Phước thiện Nghe Pháp (Dhammassavana)

Trở về Trang kế

NỀN-TẢNG-PHẬT-GIÁO (MŪLABUDDHASĀSANA)

QUYỂN V

PHƯỚC-THIỆN (PUÑÑA-KUSALA)

Soạn giả:
Tỳ-khưu Hộ-Pháp
(Dhammarakkhita Bhikkhu)
(Aggamahāpaṇḍita)

PHƯỚC-THIỆN NGHE-PHÁP (DHAMMASSAVANA)

Dhammassavanakusala: Phước-thiện nghe-pháp

- Định nghĩa Dhammassavana:

“Dhammaṃ suṇanti etenā’ti dhammassavanaṃ.”

Những người nghe chánh-pháp gọi là dhammassavana, đó là tác-ý tâm-sở đồng sinh với đại-thiện-tâm có yonisomanasikāra sự hiểu biết trong tâm đúng theo thật- tánh của các pháp.

NGHE CHÁNH-PHÁP

Nghe chánh-pháp có 2 hạng người:

1- Hạng người nào nghe chánh-pháp với ý nghĩ rằng:

“Nếu ta thường nghe chánh-pháp, hiểu được chánh- pháp, rồi thuyết giảng được chánh-pháp thì nhiều người tán dương ca tụng ta là người hiểu biết chánh-pháp.”

Như vậy, hạng người ấy nghe chánh-pháp có phước-thiện nghe-pháp không nhiều, có quả báu không nhiều.

2- Hạng người nào nghe chánh-pháp với ý nghĩ rằng:

“Ta thường nghe chánh-pháp, học hỏi hiểu biết rõ chánh-pháp, biết phân biệt phước-thiện với tội-lỗi, thiện-pháp với ác-pháp, thiện-nghiệp với ác-nghiệp, tà- kiến với chánh-kiến, pháp nên thực-hành với pháp không nên thực-hành, v.v... nên từ bỏ tà-pháp, rồi thực-hành theo chánh-pháp, để được sự tiến hóa trong mọi thiện- pháp từ dục-giới thiện-pháp, sắc-giới thiện-pháp, vô- sắc-giới thiện-pháp cho đến siêu-tam-giới thiện-pháp, để đem lại sự lợi ích, sự tiến hóa, sự an-lạc lâu dài trong kiếp hiện-tại và vô số kiếp vị-lai.”

Như vậy, hạng người ấy nghe chánh-pháp được nhiều phước-thiện nghe-pháp (dhammassavanakusala), có nhiều quả báu của phước-thiện nghe chánh-pháp.

Nghe chánh-pháp là 1 trong 5 điều khó có được , nên Đức-Phật hằng ngày thường nhắc nhở, khuyên nhủ các hàng thanh-văn đệ-tử rằng:

“Appamādena bhikkhave sampādetha, Buddhuppādo dullabho lokasmiṃ, Manussattabhāvo dullabho, Dullabhā saddhāsampatti, Pabbajitabhāvo dullabho, Saddhammassavanaṃ dullabhaṃ. Evaṃ divase divase ovadati.”

Đức-Thế-Tôn hằng ngày thường khuyên nhủ, nhắc nhở chư tỳ-khưu, tỳ-khưu-ni, cận-sự-nam, cận-sự-nữ rằng:

- Này chư tỳ-khưu (tỳ-khưu-ni, cận-sự-nam, cận-sự-nữ)! Các con nên cố gắng tinh-tấn hoàn thành mọi phận sự tứ Thánh-đế, bằng pháp không dể duôi, thực-hành pháp- hành tứ niệm-xứ.

* Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác xuất hiện trên thế gian là một điều khó được.

* Sinh làm người là một điều khó được.

* Có đức-tin đầy đủ là một điều khó được.

* Xuất-gia trở thành tỳ-khưu là một điều khó được.

* Nghe chánh-pháp là điều khó được.

Đó là 5 điều khó được mà người nào đã có được điều nào thì thật là hy hữu, nên trân trọng.

Thật vậy, khi nào Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác xuất hiện trên thế gian, khi ấy Đức-Phật thuyết pháp giảng dạy chánh-pháp, các chúng-sinh mới có cơ hội tốt, có duyên lành được nghe chánh-pháp.

* Trong 6 ân-đức Pháp-bảo, chánh-pháp mà Đức- Phật thuyết giảng chánh-pháp có 10 pháp là:

- Pháp-học chánh-pháp (pariyatti saddhamma).

- 9 pháp siêu-tam-giới (navalokuttaradhamma) đó là 4 Thánh-đạo, 4 Thánh-quả và Niết-bàn.

* Trong kinh Mahāparinibbānasutta (1) (kinh Đại- Niết-Bàn), phần Ānandayācanakathā, Đức-Phật truyền dạy bodhipakkhiyadhamma gồm có 37 pháp giúp duy trì chánh-pháp, dẫn đến chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng đắc 4 Thánh-đạo, 4 Thánh-quả và Niết-bàn.

Bodhipakkhiyadhamma gồm có 37 pháp là:

* 4 pháp niệm-xứ (Satipaṭṭhāna):

1) Thân niệm-xứ. 2) Thọ niệm-xứ. 3) Tâm niệm-xứ. 4) Pháp niệm-xứ.

* 4 pháp-tinh-tấn (Samappadhāna):

1) Tinh-tấn ngăn các ác-pháp chưa phát sinh, không cho phát sinh.

2) Tinh-tấn diệt ác-pháp đã phát sinh.

3) Tinh-tấn làm cho thiện-pháp phát sinh.

4) Tinh-tấn làm tăng trưởng thiện-pháp đã phát sinh.

* 4 pháp thành-tựu (Idhipāda):

1) Thành-tựu do hài lòng. 2) Thành-tựu do tinh-tấn. 3) Thành-tựu do quyết-tâm. 4) Thành-tựu do trí-tuệ.

* 5 pháp-chủ (Indriya):

1) Tín-pháp-chủ. 2) Tấn-pháp-chủ. 3) Niệm-pháp-chủ. 4) Định-pháp-chủ. 5) Tuệ-pháp-chủ.

* 5 pháp-lực (Bala):

1) Tín-pháp-lực. 2) Tấn-pháp-lực. 3) Niệm-pháp-lực. 4) Định-pháp-lực. 5) Tuệ-pháp-lực.

* 7 pháp giác-chi (Bojjhaṅga):

1) Niệm-giác-chi. 2) Phân-tích giác-chi. 3) Tinh-tấn giác-chi. 4) Hỷ-giác-chi. 5) Tịnh-giác-chi. 6) Định-giác-chi. 7) Xả-giác-chi.

* 8 pháp chánh-đạo (Magga):

1) Chánh-kiến. 2) Chánh-tư-duy. 3) Chánh-ngữ. 4) Chánh-nghiệp. 5) Chánh-mạng. 6) Chánh-tinh-tấn. 7) Chánh-niệm. 8) Chánh-định.

Đó là 37 pháp dẫn đến chứng ngộ chân-lý tứ Thánh- đế, chứng đắc 4 Thánh-đạo, 4 Thánh-quả và Niết-bàn.

CHƯ BỒ-TÁT THANH-VĂN-GIÁC NGHE CHÁNH-PHÁP

Chư Bồ-tát thanh-văn-giác (sāvakabodhisatta) gồm có 2 vị Bồ-tát Tối-Thượng thanh-văn-giác (Aggasāvaka- bodhisatta), chư vị Bồ-tát Đại-thanh-văn-giác (Mahā- sāvakabodhisatta), chư vị Bồ-tát thanh-văn-giác bậc thường (pakatisāvakabodhisatta) nếu không có cơ hội nghe chánh-pháp thì chắc chắn không thể tự chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, không chứng đắc 4 Thánh-đạo, 4 Thánh-quả và Niết-bàn được.

Thật vậy, tiền-kiếp của Ngài Đại-Trưởng-lão Sāriputta đã từng phát nguyện muốn trở thành bậc Thánh Tối- Thượng thanh-văn-giác bên phải có trí-tuệ xuất sắc bậc nhất, và đã được Đức-Phật Anomadassī thọ ký tiền-kiếp của Ngài Đại-Trưởng-lão sẽ trở thành bậc Thánh Tối-Thượng thanh-văn-giác bên phải có trí-tuệ xuất sắc bậc nhất trong hàng thanh-văn đệ-tử của Đức-Phật Gotama.

Tiền-kiếp của Ngài Trưởng-lão Sāriputta là vị-Bồ-tát Tối-Thượng Thanh-văn-giác đã tạo 10 pháp-hạnh ba-la- mật bậc hạ từ thời-kỳ Đức-Phật Anomadassī xuất hiện trên thế gian cho đến thời-kỳ Đức-Phật Gotama xuất hiện trên thế gian có khoảng cách thời gian suốt 1 a- tăng-kỳ và 100 ngàn đại-kiếp trái đất, trải qua 19 Đức- Phật theo tuần tự xuất hiện trên thế gian, đó là Đức-Phật Anomadassī, Đức-Phật Paduma, Đức-Phật Nārada, Đức-Phật Padumuttara, Đức-Phật Sumedha, Đức Phật Sujāta, Đức-Phật Piyadassī, Đức-Phật Atthadassī, Đức- Phật Dhammadassī, Đức-Phật Siddhattha, Đức-Phật Tissa, Đức-Phật Phussa, Đức-Phật Vipassī, Đức-Phật Sikhī, Đức-Phật Vessabhū, Đức-Phật Kakusandha, Đức- Phật Koṇāgamana, Đức-Phật Kassapa và Đức-Phật Gotama xuất hiện trên thế gian.

Tiền-kiếp của Ngài Trưởng-lão Sāriputta là vị-Bồ-tát Tối-Thượng Thanh-văn-giác đã tạo đầy đủ trọn vẹn 10 pháp-hạnh ba-la-mật bậc hạ, để trở thành bậc Thánh Tối- Thượng Thanh-văn-giác bên phải có trí-tuệ xuất sắc bậc nhất trong hàng thanh văn đệ-tử của Đức-Phật Gotama.

Đến thời-kỳ Đức-Phật Gotama xuất hiện trên thế gian, khi ấy, kiếp chót của Ngài Đại-Trưởng-lão Sāriputta là vị Bồ-tát Tối-Thượng thanh-văn-giác bên phải có trí-tuệ xuất sắc bậc nhất, sinh làm con của bà Sārī (con gái của ông trưởng-giả) trong xóm nhà Upatissa gần kinh-thành Rājagaha. Bà Sārī đặt tên con là Upatissa.

Công-tử Upatissa có người bạn thân là công-tử Kolita cùng nhau đi chơi hội mà không cảm thấy vui, phát sinh động tâm về cuộc đời là khổ, nên hai người bạn bàn bạc cùng nhau xuất gia tìm con đường giải thoát khổ tử sinh luân-hồi.

Thời ấy, trong kinh-thành Rājagaha, vị đạo-sư nổi tiếng Sañcaya là đạo trưởng phái ngoại đạo lớn có nhiều đệ-tử, công-tử Upatissa và công-tử Kolita cùng nhóm thuộc hạ đến xin xuất gia trở thành đệ-tử của vị đạo-sư Sañcaya.

Sau khi xuất gia được 2 - 3 ngày, hai vị tu-sĩ Upatissa và tu-sĩ Kolita đã học thông hiểu phần lý thuyết của vị đạo-sư Sañcaya và không còn gì để học nữa.

Hai vị tu-sĩ Upatissa và Kolita bàn luận với nhau về phần lý thuyết của vị đạo-sư Sañcaya chỉ là rỗng tuếch mà thôi, chắc chắn không phải là con đường giải thoát khổ tử sinh luân-hồi.

Hai vị tu-sĩ nhận thức đúng đắn rằng: “Lời dạy của vị đạo-sư Sañcaya không phải là pháp dẫn đến giải thoát khổ tử sinh luân-hồi”.

Còn pháp thực-hành dẫn đến giải thoát khổ tử sinh luân-hồi thì 2 vị tu-sĩ hoàn toàn không biết, nên 2 vị tu-sĩ giao ước với nhau rằng:

“Hai chúng ta nếu người nào tìm được vị thầy chỉ dạy pháp-hành chứng ngộ Niết-bàn, giải thoát khổ tử sinh luân-hồi trước tiên, thì người ấy cho người kia biết.”

Sau khi giao ước xong, mỗi người chọn một con đường đi tìm Thầy.

Khi ấy, Đức-Phật ngự đến kinh-thành Rājagaha cùng nhóm chư Thánh thanh-văn đệ-tử vào ngày mồng một tháng giêng. Tu-sĩ Upatissa đi vào kinh-thành Rājagaha, nhìn thấy Ngài Trưởng-lão Assaji là bậc Thánh A-ra- hán còn trẻ đang đi khất thực với cử chỉ cẩn trọng trong các giác quan thanh-tịnh, tu-sĩ Upatissa phát sinh đức-tin trong sạch nơi Ngài Trưởng-lão Assaji, nên đi theo hộ độ Ngài Trưởng-lão.

