Tìm hiểu Phước Thiện (Puñña Kusala)

NỀN-TẢNG-PHẬT-GIÁO (MŪLABUDDHASĀSANA)

QUYỂN V

PHƯỚC-THIỆN (PUÑÑA-KUSALA)

Soạn giả:
Tỳ-khưu Hộ-Pháp
(Dhammarakkhita Bhikkhu)
(Aggamahāpaṇḍita)

Chương VI: Nghiệp Và Quả Của Nghiệp đã được trình bày xong trong quyển IV của bộ Nền-Tảng-Phật- Giáo, tiếp theo chương VII: Phước-Thiện (Puñña- Kusala) này sẽ được trình bày trong quyển V này.

Phước dịch từ danh từ Pāḷi: Puñña.

Thiện dịch từ danh từ Pāḷi: Kusala.

- Định nghĩa danh từ puñña:

Attano santānaṃ punāti sodhetīti puññaṃ.

Trạng-thái làm cho thiện-tâm của mình trong sạch gọi là phước.

Phước trái nghĩa với tội. Tội danh từ Pāḷi gọi là pāpa.

- Định nghĩa danh từ pāpa:

Apāyaṃ pāpenantīti pāpāni.

Những ác-nghiệp trong 12 ác-tâm (bất-thiện-tâm) cho quả tái-sinh kiếp sau trong 4 cõi ác-giới là địa-ngục, a- su-ra, ngạ-quỷ, súc-sinh, gọi là tội.

- Định nghĩa danh từ kusala:

Kucchite pāpadhamme salayantīti kusalāni.

Các tâm nào có khả năng diệt những ác-pháp ô- nhiễm trong tâm, các tâm ấy gọi là các thiện-tâm.

Thiện-tâm trái nghĩa với bất-thiện-tâm hoặc ác-tâm.

Kusalā anavajjasukhavipākalakkhaṇā.

Thiện-nghiệp trong thiện-tâm có trạng-thái không có tội-lỗi, cho quả an-lạc.

Phước đồng nghĩa với thiện.

Tội đồng nghĩa với bất-thiện hoặc ác.

* Trong quyển Phước-Thiện này không đề cập đến ác-nghiệp, chỉ giảng giải 10 phước-thiện thuộc về dục- giới thiện-nghiệp hoặc đại-thiện-nghiệp trong 8 dục-giới thiện-tâm hoặc 8 đại-thiện-tâm mà thôi.

* Thiện-nghiệp đó là tác-ý tâm-sở đồng sinh với 21 hoặc 37 tâm đó là 8 dục-giới thiện-tâm + 5 sắc-giới thiện-tâm + 4 vô-sắc-giới thiện-tâm + 4 hoặc 20 siêu- tam-giới thiện-tâm đó là 4 hoặc 20 Thánh-đạo-tâm.

Thiện-nghiệp có 4 loại:

- Dục-giới thiện-nghiệp trong 8 dục-giới thiện-tâm.

- Sắc-giới thiện-nghiệp trong 5 sắc-giới thiện-tâm.

- Vô-sắc-giới thiện-nghiệp trong 4 vô-sắc-giới thiện-tâm.

- Siêu-tam-giới thiện-nghiệp trong 4 hoặc 20 siêu-tam-giới thiện-tâm đó là 4 hoặc 20 Thánh-đạo-tâm.

Trong quyển Phước-Thiện này chỉ đề câp đến dục- giới thiện-nghiệp hoặc đại-thiện-nghiệp trong 8 dục- giới thiện-tâm hoặc 8 đại-thiện-tâm mà thôi, không đề cập đến sắc-giới thiện-nghiệp, vô-sắc-giới thiện-nghiệp và siêu-tam-giới thiện-nghiệp.

* Đại-thiện-nghiệp đó là tác-ý tâm-sở đồng sinh với 8 đại-thiện-tâm tạo 10 đại-thiện-nghiệp do nương nhờ nơi thân, khẩu, ý, và tạo puññakriyāvatthu, có 10 loại phước-thiện.

