Phật giáo có ghi nhận ở đời có sự bất công, không công bằng không?

* Đức-Phật dạy về quả của nghiệp rằng:

“...tassa dāyādo bhavissāmi.” Ta sẽ là người thừa hưởng quả an-lạc của thiện-nghiệp ấy hoặc chịu quả khổ của ác-nghiệp ấy, như là người thừa kế (dāyādo).

Đối với loài người trong cõi Nam-thiện-bộ-châu này, nếu chủ nhân nào có đại-thiện-nghiệp nào gặp thuận- duyên (sampatti) thì có cơ hội cho quả an-lạc của đại- thiện-nghiệp ấy, nên chủ nhân ấy hưởng được mọi an-lạc của đại-thiện-nghiệp ấy của mình, như là người thừa kế (dāyādo) quả của đại-thiện-nghiệp ấy với thời gian lâu hoặc mau tùy theo quả của đại-thiện-nghiệp ấy.

Và nếu chủ-nhân nào có ác-nghiệp nào gặp nghịch- duyên (vipatti) thì có cơ hội cho quả khổ, nên chủ nhân ấy phải chịu quả khổ của ác-nghiệp của mình, như là người thừa kế (dāyādo) quả của ác-nghiệp ấy với thời gian lâu hoặc mau tùy theo quả của ác-nghiệp ấy.

- Mỗi chúng-sinh nói chung, mỗi người nói riêng, đều không có số-mệnh hoặc định-mệnh của mình, mà chỉ có nghiệp và quả của nghiệp của mình mà thôi.

Giả sử, nếu mỗi chúng-sinh có số-mệnh, có định- mệnh của mình thật sự, thì ai có khả năng định sẵn an bài số-mệnh, định-mệnh của mỗi chúng-sinh lớn và nhỏ trong bốn loài chúng-sinh, trong tam-giới gồm có 31 cõi-giới chúng-sinh này được???

Thật ra, nếu người nào tin nghiệp và quả của nghiệp của mình, thì người ấy chắc chắn không còn tin vào số- mệnh hoặc định-mệnh nào cả, bởi vì không có số- mệnh hoặc định-mệnh nào đã được an bài đối với mỗi chúng-sinh lớn nhỏ trong tam-giới.

Thật ra, mỗi chúng-sinh nói chung, mỗi người nói riêng trong vòng tử sinh luân-hồi trong ba giới bốn loài, từ vô thủy trải qua vô số kiếp cho đến kiếp hiện-tại này, mỗi kiếp đã tạo vô số đại-thiện-nghiệp và vô số ác-nghiệp dù nghiệp nặng, dù nghiệp nhẹ cũng đều được lưu trữ đầy đủ trọn vẹn ở trong tâm không hề bị mất mát một mảy may nào cả.

Tính chất của mỗi đại-thiện-nghiệp, mỗi ác-nghiệp

- Mỗi đại-thiện-nghiệp ấy nếu gặp thuận-duyên (sampatti) thì có cơ hội cho quả tốt, quả an-lạc ngay trong kiếp hiện-tại (kiếp thứ nhất).

- Sau khi chủ-nhân ấy chết, nếu đại-thiện-nghiệp ấy có cơ hội thì cho quả tái-sinh kiếp sau (kiếp thứ nhì) trong cõi thiện-dục-giới.

- Đại-thiện-nghiệp ấy nếu gặp thuận-duyên (sampatti) thì có cơ hội cho quả từ kiếp thứ 3 cho đến kiếp chót của bậc Thánh A-ra-hán, trước khi tịch diệt Niết-bàn.

- Mỗi ác-nghiệp ấy gặp nghịch-duyên (vipatti) thì có cơ hội cho quả xấu, quả khổ ngay trong kiếp hiện-tại (kiếp thứ nhất).

- Sau khi chủ-nhân ấy chết, nếu ác-nghiệp ấy có cơ hội thì cho quả tái-sinh kiếp sau (kiếp thứ nhì) trong cõi ác-giới.