Sau khi Ngài Trưởng-lão độ vật thực xong, tu-sĩ Upatissa cung-kính đảnh lễ, chắp tay bạch rằng:

- Kính bạch Ngài Trưởng-lão, Ngài có cử chỉ cẩn trọng trong các giác quan thanh-tịnh, có gương mặt trong sáng thật đáng tôn kính.

- Kính bạch Ngài, Ngài xuất gia với Đức Tôn-Sư nào? Đức Tôn-Sư của Ngài là Bậc nào?

Ngài đã thực-hành theo chánh-pháp của Đức Tôn-Sư như thế nào?

Ngài Trưởng-lão Assaji đáp rằng:

- Này hiền giả! Tôi xuất gia với Đức-Phật Gotama, xuất thân từ dòng dõi Sakya. Vị Tôn-Sư của tôi là Đức- Phật Gotama. Tôi đã thực-hành theo chánh-pháp của Đức-Phật Gotama ấy.

Tu-sĩ Upatissa bạch hỏi tiếp rằng:

- Kính bạch Ngài Trưởng-lão, giáo-pháp của Đức- Phật Gotama là Đức Tôn-Sư của Ngài thuyết dạy như thế nào?

- Kính xin Ngài Trưởng-lão thuyết dạy cho con nghe chánh-pháp ấy.

Ngài Trưởng-lão Assaji thuyết dạy rằng:

- Này hiền giả! Giáo-pháp của Đức-Phật Gotama rộng lớn mênh mông, vô cùng sâu sắc và vi-tế, tôi là vị tỳ-khưu trẻ mới xuất gia chưa hiểu biết nhiều, tôi chỉ có thể chỉ dạy tóm tắt ngắn gọn mà thôi.

- Kính bạch Ngài Trưởng-lão, con là tu-sĩ Upatissa, kính xin Ngài thuyết-pháp chỉ dạy dù nhiều dù ít cũng tốt đối với con.

Ngài Trưởng-lão Assaji thuyết bài kệ rằng:

“Ye dhammā hetuppabhavā, tesaṃ hetuṃ Tathāgato āha. Tesañca yo nirodho, evaṃ vādī mahāsamaṇo.” (2)

- Này hiền giả! Những pháp ngũ-uẩn nào là pháp khổ-đế đều sinh từ tham-ái, nhân sinh khổ-đế ấy. Đức-Phật thuyết dạy tham-ái, và thuyết dạy Niết-bàn diệt tham-ái.
Đức-Phật Gotama bậc Đại Sa-môn thường thuyết dạy chân-lý tứ Thánh-đế như vậy.

Trong khi lắng nghe Ngài Trưởng-lão Assaji thuyết bài kệ tóm tắt về chân-lý tứ Thánh-đế gồm có 4 câu, tu-sĩ Upatissa vốn là vị Bồ-tát Tối-Thượng thanh-văn-giác bên phải có trí-tuệ xuất sắc bậc nhất, nên vừa nghe hai câu đầu của bài kệ, tu-sĩ Upatissa liền chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng đắc Nhập-lưu Thánh-đạo, Nhập-lưu Thánh-quả và Niết-bàn, trở thành bậc Thánh Nhập-lưu, trong giáo-pháp của Đức-Phật Gotama ngay tại nơi ấy.

Sau khi trở thành bậc Thánh Nhập-lưu, tu-sĩ Upatissa cung-kính đảnh lễ Ngài Trưởng-lão Assaji, rồi xin phép trở về tìm bạn thân là tu-sĩ Kolita.

Tu-sĩ Upatissa thuyết lại bài kệ này cho tu-sĩ Kolita nghe, sau khi nghe xong, tu-sĩ Kolita liền chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng đắc Nhập-lưu Thánh-đạo, Nhập-lưu Thánh-quả và Niết-bàn, trở thành bậc Thánh Nhập-lưu, trong giáo-pháp của Đức-Phật Gotama.

Khi ấy, tu-sĩ Upatissa và tu-sĩ Kolita dẫn nhóm học trò 250 vị tu-sĩ của vị đạo-sư Sañcaya đến hầu đảnh lễ Đức-Thế-Tôn, xin xuất gia trở thành tỳ-khưu trong giáo- pháp của Đức-Phật Gotama. Đức-Phật cho phép xuất gia bằng cách gọi “Etha bhikkhavo!”...

Tu-sĩ Upatissa và tu-sĩ Kolita cùng nhóm học trò đều trở thành tỳ-khưu. Từ đó, tỳ-khưu Upatissa được gọi là vị Đại-Trưởng-lão Sāriputta và tỳ-khưu Kolita được gọi là vị Đại-Trưởng-lão Mahāmoggallāna.

Đức-Phật thuyết-pháp tế độ nhóm tỳ-khưu ấy, tất cả 250 vị tỳ-khưu đều chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng đắc 4 Thánh-đạo, 4 Thánh-quả và Niết-bàn, trở thành bậc Thánh A-ra-hán, chỉ trừ 2 vị Đại-Trưởng-lão Sāriputta và vị Đại-Trưởng-lão Mahāmoggallāna chưa chứng đắc thành bậc Thánh A-ra-hán.

Sau khi trở thành tỳ-khưu được 7 ngày, vị Đại-Trưởng- lão Mahāmoggallāna chứng đắc thành bậc Thánh A-ra- hán cùng các phép thần thông xuất sắc nhất trong hàng thanh-văn đệ-tử của Đức-Phật Gotama.

Và sau khi trở thành tỳ-khưu được 15 ngày, vị Đại- Trưởng-lão Sāriputta chứng đắc thành bậc Thánh A-ra- hán có trí-tuệ sâu sắc nhất trong hàng thanh-văn đệ-tử của Đức-Phật Gotama.

TUYÊN DƯƠNG NGÔI VỊ TỐI-THƯỢNG THANH-VĂN

Một thuở nọ, Đức-Thế-Tôn ngự tại ngôi chùa Jetavana gần kinh-thành Sāvatthi, khi ấy, Đức-Thế-Tôn ngự giữa chư Đại-đức tỳ-khưu-Tăng, truyền dạy rằng:

“Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ mahāpaññānaṃ yadidaṃ Sāriputto.”

- Này chư tỳ-khưu! Sāriputta là bậc Thánh Tối-thượng thanh-văn đệ-tử bên phải có đại-trí-tuệ xuất sắc bậc nhất trong hàng thanh-văn đệ-tử của Như-Lai.

“Etadaggaṃ bhikkhave mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ iddhimantānaṃ yadidaṃ Mahāmoggallāno.”

- Này chư tỳ-khưu! Mahāmoggallāna là bậc Thánh Tối-Thượng thanh-văn đệ-tử bên trái có các phép thần thông xuất sắc bậc nhất, trong hàng thanh-văn đệ-tử của Như-Lai.

Hai Ngài Đại-Trưởng-lão đã thành tựu được ý nguyện của mình, đúng như Đức-Phật Anomadassī quá khứ đã thọ ký.

Đối với các hàng Bồ-tát Thanh-văn-giác, dù là bậc nào cũng cần phải lắng nghe chánh-pháp của Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác mới có khả năng chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng đắc 4 Thánh-đạo, 4 Thánh-quả và Niết-bàn, trở thành bậc Thánh thanh-văn-giác được.

Cho nên, đối với tất cả các hàng bồ-tát thanh-văn- giác đều cần phải nghe chánh-pháp của Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác mới có khả năng chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng đắc Thánh-đạo, Thánh-quả và Niết- bàn trở thành bậc Thánh-nhân trong giáo-pháp của Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác.

Nếu vị bồ-tát thanh-văn-giác nào không có cơ hội, không có duyên lành nghe chánh-pháp của Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác, thì chắc chắn vị bồ-tát thanh-văn- giác ấy không thể tự mình chứng ngộ chân-lý tứ Thánh- đế, không thể chứng đắc Thánh-đạo, Thánh-quả và Niết- bàn, không thể trở thành bậc Thánh-nhân được.

ĐỨC-BỒ-TÁT KIẾP CHÓT KHÔNG NGHE CHÁNH-PHÁP

Đức-Bồ-tát không cần nghe chánh-pháp mà có khả năng tự mình chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng đắc 4 Thánh-đạo, 4 Thánh-quả và Niết-bàn, trở thành bậc Thánh A-ra-hán, thì chỉ có 2 Đức-Bồ-tát kiếp chót mà thôi, đó là:

*Kiếp chót của Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác không có thầy chỉ dạy, tự mình thực-hành pháp-hành thiền-tuệ dẫn đến chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế đầu tiên không thầy chỉ dạy, chứng đắc 4 Thánh-đạo, 4 Thánh-quả và Niết-bàn, diệt tận mọi tham-ái, mọi phiền-não không còn dư sót, đặc biệt diệt mọi tiền-khiên-tật (vāsanā) đã tích- luỹ từ vô số kiếp quá-khứ, trở thành bậc Thánh A-ra-hán đầu tiên trong toàn cõi-giới chúng-sinh gọi là Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác độc nhất vô nhị trên toàn cõi giới chúng-sinh.

* Và chư Đức-Bồ-tát Độc-Giác kiếp chót, mỗi Vị cũng đều không có thầy chỉ dạy, tự mình thực-hành pháp-hành thiền-tuệ dẫn đến chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế không thầy chỉ dạy, chứng đắc 4 Thánh-đạo, 4 Thánh-quả và Niết-bàn, diệt tận được mọi tham-ái, mọi phiền-não không còn dư sót, trở thành bậc Thánh A-ra- hán, gọi là Đức-Phật Độc-Giác, bởi vì Đức-Phật Độc- Giác không thuyết-pháp chỉ dạy chúng-sinh khác chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế y như Ngài đã chứng ngộ.

Đức-Phật Độc-Giác có nhiều Vị trong cùng thời-kỳ.

Tuy nhiên chư Đức-Bồ-tát Chánh-Đẳng-Giác và chư Đức-Bồ-tát Độc-Giác nếu chưa phải là kiếp chót thì vẫn còn phải nghe chánh-pháp của Đức-Phật Chánh-Đẳng- Giác để bồi bổ các pháp-hạnh ba-la-mật cho được đầy đủ trọn vẹn.

Cho nên, phước-thiện nghe chánh-pháp là phước- thiện tối ư thiết yếu không chỉ đối với các hàng thanh- văn đệ-tử của Đức-Phật, đem lại sự lợi ích, sự tiến hóa, sự an-lạc lâu dài trong kiếp hiện-tại và vô số kiếp vị-lai, mà còn loài súc-sinh cũng có thể đem lại sự lợi ích, sự tiến hóa, sự an-lạc lâu dài trong kiếp hiện-tại và vô số kiếp vị-lai. Ví dụ:

Như tích Maṇḍūkadevaputta(3) (Chư-thiên ếch), được tóm lược như sau:

Một thuở nọ, Đức-Thế-Tôn ngự đến bờ hồ Gaggarā thuyết-pháp tế độ dân chúng Campā. Một con ếch nhảy lên bờ hồ, nằm nghe giọng phạm âm của Đức-Thế-Tôn với đức-tin trong sạch nơi Đức-Phật. Khi ấy, một người chăn bò đứng đằng sau, lắng nghe-pháp, tay cầm cây nhọn, vô ý cắm xuống đất đụng phải đầu con ếch đang nằm lắng nghe giọng phạm âm của Đức-Thế-Tôn với đức-tin trong sạch, con ếch chết ngay khi ấy.

Con ếch sau khi chết, đại-thiện-nghiệp lắng nghe giọng phạm âm của Đức-Thế-Tôn ấy cho quả tái-sinh kiếp sau liền hóa sinh làm vị thiên-nam Maṇḍūka trên cõi trời Tam-thập-tam-thiên trong một lâu đài bằng vàng nguy nga tráng lệ, có các thiên-nữ hầu hạ.

Vị thiên-nam Maṇḍūka suy xét rằng: Ta từ đâu đến hóa-sinh làm vị thiên-nam tại cõi trời Tam-thập-tam-thiên này?

Vị thiên-nam Maṇḍūka nhớ lại tiền-kiếp mình là loài ếch, sống dưới hồ Gaggarā, nhảy lên bờ nằm lắng nghe giọng phạm âm thuyết-pháp của Đức-Phật với đại-thiện- tâm có đức-tin trong sạch.

Sau khi kiếp con ếch ấy chết, nhờ đại-thiện-nghiệp nghe-pháp ấy cho quả tái-sinh kiếp sau hóa-sinh làm vị thiên-nam Maṇḍūka tại cõi trời này.