Đại-thiện-nghiệp có 10 loại do nương nhờ 3 môn: thân-môn, khẩu-môn, ý môn, như sau:

Thân đại-thiện-nghiệp có 3 loại:

- Đại-thiện-nghiệp không sát-sinh.

- Đại-thiện-nghiệp không trộm-cắp.

- Đại-thiện-nghiệp không tà-dâm.

Khẩu đại-thiện-nghiệp có 4 loại:

- Đại-thiện-nghiệp không nói-dối.

- Đại-thiện-nghiệp không nói lời chia rẽ.

- Đại-thiện-nghiệp không nói lời thô tục.

- Đại-thiện-nghiệp không nói lời vô ích.

Ý đại-thiện-nghiệp có 3 loại:

- Đại-thiện-nghiệp không tham lam tiền của người khác.

- Đại-thiện-nghiệp không thù hận người khác.

- Đại-thiện-nghiệp có chánh-kiến.

Đó là 10 đại-thiện-nghiệp phát sinh do nương nhờ thân, khẩu, ý. (1)

Và * Đại-thiện-nghiệp đó là tác-ý tâm-sở đồng sinh với 8 đại-thiện-tâm tạo puññakriyāvatthu, có 10 loại phước-thiện.

Chương VII: Phước-Thiện này trình bày puñña- kriyāvatthu, có 10 loại phước-thiện.

Puññakriyāvatthu (Puñña+kriyā+vatthu)

- Puñña: Phước-thiện làm cho đại-thiện-tâm trở nên trong sạch, đó là bố-thí, giữ-giới, hành pháp thiền-định, hành pháp thiền-tuệ, v.v...

- Kriyā: Bậc thiện-trí nên tạo phước-thiện.

- V atthu: Bố-thí, giữ-giới, pháp-hành thiền-định, pháp-hành thiền-tuệ, v.v... là nhân phát sinh phước- thiện cho quả báu an-lạc.

Puññakriyāvatthu: pháp phát sinh 10 phước-thiện đó là bố-thí, giữ-giới, hành-thiền, cung-kính, hỗ-trợ, hồi- hướng, hoan-hỷ, nghe-pháp, thuyết-pháp, chánh-kiến, mà bậc thiện-trí nên tạo, để phát sinh phước-thiện cho quả báu an-lạc.

Puññakriyāvatthu có 10 pháp phát sinh 10 phước- thiện đó là:

1- Dānakusala: phước-thiện bố-thí.
2- Sīlakusala: phước-thiện giữ-giới.
3- Bhāvanākusala: phước-thiện hành-thiền.
4- Apacāyanakusala: phước-thiện cung-kính.
5- Veyyāvaccakusala: phước-thiện hỗ-trợ.
6- Pattidānakusala: phước-thiện hồi-hướng.
7- Pattānumodanakusala: phước-thiện hoan-hỷ.
8- Dhammassavanakusala: phước-thiện nghe-pháp.
9- Dhammadesanākusala: phước-thiện thuyết-pháp.
10- Diṭṭhijukammakusala: phước-thiện chánh-kiến.

-oo0oo-

(1) Tìm hiểu trong bộ Nền-Tảng-Phật-Giáo, quyển IV Nghiệp Và Quả Của Nghiệp, cùng soạn giả.

Trang Website được thành lập và quản lý bởi các cận sự nam, cận sự nữ trong Phật Giáo. Mục đích nhằm lưu trữ, số hoá kinh sách và tài liệu Phật Giáo Nguyên Thuỷ - Theravāda.

Chi tiết

Tìm hiểu Phước Thiện (Puñña Kusala)

Từ điển Pali

Tạng Luật

Tạng Kinh

Vi Diệu Pháp

Giảng Pháp

Học Thiền Vipassanā

Lý Thuyết Vipassanā

Soạn / Dịch Giả

Phật Học Căn Bản

Sử Liệu Phật Giáo

Vấn Đáp Phật Pháp

Góc Nhìn

Cổ Ngữ Pāli

Bậc Trưởng Lão

Mục Khác

Đăng Ký Thành Viên

Kinh Tụng

Lớp Phật Pháp

Lời Ngỏ

Góc Sáng Tác