- tánh của sắc-pháp, danh-pháp có trí-tuệ-thiền-tuệ nhàm chán (nibbidā) thật-tánh của sắc-pháp, danh- pháp là quả; có trí-tuệ-thiền-tuệ nhàm chán thật-tánh của sắc-pháp, danh-pháp là quả báu.

- Kính bạch Đức-Thế-Tôn, trí-tuệ-thiền-tuệ nhàm chán thật-tánh của sắc-pháp, danh-pháp có pháp nào là quả, có pháp nào là quả báu? Bạch Ngài.

- Này Ānanda! Trí-tuệ-thiền-tuệ nhàm chán thật-tánh của sắc-pháp, danh-pháp có pháp ly-dục (virāga) (A-ra- hán Thánh-đạo) là quả, có pháp ly-dục (A-ra-hán Thánh-đạo) là quả báu.

- Kính bạch Đức-Thế-Tôn, pháp ly-dục (A-ra-hán Thánh-đạo) có pháp nào là quả, có pháp nào là quả báu? Bạch Ngài.

- Này Ānanda! Pháp ly-dục (A-ra-hán Thánh-đạo) có pháp giải-thoát tri-kiến (vimuttiñāṇadassana) (A-ra-han Thánh-quả) là quả, có pháp giải-thoát tri-kiến (A-ra-hán Thánh-quả) là quả báu.

- Này Ānanda! Giới thuộc về thiện-pháp có tâm mát mẻ (tâm không nóng nảy) là quả, có tâm mát mẻ (tâm không nóng nảy) là quả báu.

- Tâm mát mẻ có tâm hài lòng hoan hỷ là quả, có tâm hài lòng hoan hỷ là quả báu.

- Tâm hài lòng hoan hỷ có pháp hỷ là quả, có pháp- hỷ là quả báu.

- Pháp hỷ có pháp an-tịnh là quả, có pháp an-tịnh là quả báu.

- Pháp an-tịnh có pháp an-lạc là quả, có pháp an-lạc là quả báu.

- Pháp an-lạc có pháp thiền-định là quả, có pháp- thiền-định là quả báu;

- Pháp thiền-định có pháp thiền-tuệ thấy rõ, biết rõ thật-tánh của sắc-pháp, danh-pháp là quả; có pháp- thiền-tuệ thấy rõ, biết rõ thật-tánh của sắc-pháp, danh- pháp là quả báu.

- Pháp-thiền-tuệ thấy rõ, biết rõ thật-tánh của sắc- pháp, danh-pháp có trí-tuệ-thiền-tuệ nhàm chán thật- tánh của sắc-pháp, danh-pháp là quả; có trí-tuệ-thiền- tuệ nhàm chán thật-tánh của sắc-pháp, danh-pháp là quả báu.

- Trí-tuệ-thiền-tuệ nhàm chán thật-tánh của sắc- pháp, danh-pháp có pháp ly-dục (A-ra-hán Thánh-đạo) là quả, có pháp ly-dục (A-ra-hán Thánh-đạo) là quả báu.

- Pháp ly-dục (A-ra-hán Thánh-đạo) có pháp giải- thoát tri-kiến (A-ra-hán Thánh-quả) là quả, có pháp giải-thoát tri-kiến (A-ra-hán Thánh-quả) là quả báu.

- Này Ānanda! Giới thuộc về thiện-pháp có quả theo tuần tự từ tam-giới thiện-pháp cho đến siêu-tam-giới thiện-pháp chứng đắc A-ra-hán Thánh-đạo, A-ra-hán Thánh-quả cao thượng như vậy.

(Xong bài kinh Kimatthiyasutta)

-oo0oo-

(1) Aṅguttaranikāya, phần Ekadasakanipāta, kinh Cetanākaraṇīyasutta.

(1) Ang. Ekādasakanipāta, Kinh Kimatthiyasutta.

Trang Website được thành lập và quản lý bởi các cận sự nam, cận sự nữ trong Phật Giáo. Mục đích nhằm lưu trữ, số hoá kinh sách và tài liệu Phật Giáo Nguyên Thuỷ - Theravāda.

Chi tiết

Pháp hành giới làm nền tảng các thiện pháp

Từ điển Pali

Tạng Luật

Tạng Kinh

Vi Diệu Pháp

Giảng Pháp

Học Thiền Vipassanā

Lý Thuyết Vipassanā

Soạn / Dịch Giả

Phật Học Căn Bản

Sử Liệu Phật Giáo

Vấn Đáp Phật Pháp

Góc Nhìn

Cổ Ngữ Pāli

Bậc Trưởng Lão

Mục Khác

Đăng Ký Thành Viên

Kinh Tụng

Lớp Phật Pháp

Lời Ngỏ

Góc Sáng Tác