Thấy rõ Đức-Thế-Tôn đang còn thuyết-pháp tại gần bờ hồ Gaggarā, vị thiên-nam Maṇḍūka quyết định hiện xuống hầu đảnh lễ Đức-Phật, còn đem theo lâu đài bằng vàng cùng các vị thiên-nữ, có hào quang sáng ngời, đảnh lễ dưới hai bàn chân của Đức-Thế-Tôn.

Đức-Thế-Tôn biết rõ, nhưng muốn cho các hàng thanh-văn đệ-tử thấy rõ phước-thiện nghe chánh-pháp và quả báu của phước-thiện nghe chánh-pháp, nên Đức- Phật hỏi vị chư-thiên Maṇḍūka rằng:

“Ko me vandāti padāni, iddhiyā yasasā jalaṃ. Abhikkantena vaṇṇena, sabbā obhāsayaṃ disā...”

- Này thiên-nam! Ngươi là ai đến đây? Có thân hình đẹp hào quang sáng ngời, Tỏa ra mọi hướng, có nhiều oai lực, Các thiên-nữ xinh đẹp theo hầu hạ, Đảnh lễ dưới bàn chân của Như-Lai.

Vị chư-thiên ếch Maṇḍūka bạch rằng:

“Maṇḍūko’ haṃ pure asiṃ, udake vārigocaro. Tava dhammaṃ suṇantassa, avadhi vacchapālako...”

- Kính bạch Đức-Thế-Tôn cao thượng nhất, Con tên là thiên-nam Măn-đu-ká, Mới kiếp trước đây là con ếch nhỏ, Sinh ra và sống ở tại hồ này, Con nhảy lên đang nghe-pháp của Ngài, Người chăn bò đứng nghe-pháp vô ý, Cắm cây gậy đụng đầu, làm con chết.

- Kính bạch Đức-Thế-Tôn cao thượng nhất, Trong khoảnh khắc nghe-pháp với đức-tin, Nơi giọng phạm âm của Đức-Thế-Tôn. Sau khi con chết, nhờ đại-thiện-nghiệp ấy, Cho quả hóa-sinh được làm thiên-nam. Như Ngài nhìn thấy thân hình con đẹp, Có hào quang sáng ngời tỏa muôn phương, Có nhiều oai lực, hưởng mọi an-lạc, Các thiên-nữ ngày đêm hầu hạ con.

- Kính bạch Đức-Thế-Tôn cao thượng nhất, Chúng-sinh nào có duyên lành nghe-pháp, Chúng-sinh ấy được chứng ngộ chân-lý, Chứng đắc Thánh-đạo, Thánh-quả, Niết-bàn, Được giải thoát khổ tử sinh luân-hồi.

Khi ấy, Đức-Phật xem xét các hàng thanh-văn đệ-tử có đức-tin trong sạch, nên Đức-Phật thuyết-pháp tế độ vị thiên-nam Maṇḍūka cùng với các chúng-sinh.

Vị thiên-nam Maṇḍūka cùng với chư vị thiên-nữ, các hàng thanh-văn đệ-tử khác lắng nghe Đức-Phật thuyết- pháp, sau khi nghe chánh-pháp của Đức-Phật, có số đông gồm có 84.000 chúng-sinh chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng đắc Nhập-lưu Thánh-đạo, Nhập-lưu Thánh-quả và Niết-bàn, trở thành bậc Thánh Nhập-lưu.

Sau khi vị thiên-nam Maṇḍūka cùng với chư vị thiên- nữ trở thành bậc Thánh Nhập-lưu vô cùng hoan-hỷ cung-kính đảnh lễ Đức-Thế-Tôn rồi xin phép trở về cõi trời Tam-thập-tam-thiên.

* Tích 500 con dơi đeo trong động

Trong thời-kỳ Đức-Phật Kassapa, có 2 Ngài Trưởng- lão vừa đi kinh hành vừa tụng ôn Abhidhammapiṭaka- pāḷi: Tạng Vi-diệu-pháp Pāḷi gồm có 7 bộ lớn trong một cái động, tại nơi ấy có 500 con dơi đeo trong động ấy, mỗi ngày chúng nó lắng nghe 2 Ngài Trưởng-lão rằng:

“Kusalā dhammā (các thiện-pháp), akusalā dhammā (các bất-thiện-pháp), abyākatā dhammā (các pháp không thiện không bất-thiện), v.v...”, nhóm 500 con dơi chỉ nghe âm thanh Pāḷi mà thôi, chúng nó hoàn toàn không hiểu biết ý nghĩa gì cả.

Sau khi nhóm 500 con dơi ấy chết, đại-thiện-nghiệp nghe âm thanh Pāḷi ấy cho quả tái-sinh kiếp sau hóa-sinh làm 500 vị thiên-nam trên cõi trời, hưởng quả an- lạc của đại-thiện-nghiệp ấy trên các cõi trời suốt thời gian từ thời-kỳ Đức-Phật Kassapa cho đến thời-kỳ Đức- Phật Gotama xuất hiện trên thế gian.

Nhóm 500 vị thiên-nam ấy cùng chuyển kiếp (cuti: chết) từ cõi trời, đại-thiện-nghiệp ấy cho quả tái-sinh kiếp sau làm người đều trở thành cận-sự-nam (upāsaka) trong kinh-thành Sāvatthī.

Vào ngày rằm tháng 6 âm lịch, Đức-Phật Gotama biểu diễn phép thần-thông yamakapāṭihāriya tại cây xoài gần kinh-thành Sāvatthī, nhóm 500 người cận-sự- nam (upāsaka) ấy cùng nhau đến xem Đức-Phật biểu diễn phép thần-thông yamakapāṭihāriya, phát sinh đức- tin trong sạch nơi Đức-Phật, rồi cùng dẫn nhau đến xuất gia trở thành 500 vị tỳ-khưu nơi Ngài Đại-Trưởng-lão Sāriputta.

TẠNG VI-DIỆU-PHÁP PĀḶI TẠI CÕI NGƯỜI

Đức-Phật Gotama sau khi biểu diễn phép thần-thông yamakapāṭihāriya xong tại cõi người, Đức-Phật ngự lên nhập hạ thứ 7 tại cung trời Tam-thập-tam-thiên, thuyết giảng Abhidhammapiṭakapāḷi: Tạng Vi-diệu-pháp Pāḷi gồm có 7 bộ lớn để tế độ Phật-mẫu (kiếp hiện-tại là vị thiên-nam Santussita tại cõi trời Tusita (Đâu-suất-đà- thiên) hiện xuống nghe Tạng Vi-diệu-pháp Pāḷi) suốt 3 tháng mùa mưa (4).

Đức-Phật Gotama thuyết giảng Abhidhammapiṭaka- pāḷi: Tạng Vi-diệu-pháp Pāḷi. Mỗi ngày đến giờ khất thực, Đức-Phật hóa ra Nimmitabuddha tiếp tục thuyết giảng, Đức-Phật thật ngự đi khất thực ở Bắc-cưu-lưu-châu, đem vật thực ngự trở về đến rừng trầm gần hồ nước Anotatta ven rừng Himavanta, ngồi độ vật thực.

Mỗi ngày, Ngài Đại-Trưởng-lão Sāriputta đến hầu phục vụ Đức-Phật. Sau khi thọ thực xong, Đức-Phật thuyết giảng lại cho Ngài Đại-Trưởng-lão Sāriputta theo cách saṅkhepa (cách tóm tắt) các vi-diệu-pháp mà Đức- Phật đã thuyết giảng ngày hôm ấy tại cõi trời Tam-thập- tam-thiên.

Đức-Phật truyền dạy Ngài Đại-Trưởng-lão Sāriputta trở về dạy lại nhóm 500 tỳ-khưu đệ-tử, bằng cách khai triển đầy đủ các vi-diệu-pháp ấy.

Còn Đức-Phật trở lại cung trời Tam-thập-tam-thiên, thay thế Đức-Phật Nimmitabuddha tiếp tục thuyết giảng.

Vâng theo lời dạy của Đức-Phật, mỗi ngày sau khi trở về, Ngài Đại-Trưởng-lão Sāriputta dạy lại cho nhóm 500 tỳ-khưu đệ-tử các vi-diệu-pháp ấy, bằng cách khai triển đầy đủ.

Cho nên, mãn mùa hạ suốt 3 tháng mùa mưa ấy, nhóm 500 đệ-tử của Ngài Đại-Trưởng-lão Sāriputta thông thuộc thấu suốt Abhidhammapiṭakapāḷi: Tạng Vi-diệu-pháp Pāḷi gồm có 7 bộ lớn là Dhammasaṅganīpāḷi, Vibhaṅga- pāḷi, Dhātukathāpāḷi, Puggalapaññattipāḷi, Kathāvatthu- pāḷi, Yamakapāḷi, Paṭṭhānapāḷi trước mọi tỳ-khưu trong giáo-pháp của Đức-Phật Gotama tại cõi người.

Đến ngày rằm tháng 9 (âm-lịch), Đức-Phật ngự từ cõi trời Tam-thập-tam-thiên có các đoàn chư-thiên, chư phạm-thiên tiễn đưa, Đức-Phật dừng lại tại cửa kinh- thành Saṅkassa.

Khi ấy, Đức-Thế-Tôn thuyết-pháp tế độ tứ chúng thanh-văn đệ-tử. Sau khi lắng nghe Đức-Thế-Tôn thuyết- pháp, chư tỳ-khưu, chư tỳ-khưu-ni, các cận-sự-nam, các cận-sự-nữ phát sinh đức-tin vô cùng hoan-hỷ theo lời giáo huấn của Đức-Thế-Tôn.

Nhóm 500 tỳ-khưu đệ-tử của Ngài Đại-Trưởng-lão Sāriputta, đều chứng ngộ chân lý tứ Thánh-đế, chứng đắc 4 Thánh-đạo, 4 Thánh-quả, Niết-bàn, diệt tận được mọi tham-ái, mọi phiền-não không còn dư sót, trở thành bậc Thánh A-ra-hán, cùng với 300 triệu chúng-sinh khác cũng chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng đắc Thánh- đạo, Thánh-quả, Niết-bàn, trở thành bậc Thánh-nhân thấp hoặc cao tuỳ theo năng lực của các pháp-hạnh ba-la-mật và 5 pháp-chủ: tín-pháp-chủ, tấn-pháp-chủ, niệm-pháp- chủ, định-pháp-chủ, tuệ-pháp-chủ của mỗi chúng-sinh.

Qua tích Maṇḍūkadevaputta và tích 500 con dơi lắng nghe âm thanh Pāḷi, con ếch và 500 con dơi thuộc về loài súc-sinh, con ếch nghe âm thanh Pāḷi của Đức-Phật thuyết-pháp, và 500 con dơi lắng nghe âm thanh Pāḷi của Ngài Trưởng-lão tụng đọc ôn tạng Vi-Diệu-Pháp Pāḷi (Abhidhammapiṭaka) nên phát sinh đại-thiện-tâm có đức-tin trong sạch nơi âm thanh Pāḷi, mà có quả báu lớn lao vô lượng như vậy.

PHÁP TRỞ THÀNH BẬC THÁNH NHẬP-LƯU

Những hạng phàm nhân thuộc về người tam-nhân có đầy đủ các pháp-hạnh ba-la-mật, có khả năng trở thành bậc Thánh-nhân trong kiếp hiện-tại, hạng người tam- nhân ấy cần phải hội đủ 4 nhân-duyên thiết yếu.

Trong bài kinh Sotāpattiphalasutta:(5) Kinh Nhập-lưu Thánh-quả, Đức-Phật thuyết dạy rằng:

- Này chư tỳ-khưu! Có 4 pháp mà hành-giả thực-hành để chứng đắc Nhập-lưu Thánh-quả. 4 pháp này là:

1- Sappurisasaṃseva: Gần gũi thân cận với bậc thiện-trí.

2- Saddhammassavana: Nghe chánh-pháp của bậc thiện-trí.

3- Yonisomanasikāra: Hiểu biết rõ trong tâm đúng theo thật-tánh của các pháp.

4- Dhammānudhammappaṭipatti: Thực-hành theo pháp-hành thiền-tuệ dẫn đến chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng đắc Nhập-lưu Thánh-đạo, Nhập-lưu Thánh-quả và Niết-bàn.

- Này chư tỳ-khưu! Đó là 4 pháp mà hành-giả thực- hành để chứng đắc Nhập-lưu Thánh-quả.

Đối với chư vị Bồ-tát Thanh-văn-giác mong trở thành bậc Thánh Thanh-văn-giác đều cần phải lắng nghe chánh-pháp của Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác.

