Đức Tăng (Saṃgha)
Danh từ “Tăng” là dịch âm từ tiếng Pāḷi “Saṃgha”. Saṃgha: Chư-Tăng nghĩa là đoàn thể. Trong câu: Bhagavato sāvakasaṃgho: Chư-Tăng là bậc thanh-văn đệ-tử của Đức-Thế-Tôn. Hoặc danh từ: Bhikkhusaṃgha: Chư tỳ-khưu-Tăng, Bhikkhunisaṃgha: Chư tỳ-khưu-ni-Tăng. Saṃgha: Chư-Tăng Chư-Tăng có 2 hạng:
– Chư Thánh-Tăng: Ariyasaṃgha.
– Chư phàm-Tăng: Puthujjanasaṃgha.
Thế nào gọi là chư Thánh Tăng?
Chư tỳ-khưu-Tăng là bậc thanh-văn đệ-tử của Đức- Phật, quý Ngài đã lắng nghe chánh-pháp của Đức-Phật, rồi thực-hành pháp-hành thiền-tuệ dẫn đến chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng đắc 4 Thánh-đạo, 4 Thánh-quả, Niết-bàn, trở thành 4 bậc Thánh-nhân. Cho nên, chư tỳ-khưu Thánh-Tăng ấy gọi là chư Thánh-Tăng (Ariyasaṃgha). Chư Thánh-Tăng có 4 đôi, thành 8 bậc tính theo siêu-tam-giới-tâm.
Bậc Thánh-Tăng có 4 đôi
4 Thánh-đạo → 4 Thánh-quả tương xứng:
Nhập-lưu Thánh-đạo | → | Nhập-lưu Thánh-quả. |
Nhất-lai Thánh-đạo | → | Nhất-lai Thánh-quả. |
Bất-lai Thánh-đạo | → | Bất-lai Thánh-quả. |
A-ra-hán Thánh-đạo | → | A-ra-hán Thánh-quả. |
8 Bậc Thánh-Tăng
4 Thánh-đạo
– Bậc Nhập-lưu Thánh-đạo (Sotāpattimagga).
– Bậc Nhất-lai Thánh-đạo (Sakadāgāmimagga).
– Bậc Bất-lai Thánh-đạo (Anāgāmimagga).
– Bậc A-ra-hán Thánh-đạo (Arahattamagga).
4 Thánh-quả
– Bậc Nhập-lưu Thánh-quả (Sotāpattiphala).
– Bậc Nhất-lai Thánh-quả (Sakadāgāmiphala).
– Bậc Bất-lai Thánh-quả (Anāgāmiphala).
– Bậc A-ra-hán Thánh-quả (Arahattaphala).
4 Bậc Thánh-nhân (Ariyapuggala)
Chư Thánh-Tăng tính theo Thánh-nhân có 4 bậc:
– Bậc Thánh Nhập-lưu (Sotāpanna).
– Bậc Thánh Nhất-lai (Sakadāgāmī).
– Bậc Thánh Bất-lai (Anāgāmī).
– Bậc Thánh A-ra-hán (Arahanta).
Được trở thành bậc Thánh thanh-văn đệ-tử của Đức-Phật, hành-giả cần phải có đầy đủ hai điều kiện:
* Những tiền-kiếp trong quá khứ, hành-giả đã từng tạo 10 pháp-hạnh ba-la-mật đầy đủ trọn vẹn.
* Kiếp hiện-tại, hành-giả có duyên lành đến hầu Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác, hoặc gặp được bậc Thánh thanh- văn đệ-tử của Đức-Phật, có đức-tin trong sạch nơi Tam- bảo: Đức-Phật-bảo, Đức-Pháp-bảo, Đức-Tăng-bảo, lắng nghe chánh-pháp của Đức-Phật, rồi thực-hành pháp- hành thiền-tuệ dẫn đến chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng đắc Thánh-đạo, Thánh-quả, Niết-bàn, diệt tận được phiền-não, tham-ái, … mới trở thành bậc Thánh thanh-văn đệ-tử của Đức-Phật, theo tuần tự từ bậc Thánh Nhập-lưu, bậc Thánh Nhất-lai, bậc Thánh Bất-lai, đến bậc Thánh A-ra-hán cao thượng nhất như sau:
– Hành-giả thiện-trí phàm-nhân thuộc về hạng người tam-nhân thực-hành pháp-hành thiền-tuệ dẫn đến chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng đắc Nhập-lưu Thánh- đạo, Nhập-lưu Thánh-quả, Niết-bàn, diệt tận được 2 loại phiền-não là tà-kiến (diṭṭhi) và hoài-nghi (vicikicchā), trở thành bậc Thánh Nhập-lưu, là bậc Thánh thanh-văn đệ-tử thứ nhất của Đức-Phật.
– Hành-giả là bậc Thánh Nhập-lưu tiếp tục thực-hành pháp-hành thiền-tuệ dẫn đến chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng đắc Nhất-lai Thánh-đạo, Nhất-lai Thánh-quả và Niết-bàn, diệt tận được 1 loại phiền-não là sân loại thô (dosa), trở thành bậc Thánh Nhất-lai, là bậc Thánh Thanh-văn đệ-tử thứ nhì của Đức-Phật.
– Hành-giả là bậc Thánh Nhất-lai tiếp tục thực-hành pháp-hành thiền-tuệ dẫn đến chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng đắc Bất-lai Thánh-đạo, Bất-lai Thánh- quả và Niết-bàn, diệt tận được 1 loại phiền-não là sân loại vi-tế (dosa) không còn dư sót, trở thành bậc Thánh Bất-lai là bậc Thánh thanh-văn đệ-tử thứ ba của Đức- Phật.
– Hành-giả là bậc Thánh Bất-lai tiếp tục thực-hành pháp-hành thiền-tuệ dẫn đến chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế, chứng đắc A-ra-hán Thánh-đạo, A-ra-hán Thánh-quả và Niết-bàn, diệt tận được 7 loại phiền-não còn lại là tham (lobha), si (moha), ngã-mạn (māna), buồn-chán (thīna), phóng-tâm (uddhacca), không biết hổ-thẹn tội-lỗi (ahirika), không biết ghê-sợ tội-lỗi (anottappa) không còn dư sót, trở thành bậc Thánh A- ra-hán cao thượng, là bậc Thánh thanh-văn đệ-tử thứ tư cao thương nhất của Đức-Phật.