- Ác-nghiệp ấy nếu gặp nghịch-duyên (vipatti) thì có cơ hội cho quả từ kiếp thứ 3 cho đến kiếp chót của bậc Thánh A-ra-hán, trước khi tịch diệt Niết-bàn.

Bậc thiện-trí có kammassakatā sammādiṭṭhi: chánh-kiến sở nghiệp, tin nghiệp và quả của nghiệp của mình, và tin nghiệp và quả của nghiệp của mỗi chúng-sinh, nên bậc thiện-trí nhận thức đúng đắn rằng:

“Không có sự bất công thật sự trong đời này.”

Bởi vì, kiếp hiện-tại của mỗi chúng-sinh nào đều bị chi phối do nghiệp và quả của nghiệp của mỗi chúng- sinh ấy. Tuy nhiên, nghiệp và quả của nghiệp có thời gian mãn nghiệp ấy, hoàn toàn không phải là định-mệnh hoặc số-mệnh đã được an bài đối với mỗi chúng-sinh.

Tất cả mọi người trong đời đều có quyền hoàn toàn chủ động tự lựa chọn tạo thiện-nghiệp nào theo khả năng của mình, và cũng có quyền hoàn toàn chủ động không tạo ác-nghiệp hoặc tạo ác-nghiệp theo khả năng của mình.

Nếu đã tạo nghiệp nào rồi, nghiệp ấy có cơ hội cho quả thì chủ-nhân của nghiệp ấy hoàn toàn bị động, không có quyền phủ nhận quả của nghiệp của mình, mà phải chấp nhận như là người thừa kế (dāyādo) quả của nghiệp ấy.

- Nếu ác-nghiệp nào gặp nghịch-duyên (vipatti) có cơ hội thì cho quả xấu, quả khổ của ác-nghiệp ấy, làm cho chủ nhân của ác-nghiệp ấy phải chịu bao nhiêu nỗi khổ trong cuộc sống.

- Nếu đại-thiện-nghiệp nào gặp thuận-duyên (sampatti) có cơ hội thì cho quả tốt, quả an-lạc của đại-thiện- nghiệp ấy, làm cho chủ nhân của đại-thiện-nghiệp ấy được hưởng mọi sự an-lạc thuận lợi trong cuộc sống.

Nghiệp và quả của nghiệp thật là công bằng, không hề thiên vị một ai cả.

Người nào nghĩ rằng:

“Có sự bất công thật sự trong đời này.”

Bởi vì người ấy chỉ thấy, chỉ biết nghiệp trong kiếp hiện-tại mà thôi, họ không có kammassakatā sammā-diṭṭhi: chánh-kiến sở nghiệp, không tin nghiệp và quả của nghiệp của mình, và không tin nghiệp và quả của nghiệp của mỗi chúng-sinh.

Trích: Đoạn kết quyển Nghiệp và quả của Nghiệp, Soạn giả Tỳ Khưu Hộ Pháp

Trang Website được thành lập và quản lý bởi các cận sự nam, cận sự nữ trong Phật Giáo. Mục đích nhằm lưu trữ, số hoá kinh sách và tài liệu Phật Giáo Nguyên Thuỷ - Theravāda.

Chi tiết

Phật giáo có ghi nhận ở đời có sự bất công, không công bằng không?

Từ điển Pali

Tạng Luật

Tạng Kinh

Vi Diệu Pháp

Giảng Pháp

Học Thiền Vipassanā

Lý Thuyết Vipassanā

Soạn / Dịch Giả

Phật Học Căn Bản

Sử Liệu Phật Giáo

Vấn Đáp Phật Pháp

Góc Nhìn

Cổ Ngữ Pāli

Bậc Trưởng Lão

Mục Khác

Đăng Ký Thành Viên

Kinh Tụng

Lớp Phật Pháp

Lời Ngỏ

Góc Sáng Tác