Cho nên, dhammassavanakusala: phước-thiện nghe chánh-pháp là phước-thiện tối ư thiết yếu đối với tất cả mọi chúng-sinh, nếu người nào có đủ nhân-duyên thì người ấy có cơ hội thực-hành pháp-hành thiền-tuệ dẫn đến chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng đắc Thánh- đạo, Thánh-quả và Niết-bàn, trở thành bậc Thánh-nhân, nếu người nào chưa có đủ nhân-duyên thì người ấy có được cơ hội tốt rất hy hữu, để bồi bổ thêm các pháp- hạnh ba-la-mật, để mong trở thành bậc Thánh-nhân trong thời vị-lai.

QUẢ BÁU CỦA SỰ NGHE-PHÁP

Người nghe chánh-pháp có được 5 quả báu, như trong kinh Dhammassavanasutta (6) Kinh Nghe chánh-pháp được tóm lược như sau:

- Này chư tỳ-khưu! Người nghe chánh-pháp có được 5 quả báu là:

- Nghe chánh-pháp mà chưa từng nghe.

- Làm cho hiểu biết rõ chánh-pháp đã từng nghe.

- Thoát ra khỏi sự hoài-nghi trong chánh-pháp.

- Làm cho hiểu biết đúng đắn trong chánh-pháp.

- Người nghe phát sinh đại-thiện-tâm có đức-tin trong sạch trong chánh-pháp.

- Này chư tỳ-khưu! Đó là 5 quả báu của sự nghe chánh-pháp.

Nghe Chánh-pháp (Saddhammassavana)

Nghe chánh-pháp là phước-thiện tối ư thiết yếu đối với các hàng chúng-sinh nhất là chư vị bồ-tát, nhân loại, chư-thiên các cõi trời dục-giới, chư phạm-thiên trong 15 tầng trời sắc-giới phạm-thiên (không có chư phạm-thiên tầng trời Vô-tưởng-thiên, bởi vì chư phạm-thiên này chỉ có thân mà không có tâm, và chư phạm-thiên trong 4 tầng trời vô-sắc-giới phạm-thiên, bởi vì chư phạm-thiên này có tâm mà không có thân nên không nghe được).

Và phước-thiện nghe chánh-pháp cũng cần thiết đối với các bậc Thánh hữu-học là bậc Thánh Nhập-lưu, bậc Thánh Nhất-lai, bậc Thánh Bất-lai, bởi vì 3 bậc Thánh- nhân này vẫn còn phải nghe chánh-pháp, để thực-hành pháp-hành thiền-tuệ dẫn đến chứng đắc đến bậc Thánh A-ra-hán cao thượng.

Chư thánh A-ra-hán nghe chánh-pháp

Chư Thánh A-ra-hán nghe chánh-pháp không phải để thực-hành theo chánh-pháp, mà chư bậc Thánh A-ra-hán nghe chánh-pháp để ghi nhớ chánh-pháp, duy trì, bảo tồn chánh-pháp, nên chư bậc Thánh A-ra-hán thường nghe Đức-Phật thuyết-pháp, và đôi khi cũng nghe chánh-pháp từ vị Thánh A-ra-hán khác thuyết-pháp:

Như Ngài Trưởng-lão Sāriputta, bậc Thống-Pháp (Dhammasenāpati), bậc Thánh Tối-Thượng thanh-văn bên phải có đại-trí-tuệ bậc nhất trong các hàng thanh- văn đệ-tử của Đức-Phật cũng đến nghe chánh-pháp do Ngài Trưởng-lão Puṇṇamantāṇiputta thuyết bài kinh Rathavinītasutta (7).

Sau khi nghe và đàm đạo với Ngài Trưởng-lão Puṇṇa về 7 pháp-thanh-tịnh (visuddhi), Ngài Đại-Trưởng-lão Sāriputta vô cùng hoan-hỷ nói lời Sādhu! Lành thay! Tán dương ca tụng Ngài Trưởng-lão Puṇṇa có tài thuyết giảng chánh-pháp rõ ràng và Ngài Trưởng-lão Puṇṇa cũng tán dương ca tụng Ngài Đại-Trưởng-lão Sāriputta có trí-tuệ siêu việt.

Đức-Phật cung-kính chánh-pháp

Một đêm nọ, Ngài Trưởng-lão Nanda ngồi thuyết-pháp tại giảng đường từ đầu hôm cho đến sáng trọn đêm suốt 3 canh, Đức-Thế-Tôn ngự đến đứng một nơi nghe chánh-pháp trọn đêm suốt 3 canh. Đến khi mãn thời pháp, Đức-Thế-Tôn thốt lên lời hoan-hỷ rằng:

“Sādhu! Sādhu!” “Lành thay! Lành thay!”

Khi ấy, Ngài Trưởng-lão Nanda đến đảnh lễ Đức-Thế-Tôn, bạch rằng:

- Kāya velāya Bhante, āgatattha?

- Kính bạch Đức-Thế-Tôn, Ngài ngự đến đây từ khi nào? Bạch Ngài.

- Tayā suttante āraddhamatte.

- Này Nanda! Như-Lai ngự đến đứng nơi đây từ khi con bắt đầu thuyết-pháp.

- Dukkaraṃ karittha Bhante, Buddhasukhumālā tumhe.

- Kính bạch Đức-Thế-Tôn, Ngài là Đức-Phật tối- thượng đã làm điều thật khó làm.

Đức-Thế-Tôn dạy rằng:

- Sace tvaṃ Nanda, kappaṃ desetuṃ sakkuṇeyyāsi, kappamattampā’haṃ ṭhitakova suṇeyyaṃ (8).

- Này Nanda! Nếu con có thể thuyết-pháp suốt kiếp thì Như-Lai cũng đứng nghe chánh-pháp suốt kiếp được.

Evaṃ dhammagaruno Tathāgatā.

Chư Đức-Thế-Tôn đều cung-kính chánh-pháp như vậy.

Tích Ngài Trưởng-lão Soṇakuṭikaṇṇa

Tích Ngài Trưởng-lão Soṇakuṭikaṇṇa (9) được tóm lược một phần như sau:

Trong quá khứ, thời-kỳ Đức-Phật Padumuttara xuất hiện trên thế gian, tiền-kiếp của Ngài Trưởng-lão Soṇakuṭikaṇṇa đến hầu đảnh lễ Đức-Phật, nghe chánh- pháp. Khi ấy, thấy Đức-Phật Padumuttara tuyên dương vị tỳ-khưu có đức hạnh thuyết-pháp với giọng hay nhất trong hàng thanh-văn đệ-tử của Đức-Phật, nên tiền- kiếp của Ngài Trưởng-lão nghĩ rằng: “Ta cũng nên trở thành vị tỳ-khưu có đức hạnh thuyết-pháp với giọng hay nhất trong hàng thanh-văn đệ-tử của Đức-Phật trong thời vị-lai”.

Cho nên, tiền-kiếp Ngài Trưởng-lão kính thỉnh Đức- Phật Padumuttara ngự đến tư gia cùng chư Đại-đức tỳ-khưu-Tăng, để tạo phước-thiện bố-thí cúng dường suốt 7 ngày. Đến ngày thứ 7, tiền-kiếp Ngài Trưởng-lão kính bạch với Đức-Phật Padumuttara rằng:

- Kính bạch Đức-Thế-Tôn, Ngài đã tuyên dương vị tỳ- khưu có đức hạnh thuyết-pháp với giọng hay nhất trong hàng thanh-văn đệ-tử của Ngài. Nay con cũng có ý nguyện muốn trở thành ngôi vị như vị tỳ-khưu ấy, trong giáo pháp của Đức-Phật trong thời vị-lai.

Nghe tiền-kiếp của Ngài Trưởng-lão bạch như vậy, Đức-Phật Padumuttara xem xét thấy sẽ được thành-tựu, nên thọ ký xác định thời gian rằng:

- Này thí-chủ! Trong thời vị-lai, còn 100 ngàn đại- kiếp trái đất nữa, con sẽ là vị tỳ-khưu có đức hạnh thuyết-pháp với giọng hay nhất trong hàng thanh-văn đệ-tử của Đức-Phật Gotama.

Sau khi nghe Đức-Phật Padumuttara(10) thọ ký như vậy, tiền-kiếp Ngài Trưởng-lão vô cùng hoan-hỷ biết ý nguyện của mình sẽ được thành tựu.

Tiền-kiếp của Ngài Trưởng-lão tử sinh luân-hồi trong các cõi trời và cõi người, để tạo 10 pháp hạnh ba-la-mật bậc hạ cho được đầy đủ suốt thời gian 100 ngàn đại-kiếp trái đất.

Trước khi Đức-Phật Gotama xuất hiện trên thế gian, sau khi tiền-kiếp của Ngài Trưởng-lão chết từ cõi trời, đại-thiện-nghiệp cho quả tái-sinh kiếp chót đầu thai vào lòng cận-sự-nữ Kāḷī tại tỉnh Kuraraghara. Mang thai đủ tháng, cận-sự-nữ Kāḷī trở về nhà cha mẹ tại kinh-thành Rājagaha để sinh con.

Khi ấy, nghe 2 dạ-xoa đàm thoại với nhau, cận-sự-nữ Kāḷī ngồi dậy lắng nghe rõ Dạ-xoa Sātāgira và Dạ-xoa Hemavata tán dương ca tụng chánh-pháp của Đức-Phật Gotama. Cận-sự-nữ Kāḷī chưa từng thấy Đức-Phật, chỉ nghe chánh-pháp, rồi phát sinh đại-thiện-tâm có đức-tin trong sạch thực-hành theo chánh-pháp dẫn đến chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng đắc Nhập-lưu Thánh-đạo, Nhập-lưu Thánh-quả, Niết-bàn, trở thành bậc Thánh Nhập-lưu đầu tiên (paṭhamakasotāpannā) trong các cận-sự-nữ trong giáo-pháp của Đức-Phật Gotama.

Trong đêm ấy, cận-sự-nữ Kāḷī sinh hạ đứa con trai, đặt tên là Soṇa. Cận-sự-nữ Kāḷī ở nhà cha mẹ một thời gian, rồi trở lại nhà của mình.

Khi ấy, Ngài Trưởng-lão Mahākaccayana trú tại núi Upavatta, tỉnh Kuraraghara. Hằng ngày, Ngài Trưởng- lão đến khất thực tại nhà cận-sự-nữ Kāḷī, công-tử Soṇa kính yêu Ngài Trưởng-lão.

Về sau, công-tử Soṇa được Ngài Trưởng-lão Mahā-kaccayana cho phép xuất gia trở thành sa-di, chờ đợi suốt 3 năm mới có đủ chư Đại-đức tỳ-khưu-Tăng, để làm lễ nâng đỡ sa-di Soṇa lên trở thành tỳ-khưu Soṇa.

Ngài Trưởng-lão Mahākaccayana thuyết dạy pháp-hành thiền-tuệ cho tỳ-khưu Soṇa. Sau khi học xong, tỳ- khưu Soṇa thực-hành pháp-hành thiền-tuệ dẫn đến chứng ngộ chân-lý tứThánh-đế, chứng đắc 4 Thánh-đạo, 4 Thánh-quả và Niết-bàn, trở thành bậc Thánh A-ra-hán.

Tỳ-khưu Soṇa an cư nhập hạ 3 tháng mùa mưa với Ngài Trưởng-lão Mahākaccayana, theo học Suttanipāta-pāli với vị thầy tế độ.

Sau khi ra hạ, hành lễ Pavāraṇā xong, tỳ-khưu Soṇa có ý nguyện muốn đến hầu Đức-Thế-Tôn, nên tỳ-khưu Soṇa đến đảnh lễ Ngài Trưởng-lão Mahākaccayana là vị thầy tế độ, xin phép đi đến hầu đảnh lễ Đức-Thế-Tôn.

Ngài Trưởng-lão Mahākaccayana hoan-hỷ cho phép, rồi căn dặn rằng:

- Này Soṇa! Khi con đến hầu đảnh lễ Đức-Thế-Tôn, con sẽ được phép ở chung trong gandhakuṭi cùng với Đức-Thế-Tôn, Ngài sẽ truyền dạy con tụng đọc bài pháp.

Sau khi nghe con tụng đọc bài pháp xong, Đức-Thế-Tôn sẽ phát sinh đại-duy-tác-tâm hoan-hỷ, rồi Đức-Thế- Tôn sẽ ban cho con ân huệ, con nên nhận ân huệ ấy.

Con đảnh lễ dưới đôi chân của Đức-Thế-Tôn, rồi con nên bạch với Đức-Thế-Tôn 5 điều đúng theo lời căn dặn của thầy.

Sau khi nhận lời dạy bảo của vị thầy tế độ xong, Ngài Trưởng-lão Soṇa đảnh lễ thầy tế độ, xin phép từ giã thầy. Ngài Trưởng-lão đi đến thăm thân mẫu báo cho bà biết, Ngài được phép đi đến hầu đảnh lễ Đức-Thế-Tôn tại ngôi chùa Jetavana, gần kinh-thành Sāvatthi.

Thân mẫu của Ngài vô cùng hoan-hỷ bạch với Ngài Trưởng-lão Soṇa rằng:

- Kính bạch Ngài Trưởng-lão, Sādhu! Sādhu! Lành thay! Lành thay! Con xin kính dâng Ngài Trưởng-lão tấm vải len lớn (kambala) này, để Ngài đem cúng dường đến Đức-Thế-Tôn làm tấm lót nền trong cốc gandhakuṭi của Đức-Thế-Tôn.

Sau khi nhận tấm vải len ấy, Ngài Trưởng-lão Soṇa xin từ giã thân mẫu, trở về chỗ ở dọn dẹp các thứ vật dụng gọn gàng, rồi mới lên đường đi tuần tự đến kinh-thành Sāvatthi, vào ngôi chùa Jetavana, đến hầu đảnh lễ Đức-Thế-Tôn, rồi đứng một nơi hợp lẽ.

Đức-Thế-Tôn hỏi theo lệ thường của chư Phật xong, Đức-Thế-Tôn truyền bảo Ngài Trưởng-lão Ānanda rằng:

- Này Ānanda! Con nên sắp đặt chỗ nghỉ cho vị tỳ- khưu này.

Ngài Trưởng-lão Ānanda hiểu biết ý của Đức-Thế- Tôn, nên trải chỗ nằm nghỉ cho Ngài Trưởng-lão Soṇa trong cốc gandhakuṭi cùng với Đức-Thế-Tôn.

Đức-Thế-Tôn thực-hành phận sự như mỗi ngày, Đức-Thế-Tôn vào nằm nghiêng bên phải có chánh-niệm và trí-tuệ tỉnh-giác vào thời gian giữa của canh chót đêm, định giờ tỉnh dậy vào cuối canh chót. Đức-Thế-Tôn thức dậy biết tỳ-khưu Soṇa nghỉ ngơi lại sức rồi, nên Đức- Thế-Tôn truyền dạy rằng:

- Paṭibhātu taṃ bhikkhu, dhammo bhāsituṃ.

- Này tỳ-khưu! Con hãy nên tụng đọc chánh-pháp.

Vâng lời Đức-Thế-Tôn, Ngài Trưởng-lão Soṇa tụng tạng Kinh phần aṭṭhakavagga từng chữ từng câu đúng đắn rõ ràng với giọng rất hay. Khi Ngài Trưởng-lão Soṇa tụng xong, Đức-Thế-Tôn hoan-hỷ nói lên lời Sādhu! Sādhu! Lành thay! Lành thay!

Đức-Thế-Tôn khen ngợi rằng:

- Suggahito te bhikkhu, dhammo, mayā desitakāle ca ajja ca ekasadisāva desanā, kiñci ūnaṃ vā adhikaṃ vā natthi (11).

- Này tỳ-khưu! Chánh-pháp mà con đã học, ghi nhớ đúng đắn, Như-Lai đã thuyết dạy trong thời gian trước đây và ngày nay giống như một, không thiếu không dư.

Khi ấy, Ngài Trưởng-lão Soṇa nghĩ rằng: “Đây là cơ hội tốt”, nên Ngài Trưởng-lão đảnh lễ dưới hai bàn chân của Đức-Thế-Tôn, rồi bạch rằng:

- Kính bạch Đức-Thế-Tôn, Ngài Trưởng-lão Mahā- kaccayana, vị thầy tế độ của con kính xin đảnh lễ dưới hai bàn chân của Đức-Thế-Tôn, Ngài dạy con bạch với Đức-Thế-Tôn, có 5 điều rằng:

1- Kính bạch Đức-Thế-Tôn, vùng Avantidakkhiṇā-patha có ít tỳ-khưu, con cố gắng tìm đủ 10 vị tỳ-khưu để hành-tăng-sự suốt 3 năm mới được làm lễ thọ tỳ-khưu (upasampada).

Nếu được thì kính xin Đức-Thế-Tôn cho phép làm lễ thọ tỳ-khưu (upasampadā) tại vùng Avantidakkhiṇā-patha với nhóm tỳ-khưu-Tăng hội ít hơn.

2- Kính bạch Đức-Thế-Tôn, vùng Avantidakkhiṇā- patha đường sá xấu gồ ghề khó đi lại.

Nếu được thì kính xin Đức-Thế-Tôn cho phép tỳ-khưu trong vùng Avantidakkhiṇāpatha được phép mang dép.

3- Kính bạch Đức-Thế-Tôn, dân chúng trong vùng Avantidakkhiṇāpatha có thói quen thường hay tắm, họ cho rằng:“Nước làm cho sạch sẽ, trong sạch”.

Nếu được thì kính xin Đức-Thế-Tôn cho phép tỳ- khưu trong vùng Avantidakkhiṇāpatha được phép tắm hằng ngày.

4- Kính bạch Đức-Thế-Tôn, trong vùng Avanti- dakkhinapatha có da lót nằm như da cừu, da dê, da nai, cũng như Majjhimajanapada có lót nằm như cỏ tranh, cỏ lác.

Nếu được thì kính xin Đức-Thế-Tôn cho phép tỳ-khưu trong vùng Avantidakkhiṇāpatha được phép dùng da cừu, da dê, da nai lót nằm.

5- Kính bạch Đức Thế Tôn, các cận-sự-nam, cận-sự-nữ gửi y dâng cúng dường đến vị tỳ-khưu với lời bạch rằng:

“Kính bạch Ngài Trưởng-lão, con xin gửi bộ y này, nhờ Ngài dâng hộ đến vị tỳ-khưu có pháp danh ấy ở nơi ấy.”

Vị tỳ-khưu không dám nhận bộ y của thí-chủ, bởi vì cất giữ bộ y ấy quá ngày sẽ phạm giới “nissaggiya- pācittiya”.

Nếu được thì kính xin Đức-Thế-Tôn truyền dạy, cho phép về vấn đề y này.

Đức-Thế-Tôn cho phép đặc biệt

Do nguyên nhân đầu tiên phát sinh, nên Đức-Thế-Tôn truyền dạy chư tỳ-khưu-Tăng rằng:

1- Này chư tỳ-khưu! Vùng Avantidakkhiṇāpatha có tỳ- khưu ít, nên Như-Lai cho phép làm lễ thọ tỳ-khưu (upasampadā) với nhóm tỳ-khưu-Tăng tối thiểu 5 vị tỳ- khưu thông luật (vinayadhara) và tại tất cả mọi vùng paccantajanapada.

(Trung xứ majjhimajanapada làm lễ thọ tỳ-khưu (upasampadā) phải có nhóm tỳ-khưu-Tăng tối thiểu 10 vị tỳ-khưu thông luật: vinayadhara.)

Ngoài majjhimajanapada ra, còn tất cả các nơi khác làm lễ thọ tỳ-khưu (upasampadā) phải có nhóm tỳ-khưu- Tăng hội tối thiểu 5 vị tỳ-khưu thông luật (vinayadhara)).

2- Này chư tỳ-khưu! Vùng Avantidakkhiṇāpatha có đường sá xấu gồ ghề khó đi lại, nên Như-Lai cho phép tỳ-khưu trong tất cả mọi vùng paccantajanapada được phép mang dép.

3- Này chư tỳ-khưu! Dân chúng trong vùng Avanti-dakkhiṇāpatha có thói quen thường hay tắm, họ cho rằng: “Nước làm cho sạch sẽ, trong sạch”. Vì vậy, Như-Lai cho phép tỳ-khưu trong tất cả mọi vùng paccantajanapada được phép tắm hằng ngày.

4- Này chư tỳ-khưu! Trong vùng Avantidakkhiṇā-patha có da lót nằm như da cừu, da dê, da nai; cũng như Majjhimajanapada có cỏ lót nằm như cỏ tranh, cỏ lác; nên Như-Lai cho phép tỳ-khưu trong tất cả mọi vùng paccantajanapada được phép dùng da cừu, da dê, da nai lót nằm.

5- Này chư tỳ-khưu! Tất cả thí-chủ gửi tấm y để dâng cúng dường đến các vị tỳ-khưu ở nơi khác, với lời bạch rằng: “Các con gửi tấm y này, xin kính dâng cúng dường đến vị tỳ-khưu có pháp danh ấy”.

- Này chư tỳ-khưu! Như-Lai cho phép các con nhận tấm y ấy không quá 10 đêm.

Sau khi Đức-Thế-Tôn cho phép 5 điều của Ngài Trưởng-lão Mahākaccayana, vị thầy tế độ xong, tỳ-khưu Soṇa đảnh lễ Đức Thế Tôn bạch lời của thân mẫu rằng:

- Kính bạch Đức-Thế-Tôn, cận-sự-nữ Kāḷī thân mẫu của con gửi tấm vải len lớn này kính dâng lên Đức-Thế-Tôn, để lót nền cốc gandhakuṭi của Đức-Thế-Tôn.

Sau khi bạch xong, Ngài Trưởng-lão Soṇa kính dâng tấm vải len lớn (kambala) lên Đức-Thế-Tôn, rồi đảnh lễ Đức-Thế-Tôn, xin phép trở về chùa.

Ngài Trưởng-lão Soṇa đã đến hầu Đức-Thế-Tôn như ý nguyện và đã hoàn thành xong phận sự mà vị thầy tế độ là Ngài Trưởng-lão Mahākaccayana đã giao phó.

Trên đường trở về núi Upavatta, tỉnh Kuraraghara. Ngài Trưởng-lão Soṇa về đến nơi, vào đảnh lễ vị thầy tế độ là Ngài Trưởng-lão Mahākaccayana, rồi xin thuật lại mọi sự việc của mình cho vị thầy tế độ nghe.

Nghe tỳ-khưu Soṇa đệ-tử thuật lại như vậy, Ngài Trưởng-lão Mahākaccayana biết 5 điều thỉnh cầu của mình đã được Đức-Phật cho phép, nên Ngài Trưởng-lão vô cùng hoan-hỷ nói lên lời Sādhu! Sādhu! Lành thay! Lành thay!

Ngày hôm sau, Ngài Trưởng-lão Soṇa đi khất thực đến đứng trước cổng nhà thân mẫu. Nhìn thấy Ngài Trưởng-lão, thân mẫu ra tận cổng đón rước Ngài Trưởng-lão vào nhà, tự tay bà dâng vật thực để bát cúng dường đến Ngài Trưởng-lão.

Sau khi Ngài Trưởng-lão độ vật thực xong, thân mẫu bạch với Ngài Trưởng-lão rằng:

- Kính bạch Ngài Trưởng-lão, Ngài đã đến hầu đảnh lễ Đức-Thế-Tôn, mọi việc đều tốt lành phải không?

- Thưa thân mẫu, mọi việc đều tốt lành.

- Kính bạch Ngài Trưởng-lão, Ngài đảnh lễ Đức-Thế- Tôn, bạch lời của thân mẫu hay không?

- Thưa thân mẫu, sư đảnh lễ Đức-Thế-Tôn, rồi bạch lời của thân mẫu và kính dâng cúng dường tấm vải len lớn, lót nền cốc gandhakuṭi của Đức-Thế-Tôn.

- Kính bạch Ngài Trưởng-lão, nghe rằng:

“Ngài Trưởng-lão đã nghỉ trong cốc gandhakuṭi cùng với Đức-Thế-Tôn, rồi Đức-Thế-Tôn truyền bảo Ngài tụng đọc chánh-pháp xong, Đức-Thế-Tôn hoan-hỷ nói lên lời Sādhu! Sādhu! Lành thay! Lành thay!” Đúng vậy phải không?

- Thưa thân mẫu, thân mẫu biết bằng cách nào vậy?

- Kính bạch Ngài Trưởng-lão, chư thiên trú trong nhà báo cho thân mẫu biết rằng:

“Khi nghe Đức-Thế-Tôn hoan-hỷ nói lên lời Sādhu! Sādhu! Lành thay! Lành thay! Thì toàn thể chư thiên mười ngàn thế giới đồng nói lời hoan-hỷ Sādhu! Sādhu! Lành thay! Lành thay!”

- Kính bạch Ngài Trưởng-lão, thân mẫu kính thỉnh Ngài tụng chánh-pháp giống như Ngài đã từng tụng tại cốc gandhakuṭi của Đức-Thế-Tôn, có được hay không?

Nghe thân mẫu kính thỉnh như vậy, Ngài Trưởng-lão Soṇa nhận lời. Biết Ngài Trưởng-lão đã chấp thuận, nên thân mẫu của Ngài Trưởng-lão cho người trang hoàng một hội trường trước cổng nhà, có pháp tòa trang nghiêm, dân chúng tụ hội đông đủ, rồi kính thỉnh Ngài Trưởng-lão Soṇa lên ngồi trên pháp tòa tụng chánh-pháp mà Ngài Trưởng-lão đã từng tụng tại cốc gandhakuṭi của Đức-Thế-Tôn.

Về sau, Đức-Thế-Tôn chủ trì giữa chư Đại-đức tỳ- khưu-Tăng, tuyên dương Ngài Trưởng-lão Soṇa là vị Thánh thanh-văn đệ-tử tụng chánh-pháp với giọng hay đặc biệt nhất trong hàng thanh-văn đệ-tử của Đức-Phật Gotama.

Nghe 7 pháp-giác-chi

Bảy pháp-giác-chi (Bojjhaṅga) là một trong 5 đối- tượng trong phần pháp niệm-xứ, hành-giả thực-hành pháp-hành tứ niệm-xứ trong phần pháp niệm-xứ, có đối tượng 7 pháp-giác-chi dẫn đến chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế.

Bảy pháp-giác-chi còn là một linh-dược mầu-nhiệm (osadhañca imaṃ mantaṃ) chữa trị khỏi được căn bệnh nặng của bệnh nhân một cách huyền-diệu ngay tức thì, như 3 trường hợp sau:

Đức-Phật thuyết 7 pháp-giác-chi

* Trường hợp Ngài Đại-Trưởng-lão Mahākassapa lâm bệnh nặng trầm trọng tại động Pippaliguhā. Khi ấy, Đức-Thế-Tôn ngự đến thăm viếng Ngài Đại-Trưởng-lão Mahākassapa, rồi thuyết giảng bài kinh Paṭhama- gilānasutta có 7 pháp-giác-chi như sau:

Kinh Paṭhamagilānasutta (12)

Ekaṃ samayaṃ Bhagavā Rājagahe viharati Veḷuvane kalandakanivāpe. Tena kho pana samayena āyasmā Mahākassapo Pippaliguhāyaṃ viharati ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno.

Atha kho Bhagavā sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yenāyasmā Mahākassapo tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi, nisajja kho Bhagavā āyasmantaṃ Mahākassapaṃ etadavoca.

- Kacci te Kassapa, khamanīyaṃ? Kacci yāpanīyaṃ? Kacci dukkhā vedanā paṭikkamanti, no abhikkamanti, paṭikkamosānaṃ paññāyati, no abhikkamo’ti?

- Na me Bhante, khamanīyaṃ, na yāpanīyaṃ, bāḷhā me dukkhā vedanā abhikkamanti, no paṭikkamanti, abhikkamosānaṃ paññāyati, no paṭikkamo’ti

Sattime Kassapa, bojjhaṅgā mayā sammadakkhātā bhāvitā bahulīkatā abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattanti. Katame satta?

* Satisambojjhaṅgo kho Kassapa, mayā samma- dakkhāto bhāvito bahulīkato abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati.

* Dhammavicayasambojjhaṅgo kho Kassapa, mayā sammadakkhāto bhāvito bahulīkato abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati.

* Vīriyasambojjhaṅgo kho Kassapa, mayā samma- dakkhāto bhāvito bahulīkato abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati.

* Pītisambojjhaṅgo kho Kassapa, mayā sammadakkhāto bhāvito bahulīkato abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati.

* Passaddhisambojjhaṅgo kho Kassapa, mayā samma- dakkhāto bhāvito bahulīkato abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati.

* Samādhisambojjhaṅgo kho Kassapa, mayā samma- dakkhāto bhāvito bahulīkato abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati.

* Upekkhāsambojjhaṅgo kho Kassapa, mayā samma- dakkhāto bhāvito bahulīkato abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati.

Ime kho Kassapa, satta bojjhaṅgā mayā samma- dakkhātā bhāvitā bahulīkatā abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattantī’ti. Taggha Bhagavā bojjhaṅgā. Taggha Sugata bojjhaṅgā’ti. Idamavoca Bhagavā. Attamano āyasmā Mahākassapo Bhagavato bhāsitaṃ abhinandi Vuṭṭhahi cāyasmā Mahākassapo tamhā ābādhā, tathāpahīno cāyasmato Mahākassapassa so ābādho ahosī’ti.

(Paṭhamagilānasuttaṃ niṭṭhitaṃ.)

Ý nghĩa bài kinh bệnh thứ nhất

Một thuở nọ, Đức-Thế-Tôn ngự tại ngôi chùa Veḷuvana, nơi nuôi dưỡng các loài sóc, gần kinh-thành Rājagaha. Khi ấy, Ngài Đại-Trưởng-lão Kassapa lâm bệnh nặng khổ thân hành hạ, bệnh tình trầm trọng tại động Pippali.

Vào buổi chiều, sau khi rời khỏi nơi thanh vắng, Đức- Thế-Tôn ngự đến thăm viếng Ngài Đại-Trưởng-lão Kassapa, ngự trên chỗ ngồi đã trải sẵn, Đức-Thế-Tôn hỏi thăm Ngài Đại-Trưởng-lão Kassapa rằng:

- Này Kassapa!Con có kham nhẫn nổi thọ khổ không?

- Tứ đại của con có được điều hòa không?

- Thọ khổ của con thuyên giảm, chứ không tăng thêm phải không?

- Kính bạch Đức-Thế-Tôn, con không thể kham nhẫn nổi thọ khổ.

- Con không thể điều hòa tứ đại này được.

-Thọ khổ của con không thuyên giảm mà lại tăng thêm.

- Bệnh tình tăng thêm rõ ràng, chứ không thuyên giảm chút nào. Bạch Ngài.

- Này Kassapa! 7 pháp-giác-chi mà Như-Lai đã thuyết giảng chân chính, được thực-hành, được thực- hành nhiều, để phát sinh trí-tuệ thiền-tuệ thông suốt chân-lý tứ Thánh-đế, chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng ngộ Niết-bàn diệt khổ.

7 pháp giác chi ấy là thế nào?

1- Này Kassapa! Pháp niệm giác-chi mà Như-Lai đã thuyết giảng chân chính, được thực-hành, được thực- hành nhiều, để phát sinh trí-tuệ thiền-tuệ thông suốt chân-lý tứ Thánh-đế, chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng ngộ Niết-bàn diệt khổ.

2- Này Kassapa! Pháp phân-tích giác-chi mà Như- Lai đã thuyết giảng chân chính, được thực-hành, được thực-hành nhiều, để phát sinh trí-tuệ thiền-tuệ thông suốt chân-lý tứ Thánh-đế, chứng ngộ chân-lý tứ Thánh- đế, chứng ngộ Niết-bàn diệt khổ.

3- Này Kassapa! Pháp tinh-tấn giác-chi mà Như-Lai đã thuyết giảng chân chính, được thực-hành, được thực- hành nhiều, để phát sinh trí-tuệ thiền-tuệ thông suốt chân-lý tứ Thánh-đế, chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng ngộ Niết-bàn diệt khổ.

4- Này Kassapa! Pháp hỷ giác-chi mà Như-Lai đã thuyết giảng chân chính, được thực-hành, được thực- hành nhiều, để phát sinh trí-tuệ thiền-tuệ thông suốt chân-lý tứ Thánh-đế, chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng ngộ Niết-bàn diệt khổ.

5- Này Kassapa! Pháp an-tịnh giác-chi mà Như-Lai đã thuyết giảng chân chính, được thực-hành, được thực- hành nhiều, để phát sinh trí-tuệ thiền-tuệ thông suốt chân-lý tứ Thánh-đế, chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng ngộ Niết-bàn diệt khổ.

6- Này Kassapa! Pháp định giác-chi mà Như-Lai đã thuyết giảng chân chính, được thực-hành, được thực- hành nhiều, để phát sinh trí-tuệ thiền-tuệ thông suốt chân-lý tứ Thánh-đế, chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng ngộ Niết-bàn diệt khổ.

7- Này Kassapa! Pháp xả giác-chi mà Như-Lai đã thuyết giảng chân chính, được thực-hành, được thực- hành nhiều, để phát sinh trí-tuệ thiền-tuệ thông suốt chân-lý tứ Thánh-đế, chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng ngộ Niết-bàn diệt khổ.

- Này Kassapa! 7 pháp-giác-chi này Như-Lai đã thuyết giảng chân chính, được thực-hành, được thực- hành nhiều, để phát sinh trí-tuệ thiền-tuệ thông suốt chân-lý tứ Thánh-đế, chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng ngộ Niết-bàn diệt khổ.

Ngài Đại-Trưởng-lão Mahākassapa bạch rằng:

- Kính bạch Đức-Thế-Tôn, 7 pháp-giác-chi thật là huyền diệu!

- Kính bạch Đức-Thiện-Ngôn, 7 pháp-giác-chi thật là huyền diệu!

Đức-Thế-Tôn thuyết giảng 7 pháp-giác-chi xong, Ngài Đại-Trưởng-lão Mahākassapa phát sinh duy-tác-tâm vô cùng hoan-hỷ với lời giáo huấn của Đức-Thế-Tôn, nên Ngài Đại-Trưởng-lão Mahākassapa đã khỏi hẳn bệnh ngay tức khắc, căn bệnh của Ngài Đại-Trưởng-lão Mahākassapa khỏi hẳn, không còn tái phát lại nữa.

(Xong bài kinh bệnh thứ nhất).

* Trường hợp Ngài Đại-Trưởng-lão Mahāmoggallāna lâm bệnh nặng trầm trọng tại núi Gijjhakūṭa. Khi ấy, Đức-Thế-Tôn ngự đến thăm viếng Ngài Đại-Trưởng-lão Mahāmoggallāna, rồi thuyết giảng bài kinh Dutiya- gilānasutta có 7 pháp-giác-chi như sau:

Kinh Dutiyagilānasutta (13)

Ekaṃ samayaṃ Bhagavā Rājagahe viharati Veḷuvane kalandakanivāpe. Tena kho pana samayena āyasmā Mahāmoggallāno Gijjhakūṭe pabbate viharati ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno.

Atha kho Bhagavā sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yenāyasmā Mahāmoggallāno tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi, nisajja kho Bhagavā āyasmantaṃ Mahāmoggallānaṃ etadavoca.

-Kacci te Moggallāna, khamanīyaṃ?Kacci yāpanīyaṃ?

Kacci dukkhā vedanā paṭikkamanti, no abhikkamanti, paṭikkamosānaṃ paññāyati, no abhikkamo’ti ?

- Na me Bhante, khamanīyaṃ, na yāpanīyaṃ, bāḷhā me dukkhā vedanā abhikkamanti, no paṭikkamanti, abhikkamosānaṃ paññāyati, no paṭikkamo’ti

Sattime Moggallāna, bojjhaṅgā mayā sammadakkhātā bhāvitā bahulīkatā abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattanti. Katame satta?

* Satisambojjhaṅgo kho Moggallāna, mayā samma- dakkhāto bhāvito bahulīkato abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati.

* Dhammavicayasambojjhaṅgo kho Moggallāna, mayā sammadakkhāto bhāvito bahulīkato abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati.

* Vīriyasambojjhaṅgo kho Moggallāna, mayā sammadakkhāto bhāvito bahulīkato abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati.

* Pītisambojjhaṅgo kho Moggallāna, mayā samma- dakkhāto bhāvito bahulīkato abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati.

* Passaddhisambojjhaṅgo kho Moggallāna, mayā sammadakkhāto bhāvito bahulīkato abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati.

* Samādhisambojjhaṅgo kho Moggallāna, mayā samma- dakkhāto bhāvito bahulīkato abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati.

* Upekkhāsambojjhaṅgo kho Moggallāna, mayā samma- dakkhāto bhāvito bahulīkato abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati.

Ime kho Moggallāna, satta bojjhaṅgā mayā samma- dakkhātā bhāvitā bahulīkatā abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattantī’ti. Taggha Bhagavā bojjhaṅgā. Taggha Sugata bojjhaṅgā’ti. Idamavoca Bhagavā. Attamano āyasmā Mahā- moggallāno Bhagavato bhāsitaṃ abhinandi. Vuṭṭhahi cāyasmā Mahāmoggallāno tamhā ābādhā, tathāpahīno cāyasmato Mahāmoggallānassa so ābādho ahosī’ti.

(Dutiyagilānasuttaṃ niṭṭhitaṃ.)

Ý nghĩa bài Kinh bệnh thứ nhì

Một thuở nọ, Đức-Thế-Tôn ngự tại ngôi chùa Veḷuvana, nơi nuôi dưỡng các loài sóc, gần kinh-thành Rājagaha. Khi ấy, Ngài Đại-Trưởng-lão Mahāmoggallāna lâm bệnh nặng khổ thân hành hạ, bệnh tình trầm trọng tại núi Gijjhakūṭa.

Vào buổi chiều, sau khi rời khỏi nơi thanh vắng, Đức- Thế-Tôn ngự đến thăm viếng Ngài Mahāmoggallāna, ngự trên chỗ ngồi đã trải sẵn, Đức-Thế-Tôn hỏi thăm vị Đại-Trưởng-lão Mahāmoggallāna rằng:

- Này Mahāmoggallāna! Con có kham nhẫn nổi thọ khổ không?

- Tứ đại của con có được điều hòa không?

- Thọ khổ của con thuyên giảm, chứ không tăng thêm phải không?

- Kính bạch Đức-Thế-Tôn, con không thể kham nhẫn nổi thọ khổ.

- Con không thể điều hòa tứ đại này được.

- Thọ khổ của con không thuyên giảm mà lại tăng thêm.

- Bệnh tình tăng thêm rõ ràng, chứ không thuyên giảm chút nào. Bạch Ngài.

- Này Mahāmoggallāna! 7 pháp-giác-chi mà Như-Lai đã thuyết giảng chân chính, được thực-hành, được thực- hành nhiều, để phát sinh trí-tuệ thiền-tuệ thông suốt chân-lý tứ Thánh-đế, chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng ngộ Niết-bàn diệt khổ.

7 pháp giác chi ấy là thế nào?

1- Này Mahāmoggallāna! Pháp niệm giác-chi mà Như-Lai đã thuyết giảng chân chính, được thực-hành, được thực-hành nhiều, để phát sinh trí-tuệ thiền-tuệ thông suốt chân-lý tứ Thánh-đế, chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng ngộ Niết-bàn diệt khổ.

2- Này Mahāmoggallāna! Pháp phân-tích giác-chi mà Như-Lai đã thuyết giảng chân chính, được thực- hành, được thực-hành nhiều, để phát sinh trí-tuệ thiền- tuệ thông suốt chân-lý tứ Thánh-đế, chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng ngộ Niết-bàn diệt khổ.

3- Này Mahāmoggallāna! Pháp tinh-tấn giác-chi mà Như-Lai đã thuyết giảng chân chính, được thực-hành, được thực-hành nhiều, để phát sinh trí-tuệ thiền-tuệ thông suốt chân-lý tứ Thánh-đế, chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng ngộ Niết-bàn diệt khổ.

4- Này Mahāmoggallāna! Pháp hỷ giác-chi mà Như- Lai đã thuyết giảng chân chính, được thực-hành, được thực-hành nhiều, để phát sinh trí-tuệ thiền-tuệ thông suốt chân-lý tứ Thánh-đế, chứng ngộ chân-lý tứ Thánh- đế, chứng ngộ Niết-bàn diệt khổ.

5- Này Mahāmoggallāna! Pháp an-tịnh giác-chi mà Như-Lai đã thuyết giảng chân chính, được thực-hành, được thực-hành nhiều, để phát sinh trí-tuệ thiền-tuệ thông suốt chân-lý tứ Thánh-đế, chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng ngộ Niết-bàn diệt khổ.

6- Này Mahāmoggallāna! Pháp định giác-chi mà Như-Lai đã thuyết giảng chân chính, được thực-hành, được thực-hành nhiều, để phát sinh trí-tuệ thiền-tuệ thông suốt chân-lý tứ Thánh-đế, chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng ngộ Niết-bàn diệt khổ.

7- Này Mahāmoggallāna! Pháp xả giác-chi mà Như- Lai đã thuyết giảng chân chính, được thực-hành, được thực-hành nhiều, để phát sinh trí-tuệ thiền-tuệ thông suốt chân-lý tứ Thánh-đế, chứng ngộ chân-lý tứ Thánh- đế, chứng ngộ Niết-bàn diệt khổ.

- Này Mahāmoggallāna! 7 pháp-giác-chi này Như- Lai đã thuyết giảng chân chính, được thực-hành, được thực-hành nhiều, để phát sinh trí-tuệ thiền-tuệ thông suốt chân-lý tứ Thánh-đế, chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng ngộ Niết-bàn diệt khổ.

Ngài Đại-Trưởng-lão Mahāmoggallāna bạch rằng:

- Kính bạch Đức-Thế-Tôn, 7 pháp-giác-chi thật là huyền diệu!

- Kính bạch Đức-Thiện-Ngôn, 7 pháp-giác-chi thật là huyền diệu!

Đức-Thế-Tôn thuyết giảng 7 pháp-giác-chi xong, Ngài Đại-Trưởng-lão Mahāmoggallāna phát sinh duy-tác-tâm vô cùng hoan-hỷ với lời giáo huấn của Đức-Thế-Tôn, nên Ngài Đại-Trưởng-lão Mahāmoggallāna đã khỏi hẳn bệnh ngay tức khắc, căn bệnh của Ngài Đại-Trưởng-lão Mahāmoggallāna khỏi hẳn, không còn tái phát lại nữa.

(Xong bài kinh bệnh thứ nhì).

Đức-Phật nghe 7 Pháp Giác-chi

* Trường hợp Đức-Thế-Tôn lâm bệnh nặng tại ngôi chùa Veḷuvana. Khi ấy, Ngài Trưởng-lão Mahācunda đến hầu đảnh lễ Đức-Thế-Tôn, rồi ngồi một nơi hợp lẽ. Đức-Thế-Tôn truyền bảo Ngài Trưởng-lão Mahācunda tụng 7 pháp-giác-chi.

Ngài Trưởng-lão Mahācunda tụng bài kinh Tatiya- gilānasutta có 7 pháp-giác-chi như sau:

Kinh Tatiyagilānasutta (14)

Ekaṃ samayaṃ Bhagavā Rājagahe viharati Veḷuvane kalandakanivāpe. Tena kho pana samayena Bhagavā ābādhiko hoti dukkhito bāḷhagilāno. Atha kho āyasmā Mahācundo yena Bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅ- kamitvā Bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi, ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ Mahācundaṃ Bhagavā etadavoca.

“Paṭibhantu taṃ Cunda, bojjhaṅgā”ti.

Sattime Bhante, bojjhaṅgā Bhagavatā samma- dakkhātā bhāvitā bahulīkatā abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattanti. Katame satta?

* Satisambojjhaṅgo kho Bhante, Bhagavatā samma- dakkhāto bhāvito bahulīkato abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati.

* Dhammavicayasambojjhaṅgo kho Bhante, bhagavatā sammadakkhāto bhāvito bahulīkato abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati.

* Vīriyasambojjhaṅgo kho Bhante, Bhagavatā samma- dakkhāto bhāvito bahulīkato abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati.

* Pītisambojjhaṅgo kho Bhante, Bhagavatā samma- dakkhāto bhāvito bahulīkato abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati.

* Passaddhisambojjhaṅgo kho Bhante, Bhagavatā sammadakkhāto bhāvito bahulīkato abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati.

* Samādhisambojjhaṅgo kho Bhante, Bhagavatā samma- dakkhāto bhāvito bahulīkato abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati.

* Upekkhāsambojjhaṅgo kho Bhante, Bhagavatā sammadakkhāto bhāvito bahulīkato abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati.

Ime kho Bhante, satta bojjhaṅgā Bhagavatā samma-dakkhātā bhāvitā bahulīkatā abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattantī’ti

Taggha Cunda bojjhaṅgā. Taggha Cunda bojjhaṅgā’ti. Idamavocāyasmā Cundo. Samanuñño Satthā ahosi. Vuṭṭhahi ca Bhagavā tamhā ābādhā, tathāpahīno ca Bhagavato so ābādho ahosī’ti.

(Tatiyagilānasuttaṃ niṭṭhitaṃ.)

Ý nghĩa bài kinh bệnh thứ ba

Một thuở nọ, Đức-Thế-Tôn ngự tại ngôi chùa Veḷuvana, nơi nuôi dưỡng các loài sóc, gần kinh-thành Rājagaha. Khi ấy, Đức-Thế-Tôn lâm bệnh nặng khổ thân hành hạ.

Ngài Trưởng-lão Mahācunda đến hầu đảnh lễ Đức- Thế-Tôn, rồi ngồi một nơi hợp lẽ, sau khi Ngài Trưởng-lão Mahācunda ngồi một nơi, Đức-Thế-Tôn truyền bảo rằng:

- “Này Cunda! Con hãy nên tụng 7 pháp-giác-chi.”

Ngài Trưởng-lão Mahācunda tụng 7 pháp-giác-chi

- Kính bạch Đức-Thế-Tôn, 7 pháp-giác-chi mà Đức- Thế-Tôn đã thuyết giảng chân chính, được thực-hành, được thực-hành nhiều, để phát sinh trí-tuệ thiền-tuệ thông suốt chân-lý tứ Thánh-đế, chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng ngộ Niết-bàn diệt khổ.

7 pháp giác chi ấy là thế nào?

1- Kính bạch Đức-Thế-Tôn, pháp niệm giác-chi mà Đức-Thế-Tôn đã thuyết giảng chân chính, được thực- hành, được thực-hành nhiều, để phát sinh trí-tuệ thiền- tuệ thông suốt chân-lý tứ Thánh-đế, chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng ngộ Niết-bàn diệt khổ.

2- Kính bạch Đức-Thế-Tôn, pháp phân-tích giác-chi mà Đức-Thế-Tôn đã thuyết giảng chân chính, được thực-hành, được thực-hành nhiều, để phát sinh trí-tuệ thiền-tuệ thông suốt chân-lý tứ Thánh-đế, chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng ngộ Niết-bàn diệt khổ.

3- Kính bạch Đức-Thế-Tôn, pháp tinh-tấn giác-chi mà Đức-Thế-Tôn đã thuyết giảng chân chính, được thực-hành, được thực-hành nhiều, để phát sinh trí-tuệ thiền-tuệ thông suốt chân-lý tứ Thánh-đế, chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng ngộ Niết-bàn diệt khổ.

4- Kính bạch Đức-Thế-Tôn, pháp hỷ giác-chi mà Đức-Thế-Tôn đã thuyết giảng chân chính, được thực- hành, được thực-hành nhiều, để phát sinh trí-tuệ thiền- tuệ thông suốt chân-lý tứ Thánh-đế, chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng ngộ Niết-bàn diệt khổ.

5- Kính bạch Đức-Thế-Tôn, pháp an-tịnh giác-chi mà Đức-Thế-Tôn đã thuyết giảng chân chính, được thực-hành, được thực-hành nhiều, để phát sinh trí-tuệ thiền-tuệ thông suốt chân-lý tứ Thánh-đế, chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng ngộ Niết-bàn diệt khổ.

6- Kính bạch Đức-Thế-Tôn, pháp định giác-chi mà Đức-Thế-Tôn đã thuyết giảng chân chính, được thực- hành, được thực-hành nhiều, để phát sinh trí-tuệ thiền- tuệ thông suốt chân-lý tứ Thánh-đế, chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng ngộ Niết-bàn diệt khổ.

7- Kính bạch Đức-Thế-Tôn, pháp xả giác-chi mà Đức-Thế-Tôn đã thuyết giảng chân chính, được thực- hành, được thực-hành nhiều, để phát sinh trí-tuệ thiền- tuệ thông suốt chân-lý tứ Thánh-đế, chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng ngộ Niết-bàn diệt khổ.

Đức-Thế-Tôn truyền bảo rằng:

- Này Cunda! 7 pháp giác chi thật là huyền diệu!

Ngài Trưởng-lão Mahācunda tụng 7 pháp-giác-chi xong, Đức-Thế-Tôn phát sinh duy-tác-tâm vô cùng hoan- hỷ trong 7 pháp-giác-chi ấy, Đức-Thế-Tôn đã khỏi hẳn bệnh ngay tức khắc, căn bệnh của Đức-Thế-Tôn khỏi hẳn, không còn tái phát lại nữa.

(Xong bài kinh bệnh thứ ba)

LỢI ÍCH CỦA SỰ NGHE TỤNG KINH PĀḶI

Người bệnh nghe tụng kinh Pāḷi là một trong những truyền thống trong Phật-giáo. Bệnh có 2 loại: bệnh-thân và bệnh-tâm.

Bệnh-thân do có thân. Thân có tứ đại: đất, nước, lửa, gió. Tứ đại không điều hòa nên phát sinh bệnh-thân. Tất cả chúng-sinh nói chung, con người nói riêng, hễ có thân là có bệnh-thân, chỉ có khác nhau bệnh nhẹ hoặc bệnh nặng mà thôi. Cho nên, chư Thánh A-ra-hán và Đức- Phật cũng không tránh khỏi bệnh-thân.

Bệnh-tâm phát sinh do mọi phiền-não, mà mọi phiền- não phát sinh do nương nhờ nơi bất-thiện-tâm (ác-tâm). Nếu khi bất-thiện-tâm (ác-tâm) nào phát sinh thì ắt có số phiền-não đồng sinh với bất-thiện-tâm (ác-tâm) ấy.

Bệnh-thân thuộc về quả của nghiệp, còn bệnh-tâm là do phiền-não mà mọi phiền-não phát sinh do nương nhờ nơi bất-thiện-tâm (ác-tâm), làm cho tâm bị ô nhiễm nóng nảy khổ-tâm gọi là bệnh-tâm.

Thật ra, bệnh-thân và bệnh-tâm là 2 bệnh riêng biệt, sở dĩ có sự liên quan với nhau là vì phiền-não tham muốn mau khỏi bệnh-thân, nhưng không khỏi bệnh thân, nên phiền-não sân phát sinh làm cho khổ-tâm gọi là bệnh-tâm.

Đức-Phật và chư Thánh A-ra-hán đã diệt tận được mọi phiền-não không còn dư sót nên không còn khổ- tâm nghĩa là không còn bệnh-tâm, chỉ còn có bệnh-thân mà thôi.

Cho nên, khi nghe 7 pháp-giác-chi là chánh-pháp mà Đức-Phật và chư Thánh A-ra-hán đã từng chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, nên phát sinh đại-duy-tác-tâm vô cùng hoan-hỷ trong 7 pháp-giác-chi ấy như là một linh-dược mầu-nhiệm (osadhañca imaṃ mantaṃ) chữa trị khỏi căn bệnh nặng của Ngài đại-trưởng-lão Mahā- kassapa, Ngài đại-trưởng-lão Mahāmoggallāna và Đức-Phật khỏi bệnh ngay tức thì một cách huyền-diệu.

Đối với bệnh nhân là hạng phàm-nhân vẫn còn đầy đủ 1500 loại phiền-não, nếu được nghe 7 pháp-giác-chi mà hiểu biết rõ ý nghĩa mỗi pháp-giác-chi thì bệnh nhân phát sinh đại-thiện-tâm trong sạch vô cùng hoan-hỷ trong 7 pháp-giác-chi ấy, do năng lực của đại-thiện-tâm này làm cho thân có sắc-pháp nhẹ nhàng (lahutā), mềm mại (mudutā) uyển chuyển (kamaññatā), giúp cho bệnh- thân giảm bớt khổ-thân(15).

* Tích Dhammika upāsakavatthu(16) được tóm lược điểm chính như sau:

Trường-hợp cận-sự-nam Dhammika lâm bệnh trầm trọng, sắp lâm chung, nên truyền bảo người thân trong gia đình đến hầu đảnh lễ Đức-Thế-Tôn, cầu xin Đức- Thế-Tôn cho phép số Đại-đức tỳ-khưu-Tăng đến tư gia, cận-sự-nam Dhammika muốn nghe pháp lúc lâm chung.

Đức-Thế-Tôn truyền dạy một số Đại-đức tỳ-khưu- Tăng đến tụng kinh tại tư gia của cận-sự-nam Dhammika.

Chư Đại-đức tỳ-khưu-Tăng đến tư gia, cận-sự-nam Dhammika nằm trên giường chắp tay thỉnh cầu chư Đại- đức tỳ-khưu-Tăng tụng bài kinh Mahāsatipaṭṭhānasutta: Kinh Đại-niệm-xứ đó là 1 trong những bài kinh chính yếu trong Phật-giáo.

Khi chư Đại-đức tỳ-khưu-Tăng đang tụng bài kinh Mahāsatipaṭṭhānasutta: Kinh Đại-niệm-xứ cho cận-sự- nam Dhammika nằm lắng tai nghe, khi ấy, 6 chiếc xe trời có 1.000 con ngựa báu từ 6 cõi trời dục-giới hiện xuống chờ đón rước cận-sự-nam Dhammika (Đó là trường-hợp gatinimitta của người sắp chết).

Cận-sự-nam Dhammika chọn cõi trời Tusita (Đâu-suất đà-thiên), nên sau khi cận-sự-nam Dhammika chết, đại- thiện-nghiệp trong đại-thiện-tâm cho quả trong thời-kỳ tái-sinh kiếp sau (paṭisandhikāla) có đại-quả-tâm gọi là tái-sinh-tâm (paṭisandhicitta) làm phận sự tái-sinh kiếp sau hóa-sinh làm vị thiên-nam trong lâu đài nguy nga tráng lệ, có hào quang sáng ngời toả khắp mọi nơi trên cõi trời Tusita (Đâu-suất đà-thiên) mà đã chọn trước khi chết, hưởng mọi sự an-lạc trên cõi trời ấy.

Vị thiên-nam hoặc vị thiên-nữ trên cõi trời Tusita (Đâu-suất đà-thiên) có tuổi thọ 4000 năm cõi trời, so với thời gian cõi người 576 triệu năm, bởi vì 1 ngày 1 đêm bằng 400 năm cõi người.

* Trường-hợp ông phú hộ Anāthapiṇḍika lâm bệnh trầm trọng, bệnh phong hành hạ kinh khủng, trong bài kinh Anāthapiṇḍikovādasutta (17) được tóm lược điểm chính như sau:

Ông phú hộ Anāthapiṇḍika lâm bệnh trầm trọng, bệnh phong hành hạ kinh khủng, nên ông phú hộ truyền bảo người thân trong gia đình đến hầu đảnh lễ Đức-Thế-Tôn, rồi kính bạch với Đức-Thế-Tôn về bệnh tình trầm trọng của ông.

Ông phú hộ truyền bảo người thân trong gia đình đến hầu đảnh lễ Ngài Đại-Trưởng-lão Sāriputta, rồi kính bạch với Ngài Đại-Trưởng-lão về bệnh tình trầm trọng của ông, kính thỉnh Ngài Đại-Trưởng-lão có tâm từ tế độ đến tư gia của ông.

Khi ấy, Ngài Đại-Trưởng-lão Sāriputta và Ngài Trưởng-lão Ānanda cùng nhau đến tư gia thăm ông phú hộ Anāthapiṇḍika.

* Ngài Đại-Trưởng-lão Sāriputta giảng giải cho ông phú hộ hiểu biết về 6 đối-tượng bên ngoài tiếp xúc với 6 tịnh-sắc-pháp bên trong, phát sinh 6 thức-tâm, 6 xúc, 6 thọ, v.v...

* Ngài Trưởng-lão Ānanda cũng khuyên dạy, ông phú hộ Anāthapiṇḍika phát sinh đại-thiện-tâm vô cùng hoan- hỷ trong lời giảng dạy của Ngài Đại-Trưởng-lão Sāriputta và Ngài Trưởng-lão Ānanda.

Ngài Đại-Trưởng-lão Sāriputta và Ngài Trưởng-lão Ānanda trở về ngôi chùa Jetavana một lát sau, ông phú hộ Anāthapiṇḍika chết, sau khi ông phú hộ chết, đại-thiện- nghiệp trong đại-thiện-tâm cho quả trong thời-kỳ tái-sinh kiếp sau (paṭisandhikāla) có đại-quả-tâm gọi là tái-sinh-tâm (paṭisandhicitta) làm phận sự tái-sinh kiếp sau hóa- sinh làm vị thiên-nam Anāthapiṇḍika trên cõi trời Tusita (Đâu-suất-đà-thiên) trong lâu đài nguy nga tráng lệ, có hào quang sáng ngời toả khắp mọi nơi.

Ngay đêm hôm ấy, vị thiên-nam Anāthapiṇḍika từ cõi trời Tusita xuất hiện xuống ngôi chùa Jetavana làm cho ngôi chùa sáng choang, vị thiên-nam Anāthapiṇḍika đến hầu đảnh lễ Đức-Thế-Tôn, tán dương ca tụng ân-đức Phật, ân-đức Ngài Đại-Trưởng-lão Sāriputta, rồi đảnh lễ Đức-Thế-Tôn xin phép trở về cõi trời Tusita (Đâu-suất- đà-thiên).

Cho nên, phước-thiện nghe chánh-pháp lúc nào cũng đem lại sự lợi ích, sự tiến hóa, sự an-lạc trong kiếp hiện- tại và vô số kiếp vị-lai, nhất là đối với bệnh nhân nghe chánh-pháp, phát sinh đại-thiện-tâm vô cùng hoan-hỷ làm cho bệnh giảm bớt, hoặc bớt hẳn, nếu bệnh nhân không sống được, thì sau khi bệnh nhân chết, đại-thiện- nghiệp nghe chánh-pháp có cơ hội cho quả tái-sinh kiếp sau 1 trong 7 cõi thiện-dục-giới là cõi người và 6 cõi trời dục-giới, hưởng mọi sự an-lạc trong cõi thiện-giới.

(Xong phần phước-thiện nghe pháp)

-oo0oo-

(1) Dī. Mahāvaggapāḷi, kinh Mahāparinibbānasuttapāḷi.
(2) Vinayapiṭaka, bộ Mahāvagga, phần Sāriputtamoggallāna pabhajjākathā.
(3) Khuddkanikāya, Vimānavatthu, tích Maṇḍūkadevaputtavimānavatthu.
(4) 3 tháng ở cõi người, thời gian trên cõi trời Tam-thập-tam-thiên khoảng 3 phút 36 giây, bởi vì 1 ngày 1 đêm cõi trời này, bằng 100 năm ở cõi người.
(5) Saṃ. Mahāvaggasaṃyuttapāḷi, Sotāpattiphalasutta.
(6) Bộ Aṅg. Phần Pañcakanipāta, Dhammassavanasutta.
(7) Maj. Mūlapaṇṇāsapāḷi, Rathavinītasutta.
(8) M. Mūlapaṇṇāsaṭṭhakathā, Rathavinītasuttavaṇṇanā.
(9) Aṅguttaranikāya, Ekakanipātaṭṭhakathā, Soṇakuṭikaṇṇatthera.
(10) Từ thời-kỳ Đức-Phật Padumuttara đến Đức-Phật Gotama xuất hiện trên thế gian thời gian khoảng cách 100 ngàn đại-kiếp trái đất.
(11) Aṅguttaranikāya Ekakanipātaṭṭhakathā, Soṇakuṭikaṇṇattheravatthu.
(12) Saṃyuttanikāya, phần Mahāvaggapāḷi, Paṭhamagilānasutta.
(13) Saṃyuttanikāya, Phần Mahāvaggapāḷi, Paṭhamagilānasutta.
(14) Saṃyuttanikāya, phần Mahāvaggapāḷi, Tatiyagilānasutta.
(15) Xem quyển “Bài Kinh Cho Người Bệnh” phần giảng giải 7 pháp giác-chi, cùng soạn giả.
(16) Dhammapadaṭṭhakathā, tích Dhammika upāsakavatthu.
(17) Maj. Uparipaṇṇāsapāḷi, kinh Anāthapiṇḍikovādasutta.

Trang Website được thành lập và quản lý bởi các cận sự nam, cận sự nữ trong Phật Giáo. Mục đích nhằm lưu trữ, số hoá kinh sách và tài liệu Phật Giáo Nguyên Thuỷ - Theravāda.

Chi tiết

Phước thiện Nghe Pháp (Dhammassavana)

Từ điển Pali

Tạng Luật

Tạng Kinh

Vi Diệu Pháp

Giảng Pháp

Học Thiền Vipassanā

Lý Thuyết Vipassanā

Soạn / Dịch Giả

Phật Học Căn Bản

Sử Liệu Phật Giáo

Vấn Đáp Phật Pháp

Góc Nhìn

Cổ Ngữ Pāli

Bậc Trưởng Lão

Mục Khác

Đăng Ký Thành Viên

Kinh Tụng

Lớp Phật Pháp

Lời Ngỏ

Góc Sáng Tác

PHƯỚC-THIỆN NGHE-PHÁP (DHAMMASSAVANA)

NGHE CHÁNH-PHÁP

CHƯ BỒ-TÁT THANH-VĂN-GIÁC NGHE CHÁNH-PHÁP

TUYÊN DƯƠNG NGÔI VỊ TỐI-THƯỢNG THANH-VĂN

ĐỨC-BỒ-TÁT KIẾP CHÓT KHÔNG NGHE CHÁNH-PHÁP

TẠNG VI-DIỆU-PHÁP PĀḶI TẠI CÕI NGƯỜI

PHÁP TRỞ THÀNH BẬC THÁNH NHẬP-LƯU

QUẢ BÁU CỦA SỰ NGHE-PHÁP

LỢI ÍCH CỦA SỰ NGHE TỤNG KINH PĀḶI